Kitab oz format DEYİSHİKLİKLÜER. 26 11 2008 1.indd - Inter ...

ikisi də qanunların toqquşması nəticəsində yaranan vətəndaşsızlıq
probleminə həsr olunmuşdur. Gələcəkdə vətəndaşsızlığın ləğv
edilməsinə həsr olunmuş Konvensiyanın müddəaları gələcəkdə
vətəndaşsızlığın azaldılmasına həsr olunmuş ikinci konvensiya
layihəsində nəzərdə tutlmuş müddəalara nisbətən daha uzaqgedən
idi. Bu məsələyə baxılması üçün çağırılmış konfransın iştirakçıları
belə nəticəyə gəlmişlər ki, birinci layihə həddindən artıq radikaldır və
vətəndaşsızlığın azaldılmasına dair Konvensiya layihəsi üzərində
işlərini davam etməyi qərara almışdılar. Vətəndaşsızlığın azaldılmasına
dair 1961-ci il Konvensiyası bu işin nəticəsi olmuşdur (Əlavə 2-də 1961-
ci il Konvensiyasına qoşulmuş dövlətlərin siyahısı gətirilmişdir).
1961-ci il Konvensiyasının müddəaları doğulduqda vətəndaşsızlıgın
yaranmasının qarşısının alınmasına yönəlib, lakin onlar müəyyən
şəraitdə vətəndaşlıqdan məhrum etmə və ya hazırda vətəndaşlığı olmayan
bütün şəxslərə vətəndaşlığın retroaktiv verilməsi ehtimalını istisna
etmirlər. Konvensiya, həmçinin, Konvensiyanın təsiri altına düşən
şəxsin onun işinə baxılması və ona müvafiq hökumətə ərizə verməkdə
koməklik etmək üçün müraciət edə biləcəyi orqanin yaranmasını da
nəzərdə tuturdu. Daha sonra BMT-nin Baş Məclisi BMT QAK-a bu rolu
təklif etdi.
PAİ və Üzv Dövlətlər apatridlərə beynəlxalq yardımın göstərilməsi
zərurəti barədə qərar verdilər ona görə ki, şəxsə müəyyən Dövlətin
vətəndaşlığının verilmısində rədd cavabı verildikdə, onun nə kifayət
qədər maddi imkanları, nə də müvafiq Dövlətə vətəndaşlığın verilməsi
üçün ərizə verməyə təcrübəsi və müəyyən ixtisası yoxdur. Çətin ola bilsin
ki, başqa Dövlət bu cür şəxsin maraqlarına uyğun hərəkət edə biləcək
bir müstəqil, beynəlxalq qurum yaratsın. Beynəlxalq təşkilat tərəfindən
müvəkkillik, həmçinin, şəxsin beynəlxalq hüququn subyekti olduğunu
sual altina qoymamağa imkan yaradır. Bundan başqa, bu cür fəaliyyətlə
məşğul olan təşkilat nəticədə bu cür məsələlərdə təcrübə toplayır, və
bu təcrübə yalnız fərdlərə məsləhət vermək üçün deyil, həmçinin, effektiv
vətəndaşlıq almaq yolları və ümumilikdə vətəndaşsızlıq probleminin
həlli üzrə təkliflər verməyə imkan yaradır.
Vətəndaşsızlığın azaldılması məqsədi ilə 1961-ci il Konvensiyası
onu imzalamış Dövlətlərdən vətəndaşlığın alınması və ya itirilməsi
məsələlərində müəyyən standartları əks etdirən milli qanunvericiliyi
qəbul etmələrini tələb edir. Konvensiyanı imzalamış Dövlətlər arasında
onun şərhinə və tətbiqinə dair fikir ayrılığı yarandıqda və bunun digər
yollarla həlli mümkun olmadıqda, tərəflərdən birinin xahişi ilə məsələ
baxılması üçün Beynəlxalq Məhkəməyə verilə bilər.
15