Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu
Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu
Badanie i modelowanie procesu obsługi naziemnej - Transportu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ<br />
z. 71 Transport 2009<br />
Anna Kwasiborska<br />
Wydzia <strong>Transportu</strong><br />
Politechniki Warszawskiej<br />
Zakad Inynierii <strong>Transportu</strong> Lotniczego<br />
BADANIE I MODELOWANIE PROCESU<br />
OBSUGI NAZIEMNEJ<br />
Rkopis dostarczono, listopad 2009<br />
Streszczenie: Naziemny ruch lotniskowy obejmuje obsug samolotu na miejscu postojowym. Jest to<br />
proces skadajcy si z szeregu czynnoci wystpujcych równolegle lub szeregowo. Zbudowano<br />
model symulacyjny odzwierciedlajcy czynnoci wykonywane podczas postoju samolotu. Wykonano<br />
pomiary czasów zgosze i czasów wykonania czynnoci elementarnych obsugi <strong>naziemnej</strong><br />
samolotów. Zebrane dane wykorzystano przy testowaniu i eksperymentach symulacyjnych na<br />
opracowanym modelu obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Sowa kluczowe: teoria masowej obsugi, ruch lotniskowy, obsuga naziemna, symulacja<br />
1. WPROWADZENIE<br />
Wród naziemnych operacji lotniskowych, niezwykle wan jest obsuga naziemna.<br />
Odpowiednio zorganizowana obsuga samolotu na miejscu postojowym ma wpyw na<br />
realizacj kolejnych operacji w porcie lotniczym. Istotnym wydaj si wstpna analiza<br />
opónie, które zostay zidentyfikowane i podane w referacie.<br />
Opónienia w ruchu lotniskowym powstaj w wielu miejscach. Rozumiane s, jako<br />
rónica midzy zaplanowanym czasem startu, ldowania lub innymi czynnociami<br />
przygotowujcymi a czasem ich wykonania. Na punktualny start samolotu znaczcy<br />
wpyw ma godzina przybycia samolotu z poprzedniego rejsu. Po wyldowaniu<br />
i zwolnieniu drogi startowej, kontroler doprowadza samolot (przy wspópracy ze subami<br />
Follow me) na ustalone stanowisko postojowe. Tam odbywa si obsuga naziemna.<br />
Opónienia powstajce na lotnisku podczas postoju samolotu na pycie, wynikaj<br />
z szeroko rozumianej obsugi samolotu oraz pasaerów i jest zalene jest m.in. od liczby<br />
pasaerów i rotacji zaóg przyporzdkowanych do danego rejsu. Przed wykonaniem<br />
okrelonych czynnoci samolotu pasaerowie nie mog zosta wprowadzani na pokad.
102 Anna Kwasiborska<br />
Punktualny start samolotu jest istotnym elementem w ocenie caej sytuacji ruchowej w<br />
porcie lotniczym.<br />
Analiz opónie przeprowadzano dla danych zebranych w porcie lotniczym Warszawa<br />
Okcie. Opónienia lotów rejsowych powstaj z rónych przyczyn.<br />
1. Opónienia operacji naziemnych spowodowane wzrostem liczby operacji lotniczych.<br />
2. Opónienia spowodowane ustawianiem kolejki do startu.<br />
3. Opónienia powstajce na skutek niesprzyjajcych warunków pogodowych.<br />
Opónieniom przypisane s odpowiednie kody. Opónienia, najczciej wystpujce<br />
w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie, zostay przedstawione w tablicy 1.<br />
Tab. 1.<br />
Identyfikacja opónie w porcie lotniczym Warszawa Okcie - 2007 i 2008 rok<br />
Ko Opis 2007 2008<br />
46 Zamiana samolotu z przyczyn technicznych 31 55<br />
47 Samolot rezerwowy, brak zaplanowanego samolotu z przyczyn technicznych 45 56<br />
41 Usterka techniczna samolotu 46 70<br />
84 Ograniczenia AFTM, spowodowane warunkami pogodowymi 47 50<br />
91 Oczekiwanie na tranzyt pasaerów lub frachtu 126 133<br />
93 Opóniony przylot samolotu z poprzedniego rejsu 126 263<br />
87 Infrastruktura lotniska, brak stanowisk postojowych 145 169<br />
Zebrane dane posuyy do okrelenia procentowych udziaów samolotów opónionych<br />
i nieopónionych wzgldem rozkadowego czasu startu (rys. 1).<br />
Opónione<br />
32%<br />
Nieopónione<br />
68%<br />
Rys. 1. Udzia procentowy samolotów opónionych i nieopónionych wzgldem rozkadowego<br />
czasu startu w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie<br />
Z przeprowadzonych analiz wynika, e blisko 32% s to samoloty opónione wzgldem<br />
rozkadowego czasu startu. Wiksze opónienia zostay zidentyfikowane uwzgldniajc<br />
rozkadowy czas ldowania (rys. 2). Jest to warto blisko 38% wszystkich samolotów.
<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 103<br />
Opónione<br />
38%<br />
Nieopónione<br />
62%<br />
Rys. 2. Udzia procentowy samolotów opónionych i nieopónionych wzgldem rozkadowego<br />
czasu ldowania w Porcie Lotniczym Warszawa Okcie<br />
Rys. 3 przedstawia wartoci opónie samolotów wedug przyjtych kodów.<br />
Rys. 3. Wartoci opónie samolotów wedug przyjtych kodów w miesicu lutym w 2007<br />
i 2008 roku<br />
Minimalizacja czasu postoju samolotów, prowadzi do eliminacji opónie oraz<br />
obnienia kosztów a take intensywniejszego wykorzystania floty. Nadrzdnym celem jest<br />
jednak bezpieczestwo pasaerów i zaogi. Nie wszystkie czynnoci mog ulec skróceniu<br />
np. czas tankowania paliwa.<br />
2. CHARAKTERYSTYKA OBSUGI NAZIEMNEJ<br />
Proces obsugi <strong>naziemnej</strong> rozpoczyna si przed przybyciem samolotu do portu<br />
lotniczego. Planowanie obsugi <strong>naziemnej</strong> polega na zebraniu informacji o numerze lotu,<br />
liczbie pasaerów oraz szczegóowych danych dotyczcych bagay. Obsuga naziemna<br />
obejmuje czynnoci wykonywane na miejscu postojowym, dotyczcego samolotu<br />
i pasaerów. Rozpoczyna si od prawidowego ustawienia samolotu (on block)
104 Anna Kwasiborska<br />
i podczenia wyposaenia naziemnego. Kolejne czynnoci przedstawione na rys. 4<br />
obejmuj obsug zarówno samolotu jak i pasaerów oraz ich bagau.<br />
Ustawianie samolotu (On block)<br />
Wyposaenie naziemne<br />
Wyjcie pasaerów<br />
Rozadunek bagau<br />
Wyjcie zaogi<br />
Tankowanie paliwa<br />
Catering<br />
Obsuga kabiny<br />
Obsuga techniczna<br />
Zaadunek bagau<br />
Wejcie zaogi<br />
Wejcie pasaerów<br />
Arkusz wywaenia (Load sheet)<br />
Uruchomienie silników<br />
Odczenie (Off block)<br />
Operacja podejcia do ldowania<br />
Operacja ldowania<br />
Operacja koowania po<br />
ldowaniu<br />
Obsuga naziemna samolotu<br />
Operacja koowania przed startem<br />
Operacja startu<br />
Operacja wznoszenia<br />
Ldowanie<br />
Start<br />
Rys. 4. Czynnoci elementarne obsugi <strong>naziemnej</strong><br />
Obsuga naziemna organizowana jest przez agenta handlingowego, który wiadczy<br />
uytkownikom portu lotniczego usugi, jednej lub wicej kategorii obsugi <strong>naziemnej</strong><br />
w porcie lotniczym.<br />
Rozrónia si trzy sposoby organizowania obsugi <strong>naziemnej</strong>:<br />
1. Self handling – wasna obsuga naziemna, przewonik lotniczy sam organizuje<br />
obsug naziemn w caoci.<br />
2. Joint-self handling – przewonik lotniczy organizuje obsug naziemn<br />
w ograniczonym zakresie.<br />
3. Kontraktowanie usug od innych:<br />
- od przewonika lotniczego,<br />
- od zarzdu portu lotniczego,<br />
- od niezalenej firmy obsugi <strong>naziemnej</strong> – agenta handlingowego.<br />
Zarzdzajcy portem lotniczym dbajc o bezpieczestwo ruchu lotniskowego, przez<br />
odpowiednie suby, nadzoruje przebieg wszystkich procesów obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Zakres obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotu obejmuje:<br />
• obsug bagau w sortowni, sortowanie i przygotowanie bagau do startu,<br />
sortowanie bagau w tranzycie,<br />
• pomoc w blokowaniu samolotu na miejscu postojowym, dostarczenie<br />
odpowiednich urzdze,<br />
• zapewnienie i obsug niezbdnego naziemnego róda energii elektrycznej,<br />
• utrzymanie cznoci pomidzy samolotem i agentem obsugi <strong>naziemnej</strong> lotniska,<br />
• ustawienie odpowiednich schodów dla pasaerów i zaogi oraz pomostów<br />
rozadowczych i zaadowczych,<br />
• czyszczenie szyb na zewntrz i wewntrz,
<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 105<br />
• mycie toalet i zaopatrywanie ich w wod oraz wyrzucanie mieci,<br />
• czyszczenie pomieszcze na ywno pokadow, szatni, przedsionków i innych<br />
pomieszcze,<br />
• uzupenianie wody w zbiornikach wodnych na pokadzie samolotu,<br />
• zapewnienie i obsug urzdze chodzcych i grzewczych,<br />
• usuwanie szronu, lodu i niegu z powierzchni samolotu,<br />
• wyposaanie i/lub doposaenie pokadu samolotu w materiay rozrywkowe,<br />
gazety, czasopisma i inne – wedug ustale z uytkownikiem.<br />
Istotn czynnoci jest zapewnienie pasaerom bezpiecznego i swobodnego wejcia na<br />
pokad jak i wyjcia z samolotu. Moe odbywa si to z uyciem pomostów<br />
transportowych lub schodów lotniskowych. Moe si to odbywa za pomoc pomostu<br />
transportowego dostawianego do drzwi samolotu lub schodów lotniskowych, które<br />
podstawiane s w obrbie oddalonego miejsca postojowego, kilka minut przed<br />
planowanym ldowaniem.<br />
Po wykonaniu wszystkich czynnoci, nad którymi nadzór sprawuje koordynator rejsu,<br />
dostarczane s na pokad samolotu niezbdne dokumenty: arkusz wywaenia i<br />
zaadowania samolotu (Loadsheet), informacje o adunkach specjalnych lub<br />
niebezpiecznych bdcych na pokadzie samolotu, listy pasaerskie, dokumenty cargo i<br />
pocztowe. Po dostarczeniu wszystkich dokumentów i wykonaniu wszystkich procedur<br />
startowych, samolot uznany jest za gotowy do rozpoczcia procedury opuszczenia<br />
stanowiska postojowego.<br />
Za koniec obsugi <strong>naziemnej</strong> uwaany jest moment wczenia wiate antykolizyjnych<br />
przez zaog samolotu. Nastpuje procedura rozruchu silników i wypychania samolotu ze<br />
stanowiska postojowego.<br />
3. MODEL SYMULACYJNY OBSUGI NAZIEMNEJ<br />
Model symulacyjny odzwierciedla czynnoci wykonywane podczas postoju samolotu<br />
na miejscu postojowym. Na podstawie szczegóowych analiz zidentyfikowanych<br />
czynnoci ruchu lotniskowego opracowana zostaa sie czynnociowa obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Czynnoci (na miejscu postojowym) istotnie wpywajce na organizacj <strong>procesu</strong> obsugi<br />
<strong>naziemnej</strong> przedstawione zostay na uproszczonym schemacie ogólnym modelu na rys. 5.<br />
Wyszczególniono czynnoci obsugi <strong>naziemnej</strong> wynikajce z obsugi pasaerów, obsugi<br />
bagau, tankowania paliwa, obsugi cateringu i obsugi kabinowej.
106 Anna Kwasiborska<br />
Rys. 5. Schemat ogólny modelu obsugi <strong>naziemnej</strong><br />
Zarejestrowano czasy trwania poszczególnych operacji obsugi <strong>naziemnej</strong> w rozbiciu na<br />
wprowadzony dodatkowy podzia na klasy obsugi <strong>naziemnej</strong>. Podzia ten uwzgldnia<br />
czynnoci, które mog odbywa si szeregowo lub równolegle. Dla nastpujcych typów<br />
samolotów przypisano klasy wedug oznacze w tablicy 2.<br />
Przyjte klasy samolotów w obsudze <strong>naziemnej</strong><br />
Klasa Typ samolotu<br />
A Boeing 757-200, Boeing 757-300, Boeing 767-200, McDonnell MD11<br />
B Boeing 737 wersji 300, 400, 500; Airbus 319, Airbus 320<br />
C ATR-45, ATR-72, Embraer 145, Embraer 170<br />
Tab. 2.<br />
Samoloty dalekiego zasigu zaliczono do klasy A. Klasa B i C to samoloty redniego<br />
zasigu, rónice si moliwociami obsugi cateringu.<br />
Dla zidentyfikowanych czynnoci elementarnych obsugi samolotu, wykonano analiz<br />
statystyczn. Na tej podstawie otrzymano histogramy i funkcje gstoci<br />
prawdopodobiestwa czasów trwania czynnoci obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów [8].<br />
Do analizy danych wykorzystano pakiet Statgraphics Centurion XV. Pakiet<br />
programowy podaje obliczony krytyczny poziom istotnoci, który porównuje z zaoonym<br />
poziomem istotnoci . Rozwaan hipotez naley odrzuci, jeeli poziom istotnoci jest<br />
mniejszy lub równy , w przeciwnym przypadku nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy.<br />
Przykadowe, prezentowane wyniki dotycz badania samolotów typu Boeing 737,<br />
nalecego do klasy B. Zestawienie paramentów losowych elementarnych operacji<br />
obsugowych przedstawia tablica 3. Wyniki analizy w postaci histogramów wybranych<br />
czynnoci przedstawione zostay na rys. 6-9.
<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 107<br />
Parametry statystyczne czasów obsugi samolotów kategorii B<br />
Tab. 3.<br />
Lp<br />
Parametry Wyjcie Wyadunek Obsuga<br />
Tankowanie Zaadunek Wejcie Wypychanie<br />
Catering<br />
statystyczne pasaerów bagau kabinowa<br />
paliwa bagau pasaerów samolotu<br />
1 Liczno 39 39 22 22 31 39 39 39<br />
2<br />
rednia<br />
[min]<br />
4,05128 6,79487 12,4545 8,13636 9,25806 10,359 5,74359 3,58974<br />
3<br />
Wariancja<br />
[min]<br />
1,89204 7,58839 7,97403 7,45671 14,4645 21,3414 5,5641 1,61673<br />
Odchylenie<br />
4<br />
stand. [min]<br />
1,37551 2,7547 2,82383 2,7307 3,80322 4,61968 2,35884 1,27151<br />
5<br />
Warto<br />
min [min]<br />
2,0 3,0 7,0 3,0 4,0 4,0 2,0 1,0<br />
6<br />
Warto<br />
max[min]<br />
8,0 17,0 20,0 14,0 19,0 25,0 11,0 6,0<br />
7<br />
Zakres<br />
[min]<br />
6,0 14,0 13,0 11,0 15,0 21,0 9,0 5,0<br />
Czsto wystpowania zdarze<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
Distribution Rozkad<br />
Normal<br />
0<br />
0 2 4 6 8 10<br />
Czas[min] time Rys. 6. Histogram czstoci wystpowania<br />
czasów wyjcia pasaerów z samolotu<br />
Czsto wystpowania zdarze<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
Distribution Rozkad<br />
Normal<br />
0<br />
6 10 14 18 22<br />
Czas[min] time Rys. 8. Histogram czstoci wystpowania<br />
czasów obsugi kabinowej<br />
Czsto wystpowania zdarze<br />
15<br />
12<br />
9<br />
6<br />
3<br />
Distribution Rozkad<br />
Normal<br />
0<br />
0 3 6 9 12 15 18<br />
Czas[min] time Czsto wystpowania zdarze<br />
Rys. 7. Histogram czstoci wystpowania<br />
czasów wyadunku bagau z samolotu<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
Distribution Rozkad<br />
Normal<br />
0<br />
0 3 6 9 12 15<br />
time Czas[min]<br />
Rys. 9. Histogram czstoci wystpowania<br />
czasów obsugi cateringu<br />
Model symulacyjny przewiduje wprowadzenie szeregu parametrów okrelajcych<br />
istniejce warunki w porcie lotniczym. Program oferuje duo moliwoci. Okreli mona<br />
liczb ekip wykonujcych dan czynno obsugi <strong>naziemnej</strong>. Symulacj przeprowadza si<br />
dla okrelonej liczby samolotów, które maj zosta obsuone. Interwa aktywacji okrela,<br />
co ile minut ma by generowany nowy samolot. W programie przewidziano, okrelenie<br />
procentowego udziau samolotów podlegajcych równolegej obsudze cateringowej
108 Anna Kwasiborska<br />
oraz tankowania dla kadej kategorii. Wielkoci te mog by zmieniane w zalenoci od<br />
ruchu lotniskowego i obsugiwanych samolotów.<br />
Dane do modelu symulacyjnego przygotowane zostay w postaci dyskretnych<br />
dystrybuant rozkadów losowych czasów wykonania okrelonej czynnoci. Pierwotne<br />
informacje dotyczce przeprowadzonej symulacji zawieraj parametry takie jak: liczby<br />
ekip do obsugi i procentowe udziay samolotów kategorii A, B i C podlegajcych<br />
równolegej obsudze tankowania paliwa z wyjciem/wejciem pasaerów.<br />
Po wprowadzeniu parametrów i odpowiednio przygotowanych danych nastpuje<br />
uruchomienie programu symulacyjnego. Otrzymane wyniki przedstawiaj czasy cznej<br />
obsugi, czynnoci opóniajce oraz procentowy udzia cieek krytycznych w<br />
przeprowadzanych symulacjach.<br />
Wyniki daj podstaw do okrelenia czasu opónienia:<br />
TdelPAU – wyjcia pasaerów PAU (passenger unloading - deboarding),<br />
TdelPAL – wejcia pasaerów PAL (passenger loading - boarding),<br />
TdelCLE – obsugi kabinowej CLE (clearing),<br />
TdelCAT – obsugi cateringu CAT,<br />
TdelFUE – tankowania paliwa FUE (refuelling),<br />
TdelLUU – rozadunku bagau LUU (luggage unloading ),<br />
TdelLUL – zaadunku bagau LUL ( luggage loading),<br />
TdelPUS – wypychanie ze stanowiska postojowego PUS (pushback).<br />
Odczyta mona równie informacje, które czynnoci uniemoliwiaj rozpoczcie<br />
kolejnych, nastpujcych po sobie:<br />
ReasonBRD – czynno, po zakoczeniu, której moliwe byo rozpoczcie boardingu,<br />
ReasonPUSH – czynno, po zakoczeniu, której moliwe byo rozpoczcie wypychania.<br />
Oznaczenia „opóniacze” boardingu lub pushbacku definiuj czynnoci, które<br />
wystpuj przed ostatni czynnoci koczc obsug naziemn. rednie opónienie<br />
podawane w wynikach symulacji wskazuje redni czas oczekiwania na woln ekip dla<br />
danej czynnoci.<br />
Dodatkowe opónienie, w modelu obsugi <strong>naziemnej</strong>, wynika z oczekiwania na ekip<br />
obsugujc. Na wynikowym ekranie odczyta mona równie elementarne operacje<br />
wystpujce na danej ciece. Wyszczególniono sze moliwych cieek krytycznych,<br />
które wystpuj w badanym modelu. Podzia ten uzaleniony jest od moliwoci<br />
równolegej obsugi tankowanie lub cateringu z wejciem i wyjciem pasaerów z/do<br />
samolotu. W analizie modelowej przyjto oznaczenia moliwych cieek krytycznych od<br />
1 do 6, zawierajcych nastpujce czynnoci obsugowe samolotu na miejscu postojowym:<br />
cieka 1 FUE PUS (tankowanie paliwa, wypychanie samolotu)<br />
cieka 2 CAT PUS (obsuga cateringu, wypychanie samolotu)<br />
cieka 3 PAU CLE PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, obsuga kabinowa –<br />
sprztanie, wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />
cieka 4 PAU FUE PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, tankowanie paliwa,<br />
wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />
cieka 5 PAU CAT PAL PUS (wyjcie pasaerów z samolotu, obsuga cateringu,<br />
wejcie pasaerów na pokad samolotu, wypychanie samolotu)<br />
cieka 6 LUU LUL PUS (rozadunek bagau, zaadunek bagau, wypychanie samolotu)
<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 109<br />
W programie symulacyjnym odczyta mona udzia procentowy kadej cieki<br />
krytycznej dla zadanych samolotów. Czynnoci na ciekach krytycznych opóniajce<br />
cao obsugi <strong>naziemnej</strong>, szczegóowo generowane s w pliku Excel. Dla kadej<br />
analizowanej czynnoci przedstawione s czasy trwania danej czynnoci oraz czas<br />
opónienia. Dodatkowo podawana jest informacja o czynnociach opóniajcych<br />
wykonanie kolejnych.<br />
4. WERYFIKACJA MODELU<br />
Badania przeprowadzone z wykorzystaniem modelu symulacyjnego odzwierciedlaj<br />
wiedz o procesach zachodzcych w badanym systemie. Dokadno opisu tych zjawisk<br />
zaley od celu bada, do realizacji których opracowuje si model. Model spenia swoje<br />
zadania wtedy, gdy za jego porednictwem otrzymuje si zgodne z celem bada informacje<br />
o zachowaniu si systemu. Jako wnioskowania o zachowaniu si systemu,<br />
charakterystyki jego dziaania, wyznaczone na podstawie modelu, zale od jego<br />
adekwatnoci do rzeczywistoci. Adekwatno modelu rozumiana jest, jako zgodno<br />
opisu procesów badanych z ich rzeczywistym przebiegiem. Ocen adekwatnoci modelu<br />
symulacyjnego sprowadza si zatem do weryfikacji postulowanej hipotezy o jego<br />
zgodnoci z procesem, zachodzcym w badanym systemie. Uzyskana analiza umoliwia<br />
ocen zgodnoci modelu symulacyjnego z rzeczywistym procesem badanym.<br />
Model symulacyjny zosta zbudowany na bazie analizy rzeczywistych procesów<br />
zachodzcych w ruchu lotniskowym. Przeprowadzono weryfikacj wyników<br />
otrzymywanych przy wykorzystaniu opisywanego modelu. Przedstawiony wynik<br />
przeprowadzonej weryfikacji dotyczy klasy A.<br />
TEST ZGODNOCI KOMOGOROWA-SMIRNOWA DLA KLASY A<br />
Two-Sample Comparison - OBN_katA_Real & OBN_katA_Sim<br />
Sample 1: OBN_katA_Real – próbka pochodzca z rzeczywistych pomiarów<br />
Sample 2: OBN_katA_Sim – próbka pochodzca z modelu symulacyjnego<br />
Pakietem Statgraphics Centurion XV otrzymano podstawowe wyniki:<br />
Sumaryczna statystyka<br />
OBN_katA_Real OBN_katA_Sim<br />
Warto rednia [min] 232,5 224,745<br />
Wariancja [min] 2889,21 3766,14<br />
Odchylenie standardowe [min] 53,7514 61,3689<br />
Warto minimalna [min] 166,0 135,999<br />
Warto maksymalna [min] 353,0 355,678<br />
Po dalszej obróbce danych pomiarowych uzyskano histogramy czstoci wystpowania<br />
czasów wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów kategorii A (rys. 10) oraz wykresy<br />
funkcji gstoci dla przeprowadzonych prób weryfikacji modelu (rys. 11).
110 Anna Kwasiborska<br />
Czsto wystpowania zdarze<br />
8<br />
4<br />
0<br />
4<br />
OBN_katA_Real<br />
8<br />
120 170 220 270 320 370<br />
OBN katA Sim<br />
Czas [min]<br />
Rys. 10. Porównanie histogramów czasów<br />
wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> dla dwóch prób<br />
(X 0,001)<br />
8<br />
gsto<br />
6<br />
4<br />
2<br />
OBN_katA_Real<br />
OBN_katA_Sim<br />
0<br />
130 170 210 250 290 330 370<br />
Czas [min]<br />
Rys. 11. Porównanie wykresów funkcji<br />
gstoci prawdopodobiestwa czasów<br />
wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong> samolotów<br />
kategorii A<br />
Test zgodnoci Kolmogorova - Smirnova porównuje rozkady dwóch próbek.<br />
Graniczny poziom istotnoci (Pvalue) równy by 0,860255, czyli wikszy od 0,05, nie byo<br />
statystycznie znaczcej rónicy midzy dwoma dystrybuantami przy 95,0% poziomu<br />
ufnoci.<br />
Zastosowanie testu Komogorowa-Smirnowa do porównania obu rozkadów dao wynik<br />
pozytywny. Potwierdzio to zgodno rozkadów, rzeczywistego i symulacyjnego dla<br />
kategorii A obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Podsumowujc wyniki eksperymentów weryfikujcych model stwierdzi naley,<br />
e potwierdza on poprawno przyjtych rozwaa. Du zgodno otrzymanych<br />
wyników potwierdza poprawno modelu i metody.<br />
Pozytywne wyniki weryfikacji modelu pozwoliy na przeprowadzenie wielu<br />
eksperymentów symulacyjnych. Z bada symulacyjnych mona wnioskowa o<br />
zachowaniu si systemu obsugi <strong>naziemnej</strong> w rzeczywistych warunkach. Wyniki<br />
eksperymentów mog suy ocenie ulepsze w istniejcych systemach obsugi.<br />
Wycignite wnioski mog by pomocne do poprawy organizacji obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Gównym celem eksperymentów symulacyjnych bya analiza czynnoci obsugi<br />
<strong>naziemnej</strong> wpywajca na kolejne czynnoci w naziemnym ruchu lotniskowym.<br />
Przeprowadzono eksperymenty, w wyniku których zidentyfikowano ciek krytyczn<br />
obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
Tab. 4.<br />
Wyniki przeprowadzonych eksperymentów (dane w %)<br />
Eksperymenty<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br />
1 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />
2 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />
3 1,00 0,67 0,50 2,00 1,00 4,00 1,50 1,00 0,75 20,00<br />
4 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />
5 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,50 0,33 0,25 1,00<br />
6 99,00 99,33 99,50 98,00 99,00 96,00 98,00 98,67 99,00 79,00
<strong>Badanie</strong> i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> 111<br />
W przewaajcej czci dominuje cieka zawierajca rozadunek i zaadunek bagau<br />
(nr 6). Niezalenie od zmieniajcej si liczby ekip bagaowych, procentowe udziay<br />
cieki nr 6 nie ulegaj znacznemu obnieniu.<br />
Inne czynnoci, które maj pewien wpyw na cakowity czas obsugi <strong>naziemnej</strong> znajduj<br />
si na ciekach krytycznych 5 i 3. Jednak ich procentowy udzia jest znacznie mniejszy<br />
ni cieki 6.<br />
Z uwagi na zdecydowanie przewaajc ciek krytyczn nr 6, determinujc cao<br />
wykonania obsugi <strong>naziemnej</strong>, przeprowadzono szereg eksperymentów zmieniajc tylko<br />
liczb ekip do obsugi bagau. Niezalenie od liczby przyjtych ekip czas obsugi bagau<br />
determinuje wykonanie obsugi <strong>naziemnej</strong>. Skrócenie czasu wyadunku i zaadunku<br />
bagau (umiejtne organizowanie pracy ekip bagaowych) jest kluczowym elementem<br />
skrócenia obsugi <strong>naziemnej</strong>.<br />
5. PODSUMOWANIE<br />
Model symulacyjny zosta zbudowany na bazie analizy rzeczywistych procesów<br />
zachodzcych w ruchu lotniskowym. Organizacja operacji i dziaa na miejscu<br />
postojowym jest niezwykle wana, gdy ma to wpyw na kolejne operacje w ruchu<br />
lotniskowym. Proces podejmowania decyzji dotyczcej obsugi <strong>naziemnej</strong> to wybór<br />
rozwizania najkorzystniejszego. Z punktu widzenia obsugi <strong>naziemnej</strong> bdzie to czas<br />
zakoczenia obsugi samolotu i moliwo wykonania wczeniejszego startu samolotu,<br />
eliminujc opónienia. Podstawowymi metodami badawczymi pracy byy: stochastyczna<br />
analiza <strong>procesu</strong> obsugi <strong>naziemnej</strong> w porcie lotniczym i <strong>modelowanie</strong> <strong>procesu</strong> obsugi<br />
<strong>naziemnej</strong>, jako sieci czynnociowej stanowisk masowej obsugi. Rzeczywiste czasy<br />
wykonania operacji s wartociami losowymi, dla których moliwe byo oszacowanie ich<br />
rozkadów losowych w danych warunkach. Przeprowadzono szereg eksperymentów<br />
symulacyjnych wskazujc czynnoci determinujce wykonanie obsugi <strong>naziemnej</strong>. Wyniki<br />
otrzymane z przeprowadzonych eksperymentów wykazay moliwo skrócenia czasu<br />
obsugi <strong>naziemnej</strong> poprzez lepsz organizacj obsugi bagaowej na pycie postojowej.<br />
Bibliografia<br />
1. AIP Polska – Aeronautical Information Publication - Zbiór Informacji Lotniczych.<br />
2. Airport Service Manual. ICAO Doc 9137 – AN/898.<br />
3. Andersson K., Carr, F., Feron, E., Hall W.: Analysis and Modeling of Ground Operations at Hub<br />
Airports, 3rd USA/Europe Air Traffic Management R&D Seminar, Italy 2000.<br />
4. Annex 14 to the Convention on International Civil Aviation – Aerodromes, ICAO XIV.<br />
5. ATFM Operations – Basic CFMU Handbook, Eurocontrol CFMU, 2002.<br />
6. Atkin J., Burke E., Greenwood J., Reeson D.: Departure Runway Scheduling at London Heathrow<br />
Airport Extended Abstract. School of Computer Science and Information Technology, University of<br />
Nottingham 2004.<br />
7. Codina E., Marin A.: A Multiobjective Oriented Network Model for on the Ground Aircraft's Routing<br />
Evaluation, Polytechnic University of Catalonia, Polytechnic University of Madrid, Spain 2006.
112 Anna Kwasiborska<br />
8. Kwasiborska A.: Metoda koordynacji naziemnego ruchu lotniskowego, Praca doktorska WT PW,<br />
Warszawa 2009.<br />
9. Kwasiborska A.: Zarzdzanie naziemnymi operacjami lotniskowymi, „Computer Systems Aided<br />
Science, Industry and Transport”, vol. 1, s. 435-440, Zakopane 2007.<br />
10. Malarski M.: Inynieria ruchu lotniczego, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2006.<br />
11. Malarski M., Stelmach A.: Metoda oceny <strong>procesu</strong> obsugi ruchu lotniczego w rejonie lotniska, Badania<br />
operacyjne i systemowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, s. 359-370, Warszawa 2004.<br />
12. Procedures for Air Traffic Services - Aircraft Operations, ICAO Doc 8168 -OPS/611.<br />
13. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 kwietnia 2003 r. w sprawie obsugi <strong>naziemnej</strong> w<br />
portach lotniczych (Dz. U. Nr 90, Poz. 849).<br />
14. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie zasad dziaania sub ruchu<br />
lotniczego (Dz. U. Nr 44, Poz. 415).<br />
15. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie obsugi <strong>naziemnej</strong> w<br />
portach lotniczych (Dz.U. z dnia 13 lipca 2005 r.).<br />
16. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, Poz. 1112).<br />
SIMULATION MODEL OF GROUND HANDLING PROCESS<br />
Abstract: This paper presents a fragment of an analysis of the elementary operations performed at the apron.<br />
The method of solving the problem is based upon an analysis of the actual airport operations. During the<br />
investigation different ground handling processes schemes and elementary operations identified at the apron<br />
were analyzed. Random parameters of the duration of each action at the apron were identified. It was<br />
presented short description of simulation method.<br />
Keywords: theory of the numerous service, aerodrome traffic, simulation, ground handling<br />
Recenzent: Jerzy Manerowski