Kitab oz format DEYÄ°SHÄ°KLÄ°KLÃER. 26 11 2008 1.indd - Inter ...
Kitab oz format DEYÄ°SHÄ°KLÄ°KLÃER. 26 11 2008 1.indd - Inter ...
Kitab oz format DEYÄ°SHÄ°KLÄ°KLÃER. 26 11 2008 1.indd - Inter ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I FƏSİL<br />
Vətəndaşlıq almaq hüququnun beynəlxalq hüquqi bazası<br />
və vətəndaşsızlığın azaldılması<br />
Vətəndaşlıq məsələsi çox incə məsələdir. Bu müstəqilliyin və ölkənin<br />
özünü ifadə formasıdır. Buna görə, təəccüblü deyil ki, vətəndaşlıqla<br />
bağlı fikir ayrılıqları Dövlətin daxilində və Dövlətlərarası gərginliyə və<br />
münaqişələrə gətirib çıxara bilər, çox vaxt da gətirib çıxarır. XX əsr ərzində<br />
həm apatridlərin sayının artması, həm də insan hüquqlarının onların<br />
p<strong>oz</strong>ulması ilə əlaqədar getdikcə daha çox dərk edilməsi müşahidə olunurdu.<br />
Bu səbəbdən vətəndaşlıq məsələlərinə dair beynəlxalq qanunvericilik<br />
iki istiqamətdə inkişaf etmişdir: artıq vətəndaşlığı olmayanlara<br />
müdafiənin və köməyin göstərilməsi, və vətəndaşsızlığın səbəblərini<br />
aradan qaldırmağa və ya, ən azı, məhdudlaşdırmağa çalışmaqdır.<br />
Bu və ya digər şəxsin müəyyən ölkənin vətəndaşı olub olmadığını kim<br />
müəyyən edir?<br />
Prinsip etibarilə, vətəndaşlıq məsələləri hər ölkənin daxili yurisdiksiyasına<br />
aiddir. Lakin, Dövlətin daxili qərarlarının tətbiqi digər Dövlətlərin analoji<br />
hərəkətləri və ya beynəlxalq hüquqla məhdudlaşdırıla bilər.<br />
1923-cü il Tunis və Mərakeş vətəndaşlığına dair Konsultativ rəydə<br />
Beynəlxalq Daimi Ədalət Məhkəməsi göstərmişdir:<br />
“Bu məsələnin həllinin ölkənin tamamilə daxili yurisdiksiyasına<br />
aid olmağı – nisbi məsələdir; bu beynəlxalq münasibətlərin<br />
inkişafından asılıdır ”.<br />
Həqiqətdə, Daimi Məhkəmə bildirmişdir ki, prinsipcə vətəndaşlıq<br />
məsələləri Dövlətin daxili yurisdiksiyasına aiddir. Lakin buna baxmayaraq,<br />
Dövlətlər digər Dövlətlərə münasibətdə üzərlərinə götürdükləri,<br />
beynəlxalq hüquq tərəfindən müəyyən edilmiş öhdəliklərə riayət<br />
etməlidirlər.<br />
Bu mövqe yeddi il sonra Milli Qanunvericiliklər arasında ziddiyyətlərə<br />
dair bəzi məsələlər üzrə Haaqa Konvensiyasında öz təsdiqini<br />
tapmışdır. Bir sıra Dövlətlər 1930-cu il Vətəndaşlıq haqqında Haaqa<br />
Konvensiyasının hazırlanması prosesində 1923-cü il Daimi Palatanın<br />
Konsultativ Rəyinə dair öz fikirlərini bildirmişdirlər. Dövlətlərin çöxu<br />
Konsultativ rəyi Dövlətin vətəndaşlıq məsələlərinə dair qərarlarının bu<br />
dövlətdən xaricdə, xüsusilə bu qərarların digər dövlətlərin vətəndaşlığa<br />
9
Change language