18.02.2014 Views

Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu

Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu

Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ<br />

z. 71 Transport 2009<br />

Anna Kwasiborska<br />

Wydzia <strong>Transportu</strong><br />

Politechniki Warszawskiej<br />

Zakad Inynierii <strong>Transportu</strong> Lotniczego<br />

BADANIE I MODELOWANIE PROCESU<br />

OBSUGI NAZIEMNEJ<br />

Rkopis dostarczono, listopad 2009<br />

Streszczenie: Naziemny ruch lotniskowy obejmuje obsug samolotu na miejscu postojowym. Jest to<br />

proces skadajcy si z szeregu czynnoci wystpujcych równolegle lub szeregowo. Zbudowano<br />

model symulacyjny odzwierciedlajcy czynnoci wykonywane podczas postoju samolotu. Wykonano<br />

pomiary czasów zgosze i czasów wykonania czynnoci elementarnych obsugi <strong>naziemnej</strong><br />

samolotów. Zebrane dane wykorzystano przy testowaniu i eksperymentach symulacyjnych na<br />

opracowanym modelu obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Sowa kluczowe: teoria masowej obsugi, ruch lotniskowy, obsuga naziemna, symulacja<br />

1. WPROWADZENIE<br />

Wród naziemnych operacji lotniskowych, niezwykle wan jest obsuga naziemna.<br />

Odpowiednio zorganizowana obsuga samolotu na miejscu postojowym ma wpyw na<br />

realizacj kolejnych operacji w porcie lotniczym. Istotnym wydaj si wstpna analiza<br />

opónie, które zostay zidentyfikowane i podane w referacie.<br />

Opónienia w ruchu lotniskowym powstaj w wielu miejscach. Rozumiane s, jako<br />

rónica midzy zaplanowanym czasem startu, ldowania lub innymi czynnociami<br />

przygotowujcymi a czasem ich wykonania. Na punktualny start samolotu znaczcy<br />

wpyw ma godzina przybycia samolotu z poprzedniego rejsu. Po wyldowaniu<br />

i zwolnieniu drogi startowej, kontroler doprowadza samolot (przy wspópracy ze subami<br />

Follow me) na ustalone stanowisko postojowe. Tam odbywa si obsuga naziemna.<br />

Opónienia powstajce na lotnisku podczas postoju samolotu na pycie, wynikaj<br />

z szeroko rozumianej obsugi samolotu oraz pasaerów i jest zalene jest m.in. od liczby<br />

pasaerów i rotacji zaóg przyporzdkowanych do danego rejsu. Przed wykonaniem<br />

okrelonych czynnoci samolotu pasaerowie nie mog zosta wprowadzani na pokad.


102 Anna Kwasiborska<br />

Punktualny start samolotu jest istotnym elementem w ocenie caej sytuacji ruchowej w<br />

porcie lotniczym.<br />

Analiz opónie przeprowadzano dla danych zebranych w porcie lotniczym Warszawa<br />

Okcie. Opónienia lotów rejsowych powstaj z rónych przyczyn.<br />

1. Opónienia operacji naziemnych spowodowane wzrostem liczby operacji lotniczych.<br />

2. Opónienia spowodowane ustawianiem kolejki do startu.<br />

3. Opónienia powstajce na skutek niesprzyjajcych warunków pogodowych.<br />

Opónieniom przypisane s odpowiednie kody. Opónienia, najczciej wystpujce<br />

w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie, zostay przedstawione w tablicy 1.<br />

Tab. 1.<br />

Identyfikacja opónie w porcie lotniczym Warszawa Okcie - 2007 i 2008 rok<br />

Ko Opis 2007 2008<br />

46 Zamiana samolotu z przyczyn technicznych 31 55<br />

47 Samolot rezerwowy, brak zaplanowanego samolotu z przyczyn technicznych 45 56<br />

41 Usterka techniczna samolotu 46 70<br />

84 Ograniczenia AFTM, spowodowane warunkami pogodowymi 47 50<br />

91 Oczekiwanie na tranzyt pasaerów lub frachtu 126 133<br />

93 Opóniony przylot samolotu z poprzedniego rejsu 126 263<br />

87 Infrastruktura lotniska, brak stanowisk postojowych 145 169<br />

Zebrane dane posuyy do okrelenia procentowych udziaów samolotów opónionych<br />

i nieopónionych wzgldem rozkadowego czasu startu (rys. 1).<br />

Opónione<br />

32%<br />

Nieopónione<br />

68%<br />

Rys. 1. Udzia procentowy samolotów opónionych i nieopónionych wzgldem rozkadowego<br />

czasu startu w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie<br />

Z przeprowadzonych analiz wynika, e blisko 32% s to samoloty opónione wzgldem<br />

rozkadowego czasu startu. Wiksze opónienia zostay zidentyfikowane uwzgldniajc<br />

rozkadowy czas ldowania (rys. 2). Jest to warto blisko 38% wszystkich samolotów.


<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 103<br />

Opónione<br />

38%<br />

Nieopónione<br />

62%<br />

Rys. 2. Udzia procentowy samolotów opónionych i nieopónionych wzgldem rozkadowego<br />

czasu ldowania w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie<br />

Rys. 3 przedstawia wartoci opónie samolotów wedug przyjtych kodów.<br />

Rys. 3. Wartoci opónie samolotów wedug przyjtych kodów w miesicu lutym w 2007<br />

i 2008 roku<br />

Minimalizacja czasu postoju samolotów, prowadzi do eliminacji opónie oraz<br />

obnienia kosztów a take intensywniejszego wykorzystania floty. Nadrzdnym celem jest<br />

jednak bezpieczestwo pasaerów i zaogi. Nie wszystkie czynnoci mog ulec skróceniu<br />

np. czas tankowania paliwa.<br />

2. CHARAKTERYSTYKA OBSUGI NAZIEMNEJ<br />

Proces obsugi <strong>naziemnej</strong> rozpoczyna si przed przybyciem samolotu do portu<br />

lotniczego. Planowanie obsugi <strong>naziemnej</strong> polega na zebraniu informacji o numerze lotu,<br />

liczbie pasaerów oraz szczegóowych danych dotyczcych bagay. Obsuga naziemna<br />

obejmuje czynnoci wykonywane na miejscu postojowym, dotyczcego samolotu<br />

i pasaerów. Rozpoczyna si od prawidowego ustawienia samolotu (on block)


104 Anna Kwasiborska<br />

i podczenia wyposaenia naziemnego. Kolejne czynnoci przedstawione na rys. 4<br />

obejmuj obsug zarówno samolotu jak i pasaerów oraz ich bagau.<br />

Ustawianie samolotu (On block)<br />

Wyposaenie naziemne<br />

Wyjcie pasaerów<br />

Rozadunek bagau<br />

Wyjcie zaogi<br />

Tankowanie paliwa<br />

Catering<br />

Obsuga kabiny<br />

Obsuga techniczna<br />

Zaadunek bagau<br />

Wejcie zaogi<br />

Wejcie pasaerów<br />

Arkusz wywaenia (Load sheet)<br />

Uruchomienie silników<br />

Odczenie (Off block)<br />

Operacja podejcia do ldowania<br />

Operacja ldowania<br />

Operacja koowania po<br />

ldowaniu<br />

Obsuga naziemna samolotu<br />

Operacja koowania przed startem<br />

Operacja startu<br />

Operacja wznoszenia<br />

Ldowanie<br />

Start<br />

Rys. 4. Czynnoci elementarne obsugi <strong>naziemnej</strong><br />

Obsuga naziemna organizowana jest przez agenta handlingowego, który wiadczy<br />

uytkownikom portu lotniczego usugi, jednej lub wicej kategorii obsugi <strong>naziemnej</strong><br />

w porcie lotniczym.<br />

Rozrónia si trzy sposoby organizowania obsugi <strong>naziemnej</strong>:<br />

1. Self handling – wasna obsuga naziemna, przewonik lotniczy sam organizuje<br />

obsug naziemn w caoci.<br />

2. Joint-self handling – przewonik lotniczy organizuje obsug naziemn<br />

w ograniczonym zakresie.<br />

3. Kontraktowanie usug od innych:<br />

- od przewonika lotniczego,<br />

- od zarzdu portu lotniczego,<br />

- od niezalenej firmy obsugi <strong>naziemnej</strong> – agenta handlingowego.<br />

Zarzdzajcy portem lotniczym dbajc o bezpieczestwo ruchu lotniskowego, przez<br />

odpowiednie suby, nadzoruje przebieg wszystkich procesów obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Zakres obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotu obejmuje:<br />

• obsug bagau w sortowni, sortowanie i przygotowanie bagau do startu,<br />

sortowanie bagau w tranzycie,<br />

• pomoc w blokowaniu samolotu na miejscu postojowym, dostarczenie<br />

odpowiednich urzdze,<br />

• zapewnienie i obsug niezbdnego naziemnego róda energii elektrycznej,<br />

• utrzymanie cznoci pomidzy samolotem i agentem obsugi <strong>naziemnej</strong> lotniska,<br />

• ustawienie odpowiednich schodów dla pasaerów i zaogi oraz pomostów<br />

rozadowczych i zaadowczych,<br />

• czyszczenie szyb na zewntrz i wewntrz,


<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 105<br />

• mycie toalet i zaopatrywanie ich w wod oraz wyrzucanie mieci,<br />

• czyszczenie pomieszcze na ywno pokadow, szatni, przedsionków i innych<br />

pomieszcze,<br />

• uzupenianie wody w zbiornikach wodnych na pokadzie samolotu,<br />

• zapewnienie i obsug urzdze chodzcych i grzewczych,<br />

• usuwanie szronu, lodu i niegu z powierzchni samolotu,<br />

• wyposaanie i/lub doposaenie pokadu samolotu w materiay rozrywkowe,<br />

gazety, czasopisma i inne – wedug ustale z uytkownikiem.<br />

Istotn czynnoci jest zapewnienie pasaerom bezpiecznego i swobodnego wejcia na<br />

pokad jak i wyjcia z samolotu. Moe odbywa si to z uyciem pomostów<br />

transportowych lub schodów lotniskowych. Moe si to odbywa za pomoc pomostu<br />

transportowego dostawianego do drzwi samolotu lub schodów lotniskowych, które<br />

podstawiane s w obrbie oddalonego miejsca postojowego, kilka minut przed<br />

planowanym ldowaniem.<br />

Po wykonaniu wszystkich czynnoci, nad którymi nadzór sprawuje koordynator rejsu,<br />

dostarczane s na pokad samolotu niezbdne dokumenty: arkusz wywaenia i<br />

zaadowania samolotu (Loadsheet), informacje o adunkach specjalnych lub<br />

niebezpiecznych bdcych na pokadzie samolotu, listy pasaerskie, dokumenty cargo i<br />

pocztowe. Po dostarczeniu wszystkich dokumentów i wykonaniu wszystkich procedur<br />

startowych, samolot uznany jest za gotowy do rozpoczcia procedury opuszczenia<br />

stanowiska postojowego.<br />

Za koniec obsugi <strong>naziemnej</strong> uwaany jest moment wczenia wiate antykolizyjnych<br />

przez zaog samolotu. Nastpuje procedura rozruchu silników i wypychania samolotu ze<br />

stanowiska postojowego.<br />

3. MODEL SYMULACYJNY OBSUGI NAZIEMNEJ<br />

Model symulacyjny odzwierciedla czynnoci wykonywane podczas postoju samolotu<br />

na miejscu postojowym. Na podstawie szczegóowych analiz zidentyfikowanych<br />

czynnoci ruchu lotniskowego opracowana zostaa sie czynnociowa obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Czynnoci (na miejscu postojowym) istotnie wpywajce na organizacj <strong>procesu</strong> obsugi<br />

<strong>naziemnej</strong> przedstawione zostay na uproszczonym schemacie ogólnym modelu na rys. 5.<br />

Wyszczególniono czynnoci obsugi <strong>naziemnej</strong> wynikajce z obsugi pasaerów, obsugi<br />

bagau, tankowania paliwa, obsugi cateringu i obsugi kabinowej.


106 Anna Kwasiborska<br />

Rys. 5. Schemat ogólny modelu obsugi <strong>naziemnej</strong><br />

Zarejestrowano czasy trwania poszczególnych operacji obsugi <strong>naziemnej</strong> w rozbiciu na<br />

wprowadzony dodatkowy podzia na klasy obsugi <strong>naziemnej</strong>. Podzia ten uwzgldnia<br />

czynnoci, które mog odbywa si szeregowo lub równolegle. Dla nastpujcych typów<br />

samolotów przypisano klasy wedug oznacze w tablicy 2.<br />

Przyjte klasy samolotów w obsudze <strong>naziemnej</strong><br />

Klasa Typ samolotu<br />

A Boeing 757-200, Boeing 757-300, Boeing 767-200, McDonnell MD11<br />

B Boeing 737 wersji 300, 400, 500; Airbus 319, Airbus 320<br />

C ATR-45, ATR-72, Embraer 145, Embraer 170<br />

Tab. 2.<br />

Samoloty dalekiego zasigu zaliczono do klasy A. Klasa B i C to samoloty redniego<br />

zasigu, rónice si moliwociami obsugi cateringu.<br />

Dla zidentyfikowanych czynnoci elementarnych obsugi samolotu, wykonano analiz<br />

statystyczn. Na tej podstawie otrzymano histogramy i funkcje gstoci<br />

prawdopodobiestwa czasów trwania czynnoci obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów [8].<br />

Do analizy danych wykorzystano pakiet Statgraphics Centurion XV. Pakiet<br />

programowy podaje obliczony krytyczny poziom istotnoci, który porównuje z zaoonym<br />

poziomem istotnoci . Rozwaan hipotez naley odrzuci, jeeli poziom istotnoci jest<br />

mniejszy lub równy , w przeciwnym przypadku nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy.<br />

Przykadowe, prezentowane wyniki dotycz badania samolotów typu Boeing 737,<br />

nalecego do klasy B. Zestawienie paramentów losowych elementarnych operacji<br />

obsugowych przedstawia tablica 3. Wyniki analizy w postaci histogramów wybranych<br />

czynnoci przedstawione zostay na rys. 6-9.


<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 107<br />

Parametry statystyczne czasów obsugi samolotów kategorii B<br />

Tab. 3.<br />

Lp<br />

Parametry Wyjcie Wyadunek Obsuga<br />

Tankowanie Zaadunek Wejcie Wypychanie<br />

Catering<br />

statystyczne pasaerów bagau kabinowa<br />

paliwa bagau pasaerów samolotu<br />

1 Liczno 39 39 22 22 31 39 39 39<br />

2<br />

rednia<br />

[min]<br />

4,05128 6,79487 12,4545 8,13636 9,25806 10,359 5,74359 3,58974<br />

3<br />

Wariancja<br />

[min]<br />

1,89204 7,58839 7,97403 7,45671 14,4645 21,3414 5,5641 1,61673<br />

Odchylenie<br />

4<br />

stand. [min]<br />

1,37551 2,7547 2,82383 2,7307 3,80322 4,61968 2,35884 1,27151<br />

5<br />

Warto<br />

min [min]<br />

2,0 3,0 7,0 3,0 4,0 4,0 2,0 1,0<br />

6<br />

Warto<br />

max[min]<br />

8,0 17,0 20,0 14,0 19,0 25,0 11,0 6,0<br />

7<br />

Zakres<br />

[min]<br />

6,0 14,0 13,0 11,0 15,0 21,0 9,0 5,0<br />

Czsto wystpowania zdarze<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

Distribution Rozkad<br />

Normal<br />

0<br />

0 2 4 6 8 10<br />

Czas[min] time Rys. 6. Histogram czstoci wystpowania<br />

czasów wyjcia pasaerów z samolotu<br />

Czsto wystpowania zdarze<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

Distribution Rozkad<br />

Normal<br />

0<br />

6 10 14 18 22<br />

Czas[min] time Rys. 8. Histogram czstoci wystpowania<br />

czasów obsugi kabinowej<br />

Czsto wystpowania zdarze<br />

15<br />

12<br />

9<br />

6<br />

3<br />

Distribution Rozkad<br />

Normal<br />

0<br />

0 3 6 9 12 15 18<br />

Czas[min] time Czsto wystpowania zdarze<br />

Rys. 7. Histogram czstoci wystpowania<br />

czasów wyadunku bagau z samolotu<br />

10<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

Distribution Rozkad<br />

Normal<br />

0<br />

0 3 6 9 12 15<br />

time Czas[min]<br />

Rys. 9. Histogram czstoci wystpowania<br />

czasów obsugi cateringu<br />

Model symulacyjny przewiduje wprowadzenie szeregu parametrów okrelajcych<br />

istniejce warunki w porcie lotniczym. Program oferuje duo moliwoci. Okreli mona<br />

liczb ekip wykonujcych dan czynno obsugi <strong>naziemnej</strong>. Symulacj przeprowadza si<br />

dla okrelonej liczby samolotów, które maj zosta obsuone. Interwa aktywacji okrela,<br />

co ile minut ma by generowany nowy samolot. W programie przewidziano, okrelenie<br />

procentowego udziau samolotów podlegajcych równolegej obsudze cateringowej


108 Anna Kwasiborska<br />

oraz tankowania dla kadej kategorii. Wielkoci te mog by zmieniane w zalenoci od<br />

ruchu lotniskowego i obsugiwanych samolotów.<br />

Dane do modelu symulacyjnego przygotowane zostay w postaci dyskretnych<br />

dystrybuant rozkadów losowych czasów wykonania okrelonej czynnoci. Pierwotne<br />

informacje dotyczce przeprowadzonej symulacji zawieraj parametry takie jak: liczby<br />

ekip do obsugi i procentowe udziay samolotów kategorii A, B i C podlegajcych<br />

równolegej obsudze tankowania paliwa z wyjciem/wejciem pasaerów.<br />

Po wprowadzeniu parametrów i odpowiednio przygotowanych danych nastpuje<br />

uruchomienie programu symulacyjnego. Otrzymane wyniki przedstawiaj czasy cznej<br />

obsugi, czynnoci opóniajce oraz procentowy udzia cieek krytycznych w<br />

przeprowadzanych symulacjach.<br />

Wyniki daj podstaw do okrelenia czasu opónienia:<br />

TdelPAU – wyjcia pasaerów PAU (passenger unloading - deboarding),<br />

TdelPAL – wejcia pasaerów PAL (passenger loading - boarding),<br />

TdelCLE – obsugi kabinowej CLE (clearing),<br />

TdelCAT – obsugi cateringu CAT,<br />

TdelFUE – tankowania paliwa FUE (refuelling),<br />

TdelLUU – rozadunku bagau LUU (luggage unloading ),<br />

TdelLUL – zaadunku bagau LUL ( luggage loading),<br />

TdelPUS – wypychanie ze stanowiska postojowego PUS (pushback).<br />

Odczyta mona równie informacje, które czynnoci uniemoliwiaj rozpoczcie<br />

kolejnych, nastpujcych po sobie:<br />

ReasonBRD – czynno, po zakoczeniu, której moliwe byo rozpoczcie boardingu,<br />

ReasonPUSH – czynno, po zakoczeniu, której moliwe byo rozpoczcie wypychania.<br />

Oznaczenia „opóniacze” boardingu lub pushbacku definiuj czynnoci, które<br />

wystpuj przed ostatni czynnoci koczc obsug naziemn. rednie opónienie<br />

podawane w wynikach symulacji wskazuje redni czas oczekiwania na woln ekip dla<br />

danej czynnoci.<br />

Dodatkowe opónienie, w modelu obsugi <strong>naziemnej</strong>, wynika z oczekiwania na ekip<br />

obsugujc. Na wynikowym ekranie odczyta mona równie elementarne operacje<br />

wystpujce na danej ciece. Wyszczególniono sze moliwych cieek krytycznych,<br />

które wystpuj w badanym modelu. Podzia ten uzaleniony jest od moliwoci<br />

równolegej obsugi tankowanie lub cateringu z wejciem i wyjciem pasaerów z/do<br />

samolotu. W analizie modelowej przyjto oznaczenia moliwych cieek krytycznych od<br />

1 do 6, zawierajcych nastpujce czynnoci obsugowe samolotu na miejscu postojowym:<br />

cieka 1 FUE PUS (tankowanie paliwa, wypychanie samolotu)<br />

cieka 2 CAT PUS (obsuga cateringu, wypychanie samolotu)<br />

cieka 3 PAU CLE PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, obsuga kabinowa –<br />

sprztanie, wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />

cieka 4 PAU FUE PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, tankowanie paliwa,<br />

wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />

cieka 5 PAU CAT PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, obsuga cateringu,<br />

wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />

cieka 6 LUU LUL PUS (rozadunek bagau, zaadunek bagau, wypychanie samolotu)


<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 109<br />

W programie symulacyjnym odczyta mona udzia procentowy kadej cieki<br />

krytycznej dla zadanych samolotów. Czynnoci na ciekach krytycznych opóniajce<br />

cao obsugi <strong>naziemnej</strong>, szczegóowo generowane s w pliku Excel. Dla kadej<br />

analizowanej czynnoci przedstawione s czasy trwania danej czynnoci oraz czas<br />

opónienia. Dodatkowo podawana jest informacja o czynnociach opóniajcych<br />

wykonanie kolejnych.<br />

4. WERYFIKACJA MODELU<br />

Badania przeprowadzone z wykorzystaniem modelu symulacyjnego odzwierciedlaj<br />

wiedz o procesach zachodzcych w badanym systemie. Dokadno opisu tych zjawisk<br />

zaley od celu bada, do realizacji których opracowuje si model. Model spenia swoje<br />

zadania wtedy, gdy za jego porednictwem otrzymuje si zgodne z celem bada informacje<br />

o zachowaniu si systemu. Jako wnioskowania o zachowaniu si systemu,<br />

charakterystyki jego dziaania, wyznaczone na podstawie modelu, zale od jego<br />

adekwatnoci do rzeczywistoci. Adekwatno modelu rozumiana jest, jako zgodno<br />

opisu procesów badanych z ich rzeczywistym przebiegiem. Ocen adekwatnoci modelu<br />

symulacyjnego sprowadza si zatem do weryfikacji postulowanej hipotezy o jego<br />

zgodnoci z procesem, zachodzcym w badanym systemie. Uzyskana analiza umoliwia<br />

ocen zgodnoci modelu symulacyjnego z rzeczywistym procesem badanym.<br />

Model symulacyjny zosta zbudowany na bazie analizy rzeczywistych procesów<br />

zachodzcych w ruchu lotniskowym. Przeprowadzono weryfikacj wyników<br />

otrzymywanych przy wykorzystaniu opisywanego modelu. Przedstawiony wynik<br />

przeprowadzonej weryfikacji dotyczy klasy A.<br />

TEST ZGODNOCI KOMOGOROWA-SMIRNOWA DLA KLASY A<br />

Two-Sample Comparison - OBN_katA_Real & OBN_katA_Sim<br />

Sample 1: OBN_katA_Real – próbka pochodzca z rzeczywistych pomiarów<br />

Sample 2: OBN_katA_Sim – próbka pochodzca z modelu symulacyjnego<br />

Pakietem Statgraphics Centurion XV otrzymano podstawowe wyniki:<br />

Sumaryczna statystyka<br />

OBN_katA_Real OBN_katA_Sim<br />

Warto rednia [min] 232,5 224,745<br />

Wariancja [min] 2889,21 3766,14<br />

Odchylenie standardowe [min] 53,7514 61,3689<br />

Warto minimalna [min] 166,0 135,999<br />

Warto maksymalna [min] 353,0 355,678<br />

Po dalszej obróbce danych pomiarowych uzyskano histogramy czstoci wystpowania<br />

czasów wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów kategorii A (rys. 10) oraz wykresy<br />

funkcji gstoci dla przeprowadzonych prób weryfikacji modelu (rys. 11).


110 Anna Kwasiborska<br />

Czsto wystpowania zdarze<br />

8<br />

4<br />

0<br />

4<br />

OBN_katA_Real<br />

8<br />

120 170 220 270 320 370<br />

OBN katA Sim<br />

Czas [min]<br />

Rys. 10. Porównanie histogramów czasów<br />

wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> dla dwóch prób<br />

(X 0,001)<br />

8<br />

gsto<br />

6<br />

4<br />

2<br />

OBN_katA_Real<br />

OBN_katA_Sim<br />

0<br />

130 170 210 250 290 330 370<br />

Czas [min]<br />

Rys. 11. Porównanie wykresów funkcji<br />

gstoci prawdopodobiestwa czasów<br />

wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów<br />

kategorii A<br />

Test zgodnoci Kolmogorova - Smirnova porównuje rozkady dwóch próbek.<br />

Graniczny poziom istotnoci (Pvalue) równy by 0,860255, czyli wikszy od 0,05, nie byo<br />

statystycznie znaczcej rónicy midzy dwoma dystrybuantami przy 95,0% poziomu<br />

ufnoci.<br />

Zastosowanie testu Komogorowa-Smirnowa do porównania obu rozkadów dao wynik<br />

pozytywny. Potwierdzio to zgodno rozkadów, rzeczywistego i symulacyjnego dla<br />

kategorii A obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Podsumowujc wyniki eksperymentów weryfikujcych model stwierdzi naley,<br />

e potwierdza on poprawno przyjtych rozwaa. Du zgodno otrzymanych<br />

wyników potwierdza poprawno modelu i metody.<br />

Pozytywne wyniki weryfikacji modelu pozwoliy na przeprowadzenie wielu<br />

eksperymentów symulacyjnych. Z bada symulacyjnych mona wnioskowa o<br />

zachowaniu si systemu obsugi <strong>naziemnej</strong> w rzeczywistych warunkach. Wyniki<br />

eksperymentów mog suy ocenie ulepsze w istniejcych systemach obsugi.<br />

Wycignite wnioski mog by pomocne do poprawy organizacji obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Gównym celem eksperymentów symulacyjnych bya analiza czynnoci obsugi<br />

<strong>naziemnej</strong> wpywajca na kolejne czynnoci w naziemnym ruchu lotniskowym.<br />

Przeprowadzono eksperymenty, w wyniku których zidentyfikowano ciek krytyczn<br />

obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

Tab. 4.<br />

Wyniki przeprowadzonych eksperymentów (dane w %)<br />

Eksperymenty<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br />

1 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />

2 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />

3 1,00 0,67 0,50 2,00 1,00 4,00 1,50 1,00 0,75 20,00<br />

4 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />

5 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,50 0,33 0,25 1,00<br />

6 99,00 99,33 99,50 98,00 99,00 96,00 98,00 98,67 99,00 79,00


<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 111<br />

W przewaajcej czci dominuje cieka zawierajca rozadunek i zaadunek bagau<br />

(nr 6). Niezalenie od zmieniajcej si liczby ekip bagaowych, procentowe udziay<br />

cieki nr 6 nie ulegaj znacznemu obnieniu.<br />

Inne czynnoci, które maj pewien wpyw na cakowity czas obsugi <strong>naziemnej</strong> znajduj<br />

si na ciekach krytycznych 5 i 3. Jednak ich procentowy udzia jest znacznie mniejszy<br />

ni cieki 6.<br />

Z uwagi na zdecydowanie przewaajc ciek krytyczn nr 6, determinujc cao<br />

wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong>, przeprowadzono szereg eksperymentów zmieniajc tylko<br />

liczb ekip do obsugi bagau. Niezalenie od liczby przyjtych ekip czas obsugi bagau<br />

determinuje wykonanie obsugi <strong>naziemnej</strong>. Skrócenie czasu wyadunku i zaadunku<br />

bagau (umiejtne organizowanie pracy ekip bagaowych) jest kluczowym elementem<br />

skrócenia obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />

5. PODSUMOWANIE<br />

Model symulacyjny zosta zbudowany na bazie analizy rzeczywistych procesów<br />

zachodzcych w ruchu lotniskowym. Organizacja operacji i dziaa na miejscu<br />

postojowym jest niezwykle wana, gdy ma to wpyw na kolejne operacje w ruchu<br />

lotniskowym. Proces podejmowania decyzji dotyczcej obsugi <strong>naziemnej</strong> to wybór<br />

rozwizania najkorzystniejszego. Z punktu widzenia obsugi <strong>naziemnej</strong> bdzie to czas<br />

zakoczenia obsugi samolotu i moliwo wykonania wczeniejszego startu samolotu,<br />

eliminujc opónienia. Podstawowymi metodami badawczymi pracy byy: stochastyczna<br />

analiza <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> w porcie lotniczym i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi<br />

<strong>naziemnej</strong>, jako sieci czynnociowej stanowisk masowej obsugi. Rzeczywiste czasy<br />

wykonania operacji s wartociami losowymi, dla których moliwe byo oszacowanie ich<br />

rozkadów losowych w danych warunkach. Przeprowadzono szereg eksperymentów<br />

symulacyjnych wskazujc czynnoci determinujce wykonanie obsugi <strong>naziemnej</strong>. Wyniki<br />

otrzymane z przeprowadzonych eksperymentów wykazay moliwo skrócenia czasu<br />

obsugi <strong>naziemnej</strong> poprzez lepsz organizacj obsugi bagaowej na pycie postojowej.<br />

Bibliografia<br />

1. AIP Polska – Aeronautical Information Publication - Zbiór Informacji Lotniczych.<br />

2. Airport Service Manual. ICAO Doc 9137 – AN/898.<br />

3. Andersson K., Carr, F., Feron, E., Hall W.: Analysis and Modeling of Ground Operations at Hub<br />

Airports, 3rd USA/Europe Air Traffic Management R&D Seminar, Italy 2000.<br />

4. Annex 14 to the Convention on International Civil Aviation – Aerodromes, ICAO XIV.<br />

5. ATFM Operations – Basic CFMU Handbook, Eurocontrol CFMU, 2002.<br />

6. Atkin J., Burke E., Greenwood J., Reeson D.: Departure Runway Scheduling at London Heathrow<br />

Airport Extended Abstract. School of Computer Science and Information Technology, University of<br />

Nottingham 2004.<br />

7. Codina E., Marin A.: A Multiobjective Oriented Network Model for on the Ground Aircraft's Routing<br />

Evaluation, Polytechnic University of Catalonia, Polytechnic University of Madrid, Spain 2006.


112 Anna Kwasiborska<br />

8. Kwasiborska A.: Metoda koordynacji naziemnego ruchu lotniskowego, Praca doktorska WT PW,<br />

Warszawa 2009.<br />

9. Kwasiborska A.: Zarzdzanie naziemnymi operacjami lotniskowymi, „Computer Systems Aided<br />

Science, Industry and Transport”, vol. 1, s. 435-440, Zakopane 2007.<br />

10. Malarski M.: Inynieria ruchu lotniczego, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2006.<br />

11. Malarski M., Stelmach A.: Metoda oceny <strong>procesu</strong> obsugi ruchu lotniczego w rejonie lotniska, Badania<br />

operacyjne i systemowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, s. 359-370, Warszawa 2004.<br />

12. Procedures for Air Traffic Services - Aircraft Operations, ICAO Doc 8168 -OPS/611.<br />

13. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 kwietnia 2003 r. w sprawie obsugi <strong>naziemnej</strong> w<br />

portach lotniczych (Dz. U. Nr 90, Poz. 849).<br />

14. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie zasad dziaania sub ruchu<br />

lotniczego (Dz. U. Nr 44, Poz. 415).<br />

15. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie obsugi <strong>naziemnej</strong> w<br />

portach lotniczych (Dz.U. z dnia 13 lipca 2005 r.).<br />

16. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, Poz. 1112).<br />

SIMULATION MODEL OF GROUND HANDLING PROCESS<br />

Abstract: This paper presents a fragment of an analysis of the elementary operations performed at the apron.<br />

The method of solving the problem is based upon an analysis of the actual airport operations. During the<br />

investigation different ground handling processes schemes and elementary operations identified at the apron<br />

were analyzed. Random parameters of the duration of each action at the apron were identified. It was<br />

presented short description of simulation method.<br />

Keywords: theory of the numerous service, aerodrome traffic, simulation, ground handling<br />

Recenzent: Jerzy Manerowski

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!