helsinške sveske 23 - Helsinki Committee for Human Rights in Serbia

Dve godine kasnije objavljeno je da je Đorđe navršio osamnaest godina,
"te je proglašen po zakonu zemaljskom za punoletnog, a kralj – otac ga
je imenovao za potporučnika u vojsci". Opet je mitropolit sa vladikama
održao svečano blagodarenje, naslednik prestola je položio zakletvu, pucali
su topovi, održavane su vojničke parade, narodna veselja, časti, odlikovanja i
pomilovanja, a Opština beogradska dala je narodu, da se proveseli u
Topčideru, 1.000 litara vina, 500 hlebova i 30 jaganjaca. 40
Redovne proslave vladarskog rođendana u dečijoj štampi počele su u
novostvorenoj Kraljevini SHS. Dečije novine su već 1919. objavile da se
državnim praznikom proglašava i Petrov dan (dan rođenja Kralja Petra I) i
najavile da će se toga dana služiti služba i održavati vojničke parade, kao i
da se "po sebi razume" da moraju biti zatvorene sve škole, radnje i državna
nadleštva, "kako bi što veći broj građanstva i omladine mogao uzeti učešća u
ovoj proslavi". Tražilo se od opštinskih vlasti da istaknu državnu zastavu, da
se privatni domovi ukrase, obustavi rad. 41 A već 1920. objavljena je pesmica:
"Petrov-dane, slavo naša, .........................................
Raduje se sav naš rod, Nek je mnogo takvih dana
Što te slavi i proslavlja I obilan želja plod!
Kao velik, svečan god, Bože spasi, Bože hrani
I u sjaju slave ove Kralja Petra i naš rod!" 42
Sretan kliče snagom svom:
'Drži Bože, Gospodara,
Kralja Petra i naš dom!'
Ljubav se uvećavala sa uvećavanjem države, pa su rođendani kralja
Aleksandra Karađorđevića redovno obeležavani sa jakom ideološkom notom.
Pored prigodnih tekstova i pesmica, i igrokazi su po pravilu posvećivani
ljubavi prema kralju. U jednom od njih, scenu čini njegova slika okićena
cvećem i srpskim, hrvatskim i slovenačkim zastavicama. Devojčice Vera i
Ljuba (Srpkinja i Hrvatica) su se posvađale oko toga čiji je venčić lepši, a Slovenka
Nada i Muslimanka Zineta ih mire. Na kraju igrokaza dolaze njihova
braća Vojislav i Zvonimir sa zastavama, zagrljeni, i strogim rečima ih mire
uz zajedničke usklike: "Živeo Kralj!", "Živela Sloga naša". Zineta zaključuje:
"Sestrice drage i braćo mila,
Na današnji dan zakunimo se mi,
Da će mo od sad u ljubavi bratskoj
Za Kralja i Domovinu živeti svi!" 43
40 Golub, 15. septembar 1905, Svečanost 27. avgusta u Srbiji.
41 Dečije novine, novembar 1919.
42 Dečije novine, jun 1920, Na kraljevski dan (Jovan Udicki, učitelj).
204
I "običan" narod je davao svoj doprinos iskazivanju ljubavi prema kralju,
pa je povodom njegovog rođendana objavljena pesmica "ratara iz B. Brestovca",
koja se završavala stihom:
"Zato živ nam budi Sokoliću,
Mili Kralju Karađorđeviću". 44
A istim povodom, Južnoslovenska iskra je objavila čestitku "zahvalne"
omladine koja "izliva sve svoje najlepše i plemenite želje, za dug život i nove
slave Tvorcu Jugoslavije, potpuno ubeđena da će u bliskoj budućnosti svaki
novi rođendan našem Jugoslovenskom Kralju biti u isto vreme i opšte slavlje
velikog, moćnog i jedinstvenog naroda svih Južnih Slovena". 45 Skautski glasnik
je beležio da je zagrebački steg osvetio, "na dan rođenja Nj. V. Kralja novu
zastavu", 46 a u Zorici su navođeni važni dani u decembru, među kojima su
bili dan kraljevog "krsnog imena" i dan njegovog rođenja, uz čestitku:
"želimo Njegovom Veličanstvu Kralju srećnu vladavinu na korist naroda i
države. Živeo Njegovo Veličanstvo Kralj Alekasandar I i Njegov Kraljevski
Dom". 47
Čak i više nego što su slavljeni kraljevi rođendani, u dečijim listovima
je razvijana ljubav prema njegovom sinu Petru. Počelo je danom njegovog
rođenja, a nastavljeno narednih sedamnaest godina. Povodom njegovog
rođenja objavljena je prigodna pesmica:
"Širom mile Otadžbine S dičnim Kraljem i Kraljicom
Razleže se kanonada, Ceo narod radost deli
Grme topi, šenluči se: I malome Kraljeviću
Rodila se naša Nada! Srećan i dug život želi!
Karađorđev Dom je stek'o U ograšju Zore nove
Odličnoga člana nova; Nek molitva grmne sveta:
U čeoce sina ljubi Porodicu Kara-Đorđa
Kralj naš, Vitez s Kumanova! Bog da čuva mnoga ljeta!" 48
A već u sledećem broju objavljena je i pesma iz "Dvorske knjige", u
koju su posetioci Dvora upisivali svoje zapise, pisana po uzoru na narodnu
epiku:
43 Zorica, decembar 1922, Na Kraljev dan (Vera Čonić).
44 Dečije novine, januar 1928, Na Kraljev rođendan (Sava Despotov, težak).
45 Južnoslovenska iskra, 20. decembar 1930, Zahvalna omladina Svome Kralju (M.).
46 Skautski glasnik, januar 1931.
47 Zorica, januar 1931, Svetli dani; decembar 1931.
48 Zorica, oktobar 1923, Radost (Nazif Resulović).
205