Adaptacja produkcji rolnej w wojewodztwie podlaskim do ...

nym wschodzie. Modelowany klimat charakteryzuje wyraŸne zmniejszenie opadów
w po³udniowej czêœci Europy. Analizy rozk³adu przestrzennego temperatury i opadu
w Europie Œrodkowej [Liszewska i Osuch, 2002, Parry 2000] pokazuj¹, ¿e wiêksze
wzrosty temperatury, do 5°C w lecie, przewidywane s¹ w Europie po³udniowo-wschodniej.
Opad natomiast wykazuje nastêpuj¹c¹ ogóln¹ tendencjê we wszystkich sezonach:
zmniejszenie opadu na po³udniu i zwiêkszenie opadu na pó³nocy.
Analiza wyników globalnych modeli klimatu przeprowadzona na podstawie symulacji
dostêpnych poprzez Centrum Udostêpniania Danych dzia³aj¹ce w ramach IPCC
(DDC-Data Distribution Centre) dla obszaru Polski wskazuje na wzrost temperatury
w latach 2036–2065 w porównaniu do temperatury wystêpuj¹cej w okresie referencyjnym,
tj. w latach 1961–1990. Na rysunku 15 pokazano histogramy i funkcje gêstoœci
temperatury i opadów symulowanych przez cztery modele (HadCM3, GFDL, CCCma
i CSIRO) dla zimy i lata. S¹ to wartoœci uœrednione dla Polski, a histogramy
odnosz¹ siê do okresu kontrolnego, tj. lat 1961–1990. Widoczne jest wyraŸne przesuniêcie
temperatury w kierunku wy¿szych wartoœci, w odniesieniu natomiast do opadu
nie stwierdzono wyraŸnej tendencji.
Ocieplenie w Polsce jest równie¿ widoczne w przebiegach rocznych temperatury.
Na rysunku 16 przedstawiono przyk³ady diagramów temperatury i opadu dla dwóch
modeli HadCM3 i GFDL. Wykresy wskazuj¹ na du¿¹ niepewnoœæ projekcji, o czym
miêdzy innymi mo¿e œwiadczyæ du¿e rozproszenie wartoœci, przy czym w symulacjach
na lata 2036–2065 jest ich wiêcej. Je¿eli chodzi o opady, to charakteryzuj¹ je
du¿e zmiennoœci – wartoœci oddalone mog¹ wskazywaæ na zwiêkszone opady.
W tabeli 6 przedstawiono sumaryczne porównanie zmian temperatury powietrza
przy powierzchni ziemi i opadów w Polsce w latach 2036–2065 w stosunku do okresu
1961–1990, dla dwóch zestawów scenariuszy emisji – IS92a oraz SRES.
Do wstêpnej analizy potencjalnych zmian warunków rolniczych pod wp³ywem
zmienionego klimatu wybrano dwa modele, na podstawie których opracowano scenariusze
klimatyczne, ECHAM5 i GFDL dla okresu 2046–2055. Przygotowano szeregi
czasowe wartoœci dobowych nastêpuj¹cych parametrów meteorologicznych:
1) œredniej temperatury powietrza na wysokoœci 2 m,
2) temperatury maksymalnej i minimalnej,
3) opadu
oraz
4) promieniowania krótkofalowego dochodz¹cego do powierzchni Ziemi.
Tabela 6. Zmiany temperatury powietrza przy powierzchni Ziemi i opadów w Polsce w latach
2036–2065 w stosunku do lat 1961–1990, dla scenariuszy emisji IS92a oraz SRES
Wyszczególnienie IS92a SRES
Temperatura [K] + 1.5–4 + 2–3
Opad [%] –5 – +16 + 8
35