zaburzenia chodu w r.. - Pandm

ZABURZENIA CHODU W RÓŻNYCH R NYCH
JEDNOSTKACH CHOROBOWYCH
U OSÓB OS B STARSZYCH
Anna Kędziora K dziora i Aleksandra Maruszak
www.pandm.org

CHÓD CH jest wynikiem współdzia wsp działania ania wielu
elementów element w ruchowych na które kt re składa sk ada się si
wytrzymałość
wytrzyma ść układu uk adu kostnego, sprawność sprawność
układu uk adu nerwowego, mięś mięśniowego
niowego w tym praca
i odpowiednia siła si a mięś mięśni
ni m.in. tułowia, tu owia,
miednicy, pośladk po ladków w i kończyn ko czyn dolnych. Sama
czynność czynność
generowana jest przez OUN w mózgu, m zgu,
a informacja o ruchu przekazywana jest do
mięś mięśni
ni poprzez ukł. uk . piramidowy drogą drog korowo-
rdzeniową. rdzeniow
A. Kędziora
www.pandm.org

CHÓD CH D cd. cd
Nad koordynacją, koordynacj , równowag r wnowagą i „jako jakości cią”
ruchu kontrolę kontrol sprawuje móżdżek. m ek. Chód Ch d jest
podstawową podstawow składow sk adową aktywności aktywno ci fizycznej,
bierze udział udzia niemal w każdej ka dej czynności czynno ci dnia
codziennego, a tym samym warunkuje naszą nasz
sprawność sprawność.
. Niemożno Niemo ność ść jego wykonania jest
kalectwem i uzależnia uzale nia nas od pomocy osób os b
trzecich oraz wywiera negatywny wpływ wp yw na
funkcjonowanie wielu narządów narz w i układ uk adów w
naszego ciała. cia a.
A. Kędziora
www.pandm.org

U ludzi starszych wraz z wiekiem chód ch d
ulega zmianie na skutek:
Procesów Proces w inwolucyjnych
Urazów Uraz
Chorób Chor b przewlekłych
przewlek ych
www.pandm.org

PRZYCZYNY CHODU
PATOLOGICZNEGO I RODZAJE
KOMPENSACJI
1. Ból B l w jednej kończynie, ko czynie, spowodowany
procesami zapalnymi stawów, staw w, mięś mięśni,
ni,
urazem kończyny, ko czyny, lub zespoleniem nerwu.
Wiąż Wiąże
e się si ze skróceniem skr ceniem fazy podporu na
bolącej bol cej kończynie ko czynie i szybkim
przemieszczeniem masy ciała cia a na kończyn ko czynę
zdrową zdrow (utykanie) np: np:
Chód Ch d antalgiczny
(przeciwbólowy):
(przeciwb lowy):
A. Marchewka
www.pandm.org

PRZYCZYNY CHODU PATOLOGICZNEGO
I RODZAJE KOMPENSACJI cd. cd
- w przypadku zapalenia nerwu kulszowego
chory chodzi na palcach dotkniętej dotkni tej bólem b lem
kończyny ko czyny ustawiając ustawiaj c stopę stop w zgięciu zgi ciu
podeszwowym, zginając zginaj c kończyn ko czynę w stawie
kolanowym i biodrowym (zapobiega to
naciąganiu naci ganiu n. kulszowego)
A. Marchewka
www.pandm.org

PRZYCZYNY CHODU PATOLOGICZNEGO
I RODZAJE KOMPENSACJI cd. cd
A. Marchewka
- w przypadku gruźlicy gru licy biodra znaczne
pochylenie tułowia tu owia ku stronie chorej tak by
środek rodek cięż ciężko
kości ci przemieści przemie cił się si na zewnątrz zewn trz
bolącego bol cego stawu biodrowego.
www.pandm.org

PRZYCZYNY CHODU PATOLOGICZNEGO
I RODZAJE KOMPENSACJI CD.
2. Ubytki i niedomoga mięś mięśni
ni spowodowane:
zbliżaniem aniem lub oddalaniem przyczepów
przyczep w
mięś mięśniowych
niowych
- zbli
porażeniem eniem lub niedowładem niedow adem wiotkim lub
spastycznym
- pora
www.pandm.org

PRZYCZYNY CHODU
PATOLOGICZNEGO I RODZAJE
KOMPENSACJI CD.
- stanem zapalnym mięś mięśni
ni
dystrofią mięś mięśniow
niową
- dystrofi
- urazem i ubytkiem wrodzonym mięś mięśni
ni
www.pandm.org

Ad.2. Ubytki i niedomoga mięś mięśni:
ni:
Przykład1. Przyk ad1. Ubytek mięś mięśnia
nia czworogłowego czworog owego uda
może mo e być by kompensowany przez mięś mięśnie
nie łydki ydki
kulszowo-goleniowe kulszowo goleniowe oraz mięsie mi sień pośladkowy
po ladkowy
wielki
A. Marchewka
www.pandm.org

Ad.2. Ubytki i niedomoga mięś mięśni
ni cd. cd
A. Marchewka
Przykład2. Przyk ad2. Ubytek mięś mięśnia
nia pośladkowego
po ladkowego
wielkiego może mo e być by kompensowany przez
mięsie mi sień czworogłowy
czworog owy uda- uda proste kolano
www.pandm.org

Ad.2. Ubytki i niedomoga mięś mięśni
ni cd. cd
Przykład3. Przyk ad3. Porażenie Pora enie zginaczy grzbietowych
stopy powoduje jej opadanie- opadanie pacjent
kompensuje ten ubytek przez nadmierne
zginanie kończyn ko czyn dolnych w stawach
biodrowych i kolanowych
A. Marchewka
www.pandm.org

Ad.2. ubytki i niedomoga mięś mięśni
ni cd: cd
A. Marchewka
Przykład4. Przyk ad4. porażenie pora enie mięś mięśni
ni piszczelowych
prowadzi do końskiego ko skiego ustawienia stopy
i nadmiernego obciąż obciążania
ania wewnętrznego
wewn trznego
brzegu stopy
www.pandm.org

Ad.2. Ubytki i niedomoga mięś mięśni
ni cd. cd
A. Marchewka
Przykład5. Przyk ad5. porażenie pora enie mięś mięśni
ni strzałkowych
strza kowych
prowadzi do szpotawego ustawienia stopy
i nadmiernego obciąż obciążania
ania zewnętrznego
zewn trznego
brzegu stopy
www.pandm.org

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
1. Chód Ch d hemiparetyczny
(koszący, (kosz cy, połowiczo po owiczo
niedowładny)
niedow adny)-
występuje wyst puje w
niedowładzie
niedow adzie
połowiczym:
po owiczym:
kończyna ko czyna górna g rna
zgięta, zgi ta, dolna
wyprostowana, przy
chodzeniu chory
wykonuje ruchy
koszące. kosz ce.
www.pandm.org
www.pandm.org.pl

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
2. Chód Ch d ataktyczny-
występuje wyst puje po
uszkodzeniach móżdżku, m ku,
w uszkodzeniach
sznurów sznur w tylnych: chód ch d
jest niepewny, kroki
nierówne, nier wne, długie, d ugie,
nadmierne zginanie
kolan, mocne uderzanie
stopami, chory stale
patrzy pod nogi.
www.pandm.org
www.pandm.org.pl

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
3. Chód Ch d parkinsonowski
(hipokinetyczny
hipokinetyczny)-
występuje wyst puje w chorobie
Parkinsona: postawa
pochylona, kończyny ko czyny
górne rne nie balansują, balansuj ,
kroki są s drobne,
powolne, chory ma
problem z
zapoczątkowaniem zapocz tkowaniem ruchu
(propulsja propulsja), ), a jak już ju
ruszy to z zatrzymaniem,
występuj wyst pują trudności trudno ci w
chodzie do tyłu ty u
(retropulsja retropulsja) ) i na boki
(lateropulsja
lateropulsja). ).
www.pandm.org
www.pandm.org.pl

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
4. Chód Ch d
paraparetyczny
wiotki- wiotki występuje wyst puje w
wiotkich
niedowładach
niedow adach
kończyn ko czyn dolnych:
chód ch d powolny
kończyny ko czyny załamuj za amują
się, si , skłonno sk onność ść do
upadków. upadk w.
www.pandm.org
www.pandm.org.pl

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
5. Chód Ch d brodzący brodz cy (koński, (ko ski, koguci)- koguci) występuje wyst puje
w porażeniu pora eniu nerwów nerw w strzałkowych, strza kowych, przy
porażeniu pora eniu mięś mięśni
ni prostowników prostownik w stopy i
palców, palc w, w zapaleniach wielonerwowych, w
niedowładach niedow adach obwodowych KD: chory
wysoko unosi kończyny ko czyny dolne (stopy są s
opadnięte) opadni te) starając staraj c się si nie zaczepić zaczepi o
podłoże. pod e.
A. Prusiński „Neurologia praktyczna”
www.pandm.org

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
6. Chód Ch d dystoniczny- dystoniczny występuje wyst puje w zaburzeniach
na tle złego z ego i nieskoordynowanego napinania
różnych nych grup mięś mięśni
ni (napinają (napinaj się si np. np.
jednocześnie
jednocze nie agoniści agoni ci i antagoniści): antagoni ci): w czasie
próby pr by chodzenia następuje nast puje przymusowe
zgięcie zgi cie podeszwowe całej ca ej stopy i skręt skr t
miednicy.
A. Prusiński „Neurologia praktyczna”
www.pandm.org

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
7. Chód Ch d kaczkowaty- kaczkowaty występuje wyst puje w dystrofiach
mięś mięśniowych,
niowych, wrodzonym zwichnięciu zwichni ciu stawów staw w
biodrowych, dysfunkcji mięś mięśni
ni pośladkowych
po ladkowych
średnich, rednich, osteomalacji: w trakcie chodu
chwianie na boki, kołysanie ko ysanie się si w stawach
biodrowych na skutek niedowładu niedow adu mięś mięśni
ni
obręczy obr czy stawu biodrowego.
A. Prusiński „Neurologia praktyczna”
www.pandm.org

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
8. Chód Ch d móżdżkowy
m kowy- występuje wyst puje w
uszkodzeniach móżdżku, m ku, guzach robaka
móżdżku, ku, w zapaleniach wielonerwowych,
wielonerwowych,
SM: chód ch d na szerokiej podstawie z szeroko
rozstawionymi kończynami ko czynami dolnymi,
chwiejący chwiej cy się, si , chory zostawia tułów tu w w tyle
(tułów (tu w nie nadąż nadąża
a za kończynami ko czynami dolnymi).
A. Prusiński „Neurologia praktyczna”
www.pandm.org

ZABURZENIA CHODU NA TLE
NEUROGENNYM:
9. Chód Ch d choreatyczny
(pl pląsawiczy sawiczy)-
występuje wyst puje w
pląsawicy pl sawicy
Huntingtona: na
właściw ciwą czynność czynność
chodu nawarstwiają
nawarstwiaj
się si ruchy mimowolne,
skręty skr ty tułowia, tu owia,
kończyn, ko czyn, ruchy
„taneczne taneczne”, , grymasy.
www.pandm.org
www.pandm.org.pl

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Ze względu na wielość przyczyn zaburzeń
chodu punktem wyjścia do klasyfikacji jest
obraz kliniczny, etiologia lub patogeneza tych
zaburzeń. Jedną z najczęściej stosowanych
obecnie klasyfikacji jest opublikowana po raz
pierwszy w latach 90. XX w. klasyfikacja
wyróżniająca trzy anatomiczne i
patofizjologiczne poziomy zaburzeń chodu:
niski, środkowy i najwyższy:
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ ZABURZE CHODU cd: cd
Poziom niski (LLGD, LOWER LEVEL GAIT
DISORDERS) wynikają z uszkodzenia
obwodowych narządów ruchu lub układów
czucia, przede wszystkim głębokiego, oraz
narządów zmysłów, takich jak wzrok i
równowaga (układ przedsionkowy).
Przykładem LLGD są zaburzenia chodu
występujące przy zapaleniu i innych chorobach
stawów, w chorobach nerwowo-mięśniowych,
zaburzeniach czucia głębokiego, zaburzeniach
widzenia lub układu przedsionkowobłędnikowego.
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Poziom środkowy (MLGD, MIDDLE LEVEL GAIT
DISORDERS) spowodowany jest uszkodzeniem
struktur głębokich mózgu, takich jak wzgórze i
jądra podstawy oraz pień mózgu i móżdżek, a
wiąże się z nieprawidłową integracją bodźców
sensorycznych w „mapę przestrzenną” ruchu
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ ZABURZE CHODU cd: cd
lub nieprawidłową modulacją siły mięśniowej
w strukturach jąder podkorowych, móżdżku i
dróg korowo-rdzeniowych. Uszkodzenia w
tym rejonie powodują: chód hemiplegiczny,
móżdżkowy i wynikający z uszkodzenia lub
dysfunkcji układu pozapiramidowego.
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Poziom najwyższy (HLGD, HIGHER LEVEL
GAIT DISORDERS) do niego zalicza się: tak
zwany chód ostrożny, podkorowe zaburzenia
równowagi, czołowe zaburzenia równowagi,
izolowane zaburzenia rozpoczęcia chodu
(zastygnięcia), chód czołowy i psychogenne
zaburzenia chodu.
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA 9-u 9 u WZORCÓW WZORC W CHODU
OPUBLIKOWANA W 2004r:
chód ataktyczny (nieregularny rytm, skrócenie
kroku, poszerzenie podstawy), typowy dla
ataksji móżdżkowej i czuciowej, ale także dla
pląsawicy;
chód z osłabienia (na przykład opadanie stopy,
chód „kaczy”) w przebiegu chorób mięśni,
polineuropatii i uszkodzenia dróg korowordzeniowych;
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA 9-u 9 u WZORCÓW WZORC W CHODU
OPUBLIKOWANA W 2004r:
chód sztywny (utrata płynności chodu,
sztywność kończyn dolnych i tułowia,
zmniejszenie rotacji tułowia, skrócony krok,
wąska lub poszerzona podstawa, zmniejszony
zakres ruchów w stawach kończyn),
występujący w spastyczności, parkinsonizmie,
dystonii, a także w zespole wielozawałowym
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA 9-u 9 u WZORCÓW WZORC W CHODU
OPUBLIKOWANA W 2004r cd: cd
chód skręcający (zmiana kierunku chodu w
jedną stronę) w chorobach układu
przedsionkowo-błędnikowego i móżdżku;
chód z zastygnięciami (trudności przy
rozpoczęciu i zmianie kierunku chodu), typowy
dla parkinsonizmu, zespołu wielozawałowego,
wodogłowia normotensyjnego i innych
uszkodzeń płatów czołowych;
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA 9-u 9 u WZORCÓW WZORC W CHODU
OPUBLIKOWANA W 2004r cd: cd
chód na poszerzonej podstawie w chorobach
robaka móżdżku, ale także w innych
uszkodzeniach móżdżku i w zespole
wielozawałowym;
chód na wąskiej podstawie, w chorobie
Parkinsona lub w spastyczności;
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

KLASYFIKACJA 9-u 9 u WZORCÓW WZORC W CHODU
OPUBLIKOWANA W 2004r cd: cd
chód ostrożny (powolny, krótki krok i obracanie
się całym ciałem), charakterystyczny dla
podkorowego uszkodzenia istoty białej, ale
występujący w wielu innych chorobach,
szczególnie przebiegających z lękiem;
chód dziwaczny (dziwaczny wzorzec chodu,
odbiegający od wyżej opisanych), w którym
mieści się chód psychogenny, ale także chód u
osób z dystonią czy spowodowany lękiem przed
upadkiem
www.ppn.viamedica.pl
www.pandm.org

PRZYCZYNY ZABURZEŃ ZABURZE CHODU PO 65rż: 65r
Badacze z Harvard Medical School z Bostonu na
materiale 120 chorych po 65rż.
diagnozowanych z powodu zaburzeń chodu
stwierdzili, że najczęstszą ich przyczyną była:
niedoczulica 18%
choroby mięśni 17%
zespół wielozawałowy 15%
www.pandm.org

PRZYCZYNY ZABURZEŃ ZABURZE CHODU PO 65rż: 65r
parkinsonizm 12%
wodogłowie 7%
zwyrodnienie móżdżku 7%
zaburzenia psychogenne 3%
www.pandm.org

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ STABILIZACJ I
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
1. Unoszenie pośladków w górę: 2. Unoszenie pośladków
+ dodanie uniesienia
kończyny dolnej
wyprostowanej:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
3. Leżąc na boku, odwodzenie
kończyny w górę ( z taśmą lub
bez):
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
4. W pozycji leżą leżącej
cej
rotacja na boki lekko
ugiętych ugi tych kończyn ko czyn
dolnych:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
5. W leżeniu le eniu na plecach
odwodzenie jednej kończyny ko czyny
dolnej w bok:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
6. Z pozycji klęcznej kl cznej
przejście przej cie do pozycji na
palce z lekkim
uniesieniem bioder:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
7. Leżą Leżąc
c na brzuchu na piłce pi ce
uniesienie kończyny ko czyny dolnej
następnie nast pnie dodanie uniesienia
przeciwległej przeciwleg ej kończyny ko czyny górnej: g rnej:
www.pandm.org
8. W pozycji siedzącej siedz cej
przenoszenie cięż ciężaru
aru ciała cia a
z jednego boku na drugi:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
9. Siedząc Siedz c na piłce pi ce przenoszenie
cięż ciężaru
aru ciała cia a z jednej strony na
drugą drug z ruchami zgięcia zgi cia i
wyprostu kończyn ko czyn górnych. g rnych.
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
10. W pozycji siedzącej siedz cej
bokiem do ściany ciany z
podparciem z tyłu ty u rękami r kami
dociskanie kolanem piłki pi ki
do ściany ciany (noga
dociskająca dociskaj ca ugięta ugi ta w
kolanie).

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
11. Rotacja tułowia tu owia na piłce: pi ce: 12. Wychylenia do przodu i
do tyłu ty u na piłce pi ce z
asekuracją:
asekuracj
www.pandm.org.pl
www.pandm.org

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
ĆWICZENIA WICZENIA POPRAWIAJĄCE POPRAWIAJ CE STABILIZACJĘ,
STABILIZACJ ,
RÓWNOWAG WNOWAGĘ I ZAKRES RUCHOMOŚCI:
RUCHOMO CI:
13. Siedząc Siedz c na piłce pi ce z asekuracją asekuracj
ruchy na boki:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
14. Na krąż krążku
ku (poduszce
sensomotorycznej)
stawanie na pięty pi ty i na
palce:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Ćwiczenia wiczenia poprawiające poprawiaj ce jakość jakość
chodu i postawę: postaw
1. W pozycji siedzącej siedz cej unoszenie barków bark w do góry, g ry, do
przodu, do tyłu ty
2. W pozycji siedzącej siedz cej ruchy okręż okrężne
ne barkami:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Ćwiczenia wiczenia poprawiające poprawiaj ce jakość jakość
chodu i postawę: postaw
3. W siadzie lub w staniu
kreślenie kre lenie poziomych ósemek: semek:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
4. W siadzie marsz w
miejscu:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Ćwiczenia wiczenia poprawiające poprawiaj ce jakość jakość
chodu i postawę: postaw
5. W siadzie marsz w miejscu z
naprzemiennymi ruchami
kończyn ko czyn górnych: g rnych:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org
6. W staniu marsz w
miejscu z maszerowaniem
rękami kami po ścianie: cianie:

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Pobudzanie chodu metodą metod
PNF:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org

USPRAWNIANIE ZABURZEŃ ZABURZE CHODU:
Oporowanie chodu metodą metod
PNF:
www.pandm.org.pl
www.pandm.org

BIBLIOGRAFIA:
Antoni Prusiński Prusi ski „Neurologia Neurologia praktyczna” praktyczna PZWL 2007r.
www.pandm.org.pl.
www.pandm.org.pl
www.ppn.viamedica.pl
Anna Marchewka wykłady wyk ady z kinezyterapii 2006r.
www.pandm.org

DZIĘKUJ DZI KUJĘ ZA UWAGĘ
UWAG
www.pandm.org