Prawo o aktach stanu cywilnego - Gandalf

Art. 4 Część pierwsza. Prawo o aktach stanu cywilnego
8. Odpisy aktów stanu cywilnego stanowią w postępowaniu sądowym i administracyjnym
dowody zdarzeń i danych w nich stwierdzonych. Zgodnie bowiem
z art. 244 § 1 k.p.c. oraz art. 76 § 1 k.p.a. dokumenty urzędowe, sporządzone
w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy
państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich
urzędowo zaświadczone.
9. Moc dowodowa aktu stanu cywilnego może być podważona jedynie w drodze
postępowania sądowego. Oznacza to, że do chwili wydania orzeczenia przez sąd
o unieważnieniu aktu stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą nikt nie
może podważyć jego ważności. Nie jest to możliwe nawet w przypadku, gdy ta
niezgodność z prawdą jest oczywista dla kierownika urzędu stanu cywilnego, innych
organów państwowych oraz dla stron. Jeżeli więc został sporządzony np. akt
urodzenia dziecka, które się nie urodziło, lub akt małżeństwa, które nie zostało
zawarte, akt zgonu osoby, która żyje lub zmarła w innym czasie, to akt taki podlega
unieważnieniu na podstawie art. 30 pkt 1 p.a.s.c. przez sąd w postępowaniu
nieprocesowym. Przyczyną unieważnienia aktu na tej podstawie jest też sporządzenie
aktu stanu cywilnego przez osobę niebędącą kierownikiem urzędu stanu
cywilnego.
10. Stwierdzenie niezgodności z prawdą zdarzeń, które zostały w akcie stanu cywilnego
zapisane w formie wzmianki dodatkowej, nie wymaga unieważnienia całego
aktu. Wystarczające jest ograniczenie się do unieważnienia samej wzmianki. Ma
to miejsce wówczas, gdy zdarzenie nie nastąpiło, a więc w odniesieniu do aktu
nie zostało wydane orzeczenie sądowe lub decyzja administracyjna ani też nie
złożono oświadczeń woli mających wpływ na stan cywilny osób. Unieważnienie
takich wzmianek następuje również w drodze postępowania nieprocesowego.
11. Akty stanu cywilnego są dokumentami również w rozumieniu art. 115 § 14 k.k.,
uznającym za „dokument” każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji,
z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim
treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie
prawne. Na tej zasadzie akty stanu cywilnego podlegają ochronie na podstawie
przepisów rozdziału XXXIV Kodeksu karnego „Przestępstwa przeciwko
wiarygodności dokumentów”.
12. Kierownik lub pracownik urzędu stanu cywilnego sporządzający akty stanu cywilnego,
poświadczający nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne,
podlega karze na podstawie art. 271 k.k. Podobną odpowiedzialność ponosi za
wystawienie odpisu aktu stanu cywilnego, jeżeli odpis ten zawiera dane nieprawdziwe.
13. Może się zdarzyć, że przestępstwo popełnia osoba zgłaszająca urodzenie lub zgon
albo wstępująca w związek małżeński, a także osoba, która wystawia niezgodny
28 Elżbieta Pachniewska