helsinške sveske 23 - Helsinki Committee for Human Rights in Serbia

sleno 12 ljudi, učiteljice, vaspitačice, tehničko osoblje...Radilo se u dve smene,
od pola šest do šesnaest časova. Roditelji su, u zavisnosti od svojih prihoda,
prema utvrđenim skalama, plaćali boravak deci u obdaništu. Jedan deo
troškova dotirala je opština Novi Beograd. 251
Ustanove za čuvanje dece od treće godine, u skladu sa Zakonom o
dečijim vrtićima, donetim 1957. godine, ubuduće postoje pod ovim nazivom.
Godine 1960. vrtići su formirani na teritoriji pojedinih stambenih jedinica.
Nova organizacija dečijih vrtića, po stambenim jedinicama, na Novom Beogradu
manifestovala se u otvaranju nekoliko vrtića. Finansijski i administrativni
rad vrtića, kao i poslovi oko uređenja prostorija, dvorišta itd za dečije
vrtiće bile su u nadležnosti odgovarajućih službi konkretnih stambenih zajednica.
252
Narednih godina vrtići su reorganizovani i postaju samostalne ustanove.
Deo postojećih, ali i tek izgrađenih novobeogradskih vrtića od januara
1965. godine registovan je kao samostalna ustanova, pod nazivom Ustanova
za dnevni boravak dece "Naša radost". Kao samostalan upisan je i dečiji vrtić
"Vesna", u čiji sastav su pored ovog ulazili i njegova odeljenja na drugim lokacijama.
Vrtić "Bambi" takođe je te godine upisan kao samostalna radna organizacija.
Izgradnja Novog Beograda, sve veći broj njegovih žitelja i dece,
otvaralo je potrebu za novim vrtićima. Bilo je sve više namenski građenih
vrtića, sa adekvatnim prostorom prilagođenim deci. Neke neodgovarajuće
prostorije za boravak dece zatvarane su i zamenjene novim. 253
U novobeogradskoj opštini do 1978. godine postojale su tri radne organizacije
dečijih vrtića koje su poslovale kao samostalni subjekti. To su bili
Dečiji vrtić "Vesna", sa 5 objekata, 10 depandansa i 177 zaposlenih lica, zatim
Ustanova za dnevni boravak dece "Naša radost", koja je raspolagala sa 8
objekata i 3 depandansa, a u njoj je radilo 193 lica i Dečiji vrtić "Bambi" sa 6
objekata, 28 depandansa i 223 zaposlena radnika. Ove tri organizacije imale
su svoje zasebne administrativne i druge stručne službe, uključujući i centralnu
kuhinju. Broj dece koji je tada boravio u sve tri organizacije dečijih
vrtića na Novom Beogradu bio je 5.202. Godine 1978. sve tri organizacije ušle
su u sastav novoosnovane radne organizacije Dečiji vrtić "11. april". U narednom
periodu ova radna organizacija je u svom sastavu imala 5 osnovnih organizacija
udruženog rada. To je tako bilo sve do 1990. godine, odnosno do
donošenja Zakona o društvenim delatnostima i Zakona o društvenoj brizi o
deci. Od 1993. godine, Predškolska ustanova "11. april" funkcioniše kao je-
251 Isto, str. 22 – 30.
252 Isto, str. 35.
253 Isto, str. 57-59.
100
dinstvena celina, koja ima 29 radnih jedinica. Osnivačka prava nad ovom
ustanovom, umesto dotadašnjeg osnivača, Skupštine opštine Novi Beograd,
preneta su na Skupštinu grada Beograda. 254
Tokom 1966/67. godine u novobeogradskim jaslicama bilo je upisano
189 dece, a u vrtićima 754. Godine 1973/74. u jaslicama je bilo 875-oro dece, a
u vrtićima 1.990, da bi deset godina kasnije u jaslicama bilo 1.771 dete, a u
vrtićima 5.390. 255 Broj upisane dece često je premašivao postojeće kapacitete.
Školske 1997/98. godine u jaslicama je boravilo 1.355-oro dece. Kapacitet
jaslica prema normativnoj izgradnji bio je 1.212, što ukazuje da je obim
upisane dece premašivao predviđenu kvotu, odnosno iskorišćenost kapaciteta
dovodio na nivo od 111,80 odsto. Odnos izmeću broja upisane dece u jaslice
i broja oformljenih vaspitnih grupa pokazuje da je u svakoj grupi
prosečno upisano bilo 17-oro dece. Opterećenost vrtića bila je još viša, jer je
od kapaciteta koji je predviđao boravak za 3.240-oro dece, upisano bilo njih
5.430. Iskorišćenost kapaciteta tu je bila 167,59 odsto. Odnos između upisane
256 dece i oformljenih vaspitnih grupa pokazuje da je prosečno po jednoj
grupi u vrtićima bilo 31 dete. 257 Ukoliko se ovome dodaju i molbe roditelja
dece koja su čekala na upis, evidento je da potrebe za smeštaj dece u ovim
ustanovama na Novom Beogradu prevazilaze postojeće kapacitete.
Kvantitativni razvitak predškolskih ustanova 258 na teritoriji današnje
SR Jugoslavije od 1974. do 1999. godine kretao se od 1.002 ustanove u 1974.
do 1.728 u 1999. godini. Najviše predškolskih ustanova registrovano je 1984.
godine, 1.995. Broj korisnika ovih ustanova rastao je iz godine u godinu, sve
do 1989. godine, kada ih je bilo najviše, 196.715. Od 1990. godine broj korisnika
opada sve do 1994. godine, kada se ponovo uvećava. Godine 1999. broj
korisnika predškolskih ustanova ponovo je niži od prethodne godine i iznosio
je 176.308. 259
254 Isto, str 65 – 69.
255 Isto, str. 158.
256 Dešavalo da neka od upisane dece nisu dolazila u vrtiće.
257 Podaci o broju upisane dece, kapacitetu i broju vaspitnih grupa, preuzeti su iz tabele:
Pregled broja upisane dece, broja vaspitnih grupa u svim oblicima rada i broja dece u
različitim oblicima rada u radnoj 1997/98. godini. Isto, str. 153.
258 Kao predškolske ustanove smatraju se ustanove koje "obezbeđuju dnevni boravak
dece, ostvaruju vaspitno-obrazovne, preventivno-zdravstvene i socijalne funkcije kroz organizovanje
celodnevnih, poludnevnih, minimalnih, skraćenih, povremenih, petodnevnih i različitih
oblika rada sa decom do polaska u školu." Do 1985. godine podaci o ovim ustanovima dati su na
stanje u mesecu martu, a od te godine na stanje u septembru. Statistički godišnjak Jugoslavije 2000,
str. 440-441.
259 Statistički godišnjak Jugoslavije 2000, str. 442. Za Kosovo i Metohiju dati su poslednji
podaci kojima je raspolagano, za 1997. godinu.
101