Zrozumieć tekst - Sklep Internetowy WSiP
Zrozumieć tekst - Sklep Internetowy WSiP
Zrozumieć tekst - Sklep Internetowy WSiP
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LICEUM<br />
TECHNIKUM<br />
zakres podstawowy<br />
i rozszerzony<br />
Zrozumieć <strong>tekst</strong><br />
zrozumieć człowieka<br />
Język polski<br />
w ćwiczeniach<br />
online<br />
Oferta:<br />
sklep.wsip.pl<br />
Język polski<br />
Podręcznik
Autorzy: Dariusz Chemperek, Adam Kalbarczyk<br />
Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego<br />
do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych<br />
do kształcenia ogólnego do nauczania języka polskiego, na podstawie opinii rzeczoznawców:<br />
dr Jadwigi Bednarek, dr. Wojciecha Kaliszewskiego, mgr Teresy Zawiszy-Chlebowskiej.<br />
Zakres kształcenia: podstawowy i rozszerzony.<br />
Etap edukacyjny: IV.<br />
Typ szkoły: szkoły ponadgimnazjalne.<br />
Rok dopuszczenia: 2012.<br />
Numer ewidencyjny w wykazie dla wersji elektronicznej podręcznika: 463/2/e/2012<br />
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.<br />
Warszawa 2013<br />
Wydanie I (2013)<br />
ISBN 978-83-02-12923-0 (całość)<br />
ISBN 978-83-02-12860-8 (część II)<br />
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Małgorzata Magenta-Siemiaszko (redaktor cyklu, redaktor<br />
merytoryczny), Anna Rogowska (współpraca redakcyjna)<br />
Redakcja językowa: Aleksandra Wieczorek<br />
Redakcja techniczna: Iwona Białkowska<br />
Projekt okładki: Paweł Rafa<br />
Projekt graficzny: Katarzyna Trzeszczkowska<br />
Projekt infografik i wykonanie: Katarzyna Trzeszczkowska<br />
Opracowanie graficzne: Katarzyna Trzeszczkowska<br />
Fotoedycja: Natalia Marszałek<br />
Skład i łamanie: Iwona Białkowska<br />
Zalecane wymagania systemowe i sprzętowe<br />
Podręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymaga<br />
zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany na<br />
tabletach i telefonach z systemem Apple iOS wymaga zainstalowania bezpłatnego programu iBooks<br />
(do pobrania ze sklepu App Store); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Android wymaga<br />
zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play).<br />
Pomoc techniczna: epomoc@wsip.com.pl<br />
Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą być<br />
przedmiotem dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody.<br />
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96<br />
Tel.: 22 576 25 00<br />
Infolinia: 801 220 555<br />
www.wsip.pl<br />
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują.<br />
Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej<br />
w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.<br />
A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.<br />
Szanujmy cudzą własność i prawo.<br />
Więcej na www.legalnakultura.pl<br />
Polska Izba Książki
SPIS TREŚCI<br />
3<br />
RENESANS<br />
TABLICA CHRONOLOGICZNA – renesans ................................................................................. 12<br />
1 Renesans – odrodzenie kultury antycznej. Nowa wizja świata i człowieka ...................... 16<br />
2 Jakże wielkie i godne podziwu jest szczęście człowieka... Filozofia renesansu ....................... 21<br />
• Giovanni Pico della Mirandola O godności człowieka<br />
• Niccolò Machiavelli Książę<br />
3 Praw mają bardzo mało, a jednak wystarczają one… Utopia – nowy, lepszy(?) świat ......... 26<br />
• Tomasz Morus Utopia<br />
4 Dwoja radość… Mikołaja Reja ideał życia rodzinnego .......................................................... 31<br />
• Mikołaj Rej Żywot człowieka poczciwego<br />
• Ewa Lipska Może będzie lepiej<br />
5 Mona Lisa Leonarda da Vinci. Sekretne treści arcydzieła renesansu ............................ 36<br />
6 Nie porzucaj nadzieje... Optymizm renesansowego i współczesnego humanisty .............. 40<br />
• Jan Kochanowski [Nie porzucaj nadzieje…]<br />
• Jan Kochanowski [Patrzaj, jako śnieg po górach się bieli…]<br />
• Julia Hartwig Pośpiech<br />
7 Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony… Renesansowy klasycyzm R .............................. 47<br />
• Jan Kochanowski [Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony...]<br />
• Leopold Staff Przedśpiew<br />
INFOGRAFIKA: Mistrzowie i przyjaciele Kochanowskiego .................................................... 52<br />
8 Błogosławiony niechaj ów dzień będzie… Obraz kobiety w poezji włoskiego i polskiego<br />
renesansu R ............................................................................................................................ 54<br />
• Francesco Petrarka Sonet 61<br />
• Jan Kochanowski [Srogie łańcuchy na swym sercu czuję…]<br />
9 Pokoju mieć nie mogę… Miłość w literaturze dawnej i współczesnej ................................... 59<br />
• Francesco Petrarka Sonet 85<br />
• Jan Kochanowski [Nie zawżdy, piękna Zofija…]<br />
• Konstanty Ildefons Gałczyński Pieśń I<br />
10 Służmy poczciwej sławie… Refleksja obywatelska w Pieśniach ............................................ 62<br />
• Jan Kochanowski Pieśń o dobrej sławie<br />
• Jan Kochanowski Pieśń o cnocie<br />
11. Zetrzy sen z oczu… Perswazja i ironia w poezji R ................................................................ 66<br />
• Jan Kochanowski Pieśń o spustoszeniu Podola<br />
12 Wsi spokojna, wsi wesoła… Arkadie ziemiańskie w literaturze renesansowej R .................. 71<br />
• Mikołaj Rej Żywot człowieka poczciwego<br />
• Jan Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce (Panna XII)<br />
13. Me rymy nie giną… Różnorodność tematyczna i nastrojowa Fraszek ................................ 77<br />
• Jan Kochanowski O doktorze Hiszpanie<br />
• Jan Kochanowski Do Magdaleny<br />
• Jan Kochanowski Ku Muzom R<br />
14. Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze… Wprowadzenie do Trenów ............................. 83<br />
• Jan Kochanowski Tren IX<br />
15. Sny płoche nas bawią… Dyskusja z filozofią stoicką w Trenach ........................................... 87
4<br />
• Jan Kochanowski Tren XI<br />
• Jan Kochanowski Tren XVI<br />
16. Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest… Tajemnica Boga i godność człowieka<br />
w Trenach ................................................................................................................................. 92<br />
• Jan Kochanowski Tren X<br />
• Jan Kochanowski Tren XIX albo Sen<br />
17. Dziś rysy waszych twarzy w pamięci mi gasną… Współczesny tren Bolesława<br />
Leśmiana ......................................................................................................................................... 97<br />
• Bolesław Leśmian Ubóstwo<br />
18. Być albo nie być… Dramat ludzkich wyborów w twórczości Williama Szekspira .............. 99<br />
• William Szekspir Hamlet<br />
19. Reszta jest milczeniem… W poszukiwaniu nowożytnego wzorca mężczyzny ................... 104<br />
• William Szekspir Hamlet<br />
• Zbigniew Herbert Tren Fortynbrasa<br />
20. Co ma przyjść, przyjdzie… Przeznaczenie czy wybór? ......................................................... 109<br />
• William Szekspir Makbet<br />
21. Czy nie spadnie na nich to posądzenie? Literacka psychologia zbrodni ............................. 115<br />
• William Szekspir Makbet<br />
22. Znak, że ktoś zły zbliża się… Przyczyny i przejawy zła w dramacie Szekspira ................ 120<br />
• William Szekspir Makbet<br />
23. Czy dłonie te nigdy nie będą czyste? Cierpienie, lęk i wina lady Makbet ........................... 125<br />
• William Szekspir Makbet<br />
24. Niczym jest wszystko, jeśli spełnione marzenie nie cieszy… Makbet<br />
w reżyserii Andrzeja Wajdy .................................................................................. 130<br />
25. Los Ewy… Kobieta renesansu M ........................................................................................... 132<br />
• Margaret L. King Kobieta renesansu<br />
INFOGRAFIKA: Główne idee renesansu ................................................................................ 136<br />
26 Renesans – wędrówka przez motywy i tematy literatury .................................................. 138<br />
RENESANS – POLECENIA NA KONIEC DZIAŁU .......................................................................... 141<br />
RENESANS – WYPRACOWANIA KROK PO KROKU ..................................................................... 142<br />
BAROK<br />
TABLICA CHRONOLOGICZNA – barok .......................................................................................... 144<br />
27 Epoka przeciwieństw. Wprowadzenie do kultury baroku ................................................. 148<br />
28 Mitologiczna alegoria w służbie pokoju. Minerwa chroniąca Pax przed Marsem Petera<br />
Paula Rubensa .................................................................................................................. 153<br />
• Wisława Szymborska Kobiety Rubensa<br />
29. Człowiek jest szpetny... Antynomie filozofii barokowej ...................................................... 158<br />
• Blaise Pascal Myśli<br />
30. Rozdwojony w sobie… Człowiek wobec świata i Boga w poezji baroku ............................. 163<br />
• Mikołaj Sęp Szarzyński Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem,<br />
światem i ciałem<br />
zrozumieć <strong>tekst</strong> – zrozumieć człowieka | spis treści
SPIS TREŚCI<br />
5<br />
31. Śmierci, śmierć cię czeka... Refleksje egzystencjalne w poezji metafizycznej ................... 166<br />
• Mikołaj Sęp Szarzyński Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego<br />
• John Donne Sonet X<br />
32. Cel, dla którego niebo mię na świat posłało… Ideały błędnego rycerza a realia życia ......... 170<br />
• Miguel Cervantes Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manchy<br />
• Andrzej Waligórski Błędny rycerz<br />
33. Między dwiema krańcowymi wadami: tchórzostwem i zuchwalstwem… Tragiczna wielkość<br />
i patetyczna śmieszność Don Kichota .................................................................................. 177<br />
• Miguel Cervantes Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manchy<br />
34. W jednym oka słowie… Dworny panegiryk i medytacja o nieuchwytnym pięknie R ...... 184<br />
• Daniel Naborowski Na oczy królewny angielskiej…<br />
35. Czwarta część mgnienia. Człowiek i czas w poezji baroku R ............................................ 189<br />
• Daniel Naborowski Krótkość żywota<br />
• Daniel Naborowski Na toż<br />
• Jarosław Marek Rymkiewicz Wiersz na te słowa Heraklita…<br />
36. Możemy z śmierci przyszydzać… Barokowy poeta o miłości i śmierci R .......................... 193<br />
• Jan Andrzej Morsztyn Redivivatus<br />
• Jan Andrzej Morsztyn Na koszulę brudną<br />
• Stanisław Grochowiak [Dla zakochanych to samo staranie]<br />
37. Oczy są ogień, czoło jest zwierciadłem... Słowa i ich znaczenia J ..................................... 197<br />
• Jan Andrzej Morsztyn Cuda miłości. Sonet<br />
• Jan Andrzej Morsztyn Niestatek<br />
38. Chcieli niebożęta przed Polakami uciec do nieba… Ideologia sarmatyzmu w Pamiętnikach<br />
Paska ....................................................................................................................................... 201<br />
• Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki<br />
INFOGRAFIKA: Klucze do kultury baroku .......................................................... 206<br />
39. Zawsze apetyt do widzenia świata… Oswajanie obcości przez Sarmatę ........................... 208<br />
• Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki<br />
40. Ideologia okrążenia… Kontrreformacja w Polsce M .......................................................... 211<br />
• Janusz Tazbir Kontrreformacja w Polsce<br />
41 Zaraz się wywiodę… Język jako narzędzie perswazji J ...................................................... 215<br />
• Wacław Potocki Sofista<br />
42. Przeklęty, kto zasmuca matkę swoję... Retoryka jako sztuka przekonywania J ................ 219<br />
• Piotr Skarga Kazania sejmowe<br />
• Martin Luther King Mam marzenie (przemówienie z 1963 r.)<br />
43. Raczej litość niż strach… Czarownica w epoce wczesnonowożytnej M ............................. 225<br />
• Brian P. Levack Czarownica<br />
44. Wszystko to są rzeczy niepewne... Współczesne inspiracje kulturą baroku R ................... 229<br />
• Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki LXVIII. Nagły deszcz<br />
• Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki LXXII<br />
• Józef Bartłomiej Zimorowic Roczyzna<br />
45. Barok – wędrówka przez motywy i tematy literatury ........................................................ 233<br />
BAROK – POLECENIA NA KONIEC DZIAŁU ........................................................................ 235<br />
BAROK – WYPRACOWANIA KROK PO KROKU ..................................................................... 236
6<br />
OŚWIECENIE I PREROMANTYZM<br />
TABLICA CHRONOLOGICZNA – oświecenie i preromantyzm .............................................. 238<br />
46. Epoka rozumu – krytyka rozumu. Oświecenie i początek nowoczesności ..................... 241<br />
47 W klimacie i wieku filozofii i rozumu... Filozofia oświecenia .............................................. 246<br />
• Wielka encyklopedia francuska (hasło: Zabobon)<br />
• Jean Jacques Rousseau Listy moralne II<br />
48. Biedny dzikus… Spotkania z Innym w utworach Defoe i Kapuścińskiego ................ 252<br />
• Daniel Defoe Przypadki Robinsona Crusoe<br />
• Ryszard Kapuściński Heban<br />
49. Bohater nowych czasów... Śmierć Marata jako przykład oświeceniowego<br />
klasycyzmu ......................................................................................................................... 257<br />
50. Książka jest trochę jak człowiek... Symbolika Księgi w powieści Olgi Tokarczuk R ........ 261<br />
• Olga Tokarczuk Podróż ludzi Księgi<br />
51. Dlaczego ludzie się rodzą i umierają? Po co żyją? Dyskusja o metodach poznania u progu<br />
oświecenia R ......................................................................................................................... 266<br />
• Olga Tokarczuk Podróż ludzi Księgi<br />
52. Do czego to wszystko zmierza? Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciecha J. Hasa ..... 270<br />
• Jan Potocki Rękopis znaleziony w Saragossie<br />
• Rękopis znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech J. Has<br />
53. Prawdę mówi, względów się wyrzeka… Satyra w służbie społecznej ................................... 274<br />
• Ignacy Krasicki Pijaństwo<br />
• Wojciech Młynarski W Polskę idziemy<br />
54. O, rzadki darze przedziwnej wymowy… Język i styl językowy J ......................................... 282<br />
• Ignacy Krasicki Monachomachia<br />
55. Najbardziej lubił czekoladę… Portret Krasickiego M ........................................................... 289<br />
• Jan Kott Gorzki Krasicki<br />
56. Święta miłości kochanej ojczyzny... Dwa ujęcia patriotyzmu ............................................... 293<br />
• Ignacy Krasicki Hymn do miłości ojczyzny<br />
• Józef Wybicki Pieśń Legionów Polskich we Włoszech<br />
57. Ars poetica. Ars poetica? Programy XX-wiecznego klasycyzmu R .................................... 298<br />
• Leopold Staff Ars poetica<br />
• Czesław Miłosz Ars poetica?<br />
58. Tam tęskni kochany... „Czułe serce” sentymentalisty R ..................................................... 302<br />
• Franciszek Karpiński Laura i Filon<br />
• Franciszek Karpiński Przypomnienie dawnej miłości<br />
59. O, jakimże człowiek jest dzieckiem! Bolesne poznanie potrzeby samoograniczenia ........ 308<br />
• Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera<br />
60. Cofam się jak przed ogniem... Historia miłości nieszczęśliwej ............................................ 313<br />
• Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera<br />
61. Bo to jest kupa śmieci, rupieciarnia, ta wasza wiedza... Dramat o klęsce rozumu R ......... 317<br />
• Johann Wolfgang Goethe Faust<br />
62. Duchem sięgnąć od nizin po szczyty... Pragnienie nadludzkiego poznania R ................... 324<br />
• Johann Wolfgang Goethe Faust<br />
zrozumieć <strong>tekst</strong> – zrozumieć człowieka | spis treści
SPIS TREŚCI<br />
7<br />
63. Nie będzie żadnej władzy wspanialszej i lepszej dla ludzi... Sens powieści w powieści R ......330<br />
• Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata<br />
64. Tchórzostwo – ułomnością najstraszliwszą... Powieść o ludzkiej słabości R ...................... 337<br />
• Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata<br />
65. Zła wciąż pragnie, a dobro wciąż czyni... Literackie wyobrażenia zła w świecie R ............... 342<br />
• Johann Wolfgang Goethe Faust<br />
• Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata<br />
66. Już nigdy mi spokój nie wróci... Kobieta i jej cierpienie R ................................................. 347<br />
• Johann Wolfgang Goethe Faust<br />
• Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata<br />
INFOGRAFIKA: Główne idee oświecenia ........................................................... 352<br />
67. Oświecenie i preromantyzm – wędrówka przez motywy i tematy literatury ............... 354<br />
OŚWIECENIE I PREROMANTYZM – POLECENIA NA KONIEC DZIAŁU ..................................... 357<br />
OŚWIECENIE I PREROMANTYZM – WYPRACOWANIA KROK PO KROKU .................................. 358<br />
Więcej o <strong>tekst</strong>ach i kon<strong>tekst</strong>ach. Lektury ............................................................. 359<br />
Indeks pojęć ................................................................................................ 363<br />
Alfabetyczny spis <strong>tekst</strong>ów zamieszczonych w podręczniku ....................................... 366<br />
Źródła ilustracji ............................................................................................ 367<br />
R<br />
Treści zakresu<br />
rozszerzonego<br />
Treści przygotowujące<br />
do egzaminu maturalnego<br />
Ocena, wartościowanie<br />
Analiza porównawcza<br />
Zagadnienia z nauki o języku<br />
Analiza dzieła sztuki
8<br />
Jak korzystać<br />
z podręcznika<br />
Podręcznik składa się z części odpowiadających kolejnym epokom literackim.<br />
Części te zostały podzielone na rozdziały tworzące osobne lekcje.<br />
Treści zakresu<br />
rozszerzonego<br />
pozwalające<br />
przygotować się<br />
do egzaminu<br />
maturalnego<br />
na poziomie<br />
rozszerzonym<br />
Numer kolejnej<br />
lekcji i temat<br />
Autor i gatunek,<br />
czyli ważne<br />
informacje<br />
na temat autora<br />
i gatunku, jaki<br />
reprezentuje dany<br />
utwór<br />
Pytania i polecenia<br />
do danego <strong>tekst</strong>u,<br />
opracowane na wzór<br />
zadań maturalnych<br />
Pojęcia kluczowe,<br />
czyli definicje<br />
terminów<br />
niezbędnych<br />
do analizy <strong>tekst</strong>u<br />
lub dzieła sztuki<br />
Odesłanie<br />
do elektronicznego<br />
zeszytu ćwiczeń<br />
na <strong>WSiP</strong>net.pl
9<br />
Atrakcyjne<br />
infografiki<br />
przybliżające<br />
wybrane<br />
zagadnienia<br />
Lekcja poświęcona<br />
analizie dzieła sztuki<br />
Wiedzieć więcej...,<br />
czyli interesujące<br />
wiadomości pogłębiające<br />
wykład<br />
Treści przygotowujące<br />
do egzaminu maturalnego<br />
Zagadnienia z nauki o języku<br />
Ocena, wartościowanie<br />
Analiza porównawcza<br />
Analiza dzieła sztuki<br />
UTOPIA<br />
XIV XV XVI XVII n.e.<br />
1516 r.<br />
Osie czasu ułatwiające zapamiętanie czasu powstania<br />
utworów literackich<br />
K<br />
Julia Hartwig<br />
Pośpiech<br />
Kon<strong>tekst</strong>y współczesne
11<br />
Renesans<br />
LEONARDO<br />
DA VINCI (czytaj:<br />
winczi), DAMA<br />
Z GRONOSTAJEM,<br />
1483, Muzeum<br />
Książąt Czartoryskich<br />
w Krakowie
Change language