Roman Taberski (1927–1999)
Roman Taberski (1927–1999) Roman Taberski (1927–1999)
198 J. Musielak, P. Pych-Taberska deportowanadoKazachstanuwkwietniu1940roku.ŻylipoczątkowowkołchoziekazachskimKiedej-Tałapwobwodziepawłodarskim.Wkońcuroku 1940przeniesionoichdorejonuSemijarskwtymżeobwodzie.TamRoman Taberskiuczęszczałdorosyjskiej,niepełnejszkołyśredniej,ajegomatka isiostrabyłyzatrudnionewartelu„Bolszewik”.Wroku1943przenieślisię doSemipałatyńska,gdzieRomanTaberskiuczęszczałdo10-letniejPolskiej SzkołyŚredniej,wktórejwkwietniu1946rokuzdałmaturę.WtymsamymrokuLudwika,BronisławaiRomanTaberscywrócilitransportemrepatriantówdoPolski,zatrzymującsięwPoznaniu.Wpaździerniku1946roku RomanTaberskipodjąłstudiamatematykinaWydzialeMatematyczno- PrzyrodniczymUniwersytetuPoznańskiego.KierownikSekcjiMatematyki, profesorWładysławOrlicz,rychłozorientowałsięwjegowybitnychzdolnościachinaczwartymrokustudiówzatrudniłgood1listopadaroku1949jako zastępcęasystenta.Wroku1951RomanTaberskiuzyskujetytułmagistra filozofiiwzakresiematematyki.Wdniu13czerwca1959rokuRadaWydziałuMatematyki,FizykiiChemiiUniwersytetuim.AdamaMickiewicza wPoznaniunadałamustopieńnaukowydoktoranaukmatematycznychza rozprawędoktorskąpt.„Aproksymacjacałkamiosobliwymifunkcjilipschitzowskichizagadnieniapokrewne”,którejpromotorembyłprofesorWładysławOrlicz,awdniu24czerwca1966rokutasamaRadanadałamustopieńnaukowydoktorahabilitowanegonaukmatematycznychzarozprawęhabilitacyjnąpt.„WłasnościszeregówFouriera–Bessela”.Kolejnetytułynaukowe profesoranadzwyczajnegoiprofesorazwyczajnegonaukmatematycznych nadałamuRadaPaństwawdniach4kwietnia1974rokui30marca1984 roku.Osiągająckolejneszczebleawansowe,RomanTaberskiprzeszedłna emeryturęwroku1997jakoprofesorzwyczajny,anastępniekontynuował pracęnatymstanowiskuwpołowieetatu.Byłżonaty,związekmałżeński zPaulinąPychzawarłwewrześniu1974roku. WokresiezatrudnieniawUniwersytecieim.AdamaMickiewiczapełniłróżnefunkcje.Wlatach1969–1980byłkierownikiemZakładuRachunku Prawdopodobieństwa,awlatach1980–1997kierownikiemZakładuTeorii AproksymacjiwInstytucieMatematyki,nakońcunaWydzialeMatematyki iInformatykiUAM.Pełniłtakżefunkcjękierownikawieczorowychizaocznychstudiówmatematyki(1969–1978)orazkierownikaStudiumDoktoranckiegoMatematykiUAM(1973–1984i1992–1997).Wlatach1977–1979oraz1989–1991byłczłonkiemSenatuUAM.Odroku1972,tj.odmomentuzałożeniaczasopisma„FunctionesetApproximatio”,wydawanegoprzezUAM, wchodziłwskładjegokomiteturedakcyjnego.Odpoczątkuswojejkariery naukowejbyłczłonkiemPolskiegoTowarzystwaMatematycznego. Wtrakcieswejpracyzawodowejbyłwyróżnianynagrodamiorazodznaczeniami.Wszczególnościwroku1971otrzymałNagrodęGłównąim. StanisławaZarembyPolskiegoTowarzystwaMatematycznego.Wielokrotnie
RomanTaberski(1927–1999) 199 wyróżnianybyłnagrodamiMinistra(1967,1976,1980,1988)inagrodami RektoraUAM.ZostałodznaczonyZłotymKrzyżemZasługi(1974),KrzyżemKawalerskim,anastępnieOficerskimOrderuOdrodzeniaPolski(1976,1998).OtrzymałMedalKomisjiEdukacjiNarodowej(1981),MedalPamiątkowyTrzydziestoleciaOlimpiadyMatematycznej(1979)orazOdznakęHonorowąMiastaPoznania(1987). Wdniu8września1999rokuRomanTaberskizmarłnaskutekzawału serca.JegogróbznajdujesięnacmentarzukomunalnymwJunikowie(Poznań),przyAleiZasłużonych. RomanTaberskiwpisałsięwlinięwielkichanalityków,zapoczątkowaną przezJ.B.FourieraksiążkąThéorieanalytiquedelachaleur,wydanąwroku 1822.SzeregiFourierabyłyźródłemwieluimpulsówiodkryćwmatematyce, zktórymiwiążąsięnazwiskatakichmatematyków,jakG.Cantor,H.Lebesgue,A.ZygmundiJ.Marcinkiewicz.InspiracjedlaRomanaTaberskiego stanowilitakżematematycyrosyjscy,jakN.I.Achiezer,S.B.Steczkinoraz A.F.iM.F.Timanowie.DoktoratukończyłRomanTaberskipodkierunkiemWładysławaOrlicza,wybitnegospecjalistym.in.zdziedzinyogólnejteoriiszeregówortogonalnych.JednakgłównympatronemnaukowymRomanaTaberskiegobyłJózefMarcinkiewicz.TaksamojakTaberski,przyszedłdoPoznaniazZiemiWileńskiej.ZostałprofesoremmatematykiwUniwersyteciePoznańskimwroku1939.Nieobjąłjednakkatedry.Wybuchła wojna,aMarcinkiewiczzostałzamordowanywKatyniu.Wtymsamym czasie,gdyoprawcastrzelałMarcinkiewiczowiwpotylicę,RomanTaberski,takżena„nieludzkiejziemi”,łowiłrybywIrtyszu,wygnanywrazze swojąrodziną.Cidwajnigdyniespotkalisię.TymniemniejTaberskiego możnauznaćzaduchowegouczniaikontynuatoraideiMarcinkiewicza.Sam zresztąniejednokrotnietaksięokreślał.TaberskiodziedziczyłpoMarcinkiewiczunietylkoproblematykę,aletakżemetodęnaukową.Polegałaonanie natworzeniudrabinypojęćiżonglowaniuniminacorazwyższymstopniu abstrakcji,alenatzw.„twardejanalizie”,wktórejtradycyjneproblemymatematykipoddanezostajądziałaniubardzonowoczesnychiniekiedybardzo trudnychizaskakującychtechnikanalitycznych. WpoczątkowychswoichpracachRomanTaberskibadałpewnemetody sumowalnościszeregówliczbowychizwiązkimiędzynimi.Wszczególnościwpracy[5]zajmowałsięmetodamiKorowkinaiCesàro,aw[7]i[8] omawiał,wprowadzoneprzezsiebie,uogólnionemetodyKorowkina.Jego rozprawadoktorska,atakżeprace[1]–[3],[9]–[14],[54],byłypoświęconebadaniomcałekosobliwychpostacisplotuJ(·;ξ,f)=f∗K(·;ξ)dlafunkcji f∈C2πlubf∈L p 2π ,p1,gdzieξ∈E⊂R,ξ→ξ0(ξ0jestpunktemskupieniazbioruE),arodzina{K(·;ξ):ξ∈E},zwanajądremcałkiJ,spełnia odpowiedniewarunki.Badałcałkiosobliwezwiązanezróżnymimetodami sumowaniaszeregówFourieraiszeregówznimisprzężonych,m.in.całki
- Page 1: ROCZNIKIPOLSKIEGOTOWARZYSTWAMATEMAT
- Page 5 and 6: RomanTaberski(1927-1999) 201 niejzb
- Page 7 and 8: RomanTaberski(1927-1999) 203 poświ
- Page 9 and 10: RomanTaberski(1927-1999) 205 [22]So
- Page 11 and 12: RomanTaberski(1927-1999) 207 [77]On
<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>(<strong>1927–1999</strong>) 199<br />
wyróżnianybyłnagrodamiMinistra(1967,1976,1980,1988)inagrodami<br />
RektoraUAM.ZostałodznaczonyZłotymKrzyżemZasługi(1974),KrzyżemKawalerskim,anastępnieOficerskimOrderuOdrodzeniaPolski(1976,1998).OtrzymałMedalKomisjiEdukacjiNarodowej(1981),MedalPamiątkowyTrzydziestoleciaOlimpiadyMatematycznej(1979)orazOdznakęHonorowąMiastaPoznania(1987).<br />
Wdniu8września1999roku<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>zmarłnaskutekzawału<br />
serca.JegogróbznajdujesięnacmentarzukomunalnymwJunikowie(Poznań),przyAleiZasłużonych.<br />
<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>wpisałsięwlinięwielkichanalityków,zapoczątkowaną<br />
przezJ.B.FourieraksiążkąThéorieanalytiquedelachaleur,wydanąwroku<br />
1822.SzeregiFourierabyłyźródłemwieluimpulsówiodkryćwmatematyce,<br />
zktórymiwiążąsięnazwiskatakichmatematyków,jakG.Cantor,H.Lebesgue,A.ZygmundiJ.Marcinkiewicz.Inspiracjedla<strong>Roman</strong>a<strong>Taberski</strong>ego<br />
stanowilitakżematematycyrosyjscy,jakN.I.Achiezer,S.B.Steczkinoraz<br />
A.F.iM.F.Timanowie.Doktoratukończył<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>podkierunkiemWładysławaOrlicza,wybitnegospecjalistym.in.zdziedzinyogólnejteoriiszeregówortogonalnych.Jednakgłównympatronemnaukowym<strong>Roman</strong>a<strong>Taberski</strong>egobyłJózefMarcinkiewicz.Taksamojak<strong>Taberski</strong>,przyszedłdoPoznaniazZiemiWileńskiej.ZostałprofesoremmatematykiwUniwersyteciePoznańskimwroku1939.Nieobjąłjednakkatedry.Wybuchła<br />
wojna,aMarcinkiewiczzostałzamordowanywKatyniu.Wtymsamym<br />
czasie,gdyoprawcastrzelałMarcinkiewiczowiwpotylicę,<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>,takżena„nieludzkiejziemi”,łowiłrybywIrtyszu,wygnanywrazze<br />
swojąrodziną.Cidwajnigdyniespotkalisię.Tymniemniej<strong>Taberski</strong>ego<br />
możnauznaćzaduchowegouczniaikontynuatoraideiMarcinkiewicza.Sam<br />
zresztąniejednokrotnietaksięokreślał.<strong>Taberski</strong>odziedziczyłpoMarcinkiewiczunietylkoproblematykę,aletakżemetodęnaukową.Polegałaonanie<br />
natworzeniudrabinypojęćiżonglowaniuniminacorazwyższymstopniu<br />
abstrakcji,alenatzw.„twardejanalizie”,wktórejtradycyjneproblemymatematykipoddanezostajądziałaniubardzonowoczesnychiniekiedybardzo<br />
trudnychizaskakującychtechnikanalitycznych.<br />
Wpoczątkowychswoichpracach<strong>Roman</strong><strong>Taberski</strong>badałpewnemetody<br />
sumowalnościszeregówliczbowychizwiązkimiędzynimi.Wszczególnościwpracy[5]zajmowałsięmetodamiKorowkinaiCesàro,aw[7]i[8]<br />
omawiał,wprowadzoneprzezsiebie,uogólnionemetodyKorowkina.Jego<br />
rozprawadoktorska,atakżeprace[1]–[3],[9]–[14],[54],byłypoświęconebadaniomcałekosobliwychpostacisplotuJ(·;ξ,f)=f∗K(·;ξ)dlafunkcji<br />
f∈C2πlubf∈L p<br />
2π ,p1,gdzieξ∈E⊂R,ξ→ξ0(ξ0jestpunktemskupieniazbioruE),arodzina{K(·;ξ):ξ∈E},zwanajądremcałkiJ,spełnia<br />
odpowiedniewarunki.Badałcałkiosobliwezwiązanezróżnymimetodami<br />
sumowaniaszeregówFourieraiszeregówznimisprzężonych,m.in.całki
Change language