Adaptacja produkcji rolnej w wojewodztwie podlaskim do ...

cd. ze str. 51
u = –55 + 0,666 g + 63,3 cos t –7,2 cos 2 t – 18,1 sin t, przy R 2 = 96,6 i se =16 godz.;
gdzie:
u – us³onecznienie (godz),
g – napromienienie miesiêczne (MJ m -2 ),
t – kolejny dzieñ roku w mierze k¹towej.
Na podstawie œrednich indeksów pogodowych z tabeli 7 przedstawiono ich rozk³ad przestrzenny
w województwie podlaskim (rys. 30), stosuj¹c zamiast interpolacji metodê regresji wzglêdem
wspó³rzêdnych. Tak np. rozk³ad przestrzenny indeksów (IPP) dla pszenicy ozimej wg scenariusza
ICTP przedstawia równanie:
IPP = 67,4 +25,5(ϕ– 52)–4,1(ϕ–52) 2 –2,93 (λ –20)–1,64 (ϕ–52)(λ –20),
gdzie:
ϕ, λ – wspó³rzêdne geograficzne.
B³¹d standardowy równania dla 10 punktów wynosi tylko 0,4, jednak ze wzglêdu na nieliniowy
charakter regresji, b³¹d poza obrêbem wyznaczonym tymi punktami mo¿e byæ znacznie wiêkszy.
Dlatego te¿ na rysunku 30 nie nale¿y braæ pod uwagê terenów wychodz¹cych poza obszar
województwa podlaskiego.
Interpretacja uzyskanych wyników nie pozostawia w¹tpliwoœci, ¿e przy obu scenariuszach
nast¹pi znaczne ograniczenie produkcyjnoœci siedlisk rolniczych. G³ównym
czynnikiem ograniczaj¹cym plonowanie roœlin bêd¹ ostre susze letnie, choæ
w niektórych latach (zw³aszcza w scenariuszu ICTP) uwilgotnienie gleby mo¿e byæ
bliskie optymalnemu. Plony roœlin bêd¹ dodatkowo ograniczane zbyt wysok¹ temperatur¹,
powoduj¹c¹ skracanie okresu wegetacji, a u ziemniaka – równie¿ z³e wi¹zanie
bulw.
W odniesieniu do ziemniaka (jest to prawdopodobnie przypadek skrajny) w 30–40%
lat nie zbierze siê ¿adnego plonu, ale takie klêskowe lata bêd¹ siê zdarza³y nawet, jeœli
chodzi o kukurydzê, która jak siê wydaje najlepiej z wszystkich roœlin uprawy polowej
jest przystosowana do spodziewanych zmian klimatu.
Jeœli zrealizuje siê scenariusz GKSS, nigdzie w województwie œrednie plony
w latach 2071–2080 nie osi¹gn¹ poziomu „100” dla ¿adnej z dziewiêciu przedstawionych
w tabeli 7. upraw. Najwy¿szy indeks pogodowy plonowania (75–80) uzyskuje
kukurydza, najni¿szy ziemniak (30–40).
Realizacja scenariusza ICTP pozwala na uzyskanie wyraŸnie wy¿szych œrednich
plonów. W przypadku jêczmienia jarego, buraka cukrowego i rzepaku indeksy pogodowe
plonowania przekraczaj¹ nawet „100”. Jednak¿e zmiennoœæ plonowania w latach
przy tym scenariuszu bêdzie bardzo du¿a (zw³aszcza po roku 2080), co przedstawiaj¹
histogramy na rysunku 31. Przypadki klêskowych plonów bêd¹ równie czêste,
jak przy scenariuszu GKSS. Ta du¿a zmiennoœæ jest oczywiœcie pochodn¹ du¿ej
zmiennoœci bilansu wodnego (rys. 27), a tak¿e temperatury. W niektórych latach œred-
52