peÅen tekst - Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences
peÅen tekst - Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences
peÅen tekst - Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Michał Ginter<br />
5cm<br />
Richarda Lunda, a ostatnio także jego żonę Ei−<br />
leen Grogan, znajduje się także kilka okazów<br />
z bardzo dziwnego, wyspecjalizowanego ga−<br />
tunku Thrinacodus. Ten rekin, przypomina−<br />
jący raczej węgorza niż żarłacza, nie posiada<br />
w ogóle kolców płetwowych, jego płetwy pier−<br />
siowe i brzuszne są malutkie, a płetwa ogono−<br />
wa zredukowana do wąskiego pasa wzdłuż tyl−<br />
nej części grzbietu i brzucha. Pysk jest długi,<br />
wąski i zaostrzony, zaopatrzony w rzędy asy−<br />
metrycznych zębów przypominających ogro−<br />
dowe narzędzie do pielenia lub piracką kotwi−<br />
cę do abordażu, z krótką rączką (podstawą<br />
zęba) i trzema hakami (wierzchołkami koro−<br />
ny). Ten typ zębów, po raz pierwszy opisany,<br />
lecz nie najlepiej zilustrowany, w drugiej po−<br />
łowie XIX wieku z centralnych stanów USA,<br />
został na nowo odkryty (i tym razem wzorowo<br />
opracowany) w materiale z australijskiego<br />
stanu Queensland w 1982 roku przez Susan<br />
Turner. Od tego czasu kwestia zróżnicowania<br />
i funkcjonowania zębów Thrinacodus wzbu−<br />
dza spore emocje i kontrowersje, których<br />
nie zakończyła publikacja opisów szkieletów<br />
z Bear Gulch (Grogan i Lund 2008), jako że<br />
okaz z najlepiej widocznymi zębami utracił<br />
przednią część pyska. Nie pozwala to między<br />
innymi stwierdzić, czy przednie zęby są takie<br />
same jak boczne, ani jak zmienia się położe−<br />
nie rzędów zębów w stosunku do krzywizny<br />
szczęki. Na podstawie budowy ciała sądzi się,<br />
że Thrinacodus nie przemieszczał się na duże<br />
odległości, żył raczej głęboko w toni wodnej<br />
i polował w pobliżu dna na drobny nekton, np.<br />
zwierzęta konodontonośne.<br />
Zgniatacze muszli<br />
Węgorzokształtny rekin Thrinacodus (Phoebodontidae)<br />
z dolnego karbonu Bear Gulch w Montanie (fot. Michał<br />
Ginter).<br />
Wśród wspaniale zachowanych skamienia−<br />
łości rekinów z cienkopłytkowego wapienia<br />
z karbonu Bear Gulch, mozolnie zbieranych<br />
i opisywanych od lat sześćdziesiątych przez<br />
Na razie nie wiemy nic o wyglądzie re−<br />
kinów z rodzaju Bransonella i Cassisodus,ma−<br />
my jednak pewne wskazówki, że ten pierwszy<br />
był pełnomorskim krewniakiem ksenakantów<br />
(Xenacanthiformes), wyspecjalizowanych re−<br />
kinów znanych przede wszystkim z osadów<br />
śródwęglowych i innych utworów powstałych<br />
8
Change language