RAZVOJNA PSIHOLOGIJA
RAZVOJNA PSIHOLOGIJA RAZVOJNA PSIHOLOGIJA
(a) interpsihološka (kognitivno prenošenje od individue do individue u interakciji sa drugima). U predstavljanju inter psihološkog učenja, ovaj grafikon sa strelicama povezuje usta sagovornika (slika 33). (b) intrapsihološko (kognigtivno prenošenje prema individui) U predstavljanju intra psihološkog učenja grafik prikazuje da se razmišljanje javlja samo u svakoj glavi osoba; nema povezanosti između ovih individua (slika 34). 96 Slika 33: Komunikacija Slika 34: Interiorizacija Rezime ZNR Zona narednog razvitka je razlika između: (a) onoga što učenik može da dostigne individualno i (b) onoga što učenik može da dostigne u saradnji sa sposobnijim drugima. Dakle, da bi se kvalifikovalo kao zona narednog razvitka, vođenje mora biti interiorizovano, da je intrapsihološko tako da se izvođenje na višem kognitivnom nivou javlja nezavisno od te socijalne inerpsihološke interakcije sa sposobnijim drugim ili drugima (slika 35). Učenik se kreće: ☺ od pozicije... gde je učenje... pomognuto i kooperativno (inerpsihološko) ☺ do pozicije... gde je učenje... samoregulisano (intrapsihološko). Slika 35: Uslovi koji su neophodni da vođeno učenje dosegne ZNR Zona narednog razvitka ima mnoge pedagoške implikacije. Jedna od njih je ideja da ljudsko učenje pretpostavlja specifičan socijalni ambijent i deo je procesa u kome se dete
azvija zavisno od intelektualnog života onih oko njega (Vigotski, 1978). Saglasno Vigotskom (1978), suštinska odrednica učenja je da će ono podstaći (probuditi) brojne unutrašnje razvojne procese koji su u stanju da se jave samo kada je dete u interakciji sa drugim ljudima iz okruženja ili sa vršnjacima. Koncept ZNR je osnova za postavljanje modernog načina učenja drugog jezika. Prema Krashen`s "input hipothesis “sticanje jezika počinje kada učenik shvati da su ''imputi'' drugog jezika jedan korak iznad njegovog/njenog sadašnjeg nivoa jezičke kompetencije. Na primer, ako je učenik na nivou ''I'' tada će maksimum sticanja biti kada on/ona otkrije dostižan input koji pripada nivou ''I + 1''. . Sledbenici Vigotskog Kod ruskih psihologa nalazimo u primeni postulat o interiorizaciji u učenju Galjperina i njegovih saradnika o etapnom formiranje umnih radnji; učenja o alomorfnom razvoju i razvoju metakognitivnih sposobnosti su ugrađena u model školskog učenja koji uvodi Davidov (1981) sa ciljem da kod učenika razvija osnove eksperimentalnog, naučnog mišljenja. Ruski psiholozi, sledbenici učenja Vigotskog, smatraju da je proučavanje zakonitosti razvoja mišljenja jedan od najvažnijih zadataka razvojne psihologije. Posebnu pažnju privlači razvoj mišljenja na ranom dečjem uzrastu kome ovi autori pridaju višestruki značaj: • radi osvetljavanja razvojnih faza: opažajno-praktičnog i opažajno-predstavnog mišljenja koji su bitni preduslovi za pojavu verbalnog (pojmovnog) mišljenja; • prve faze mišljenja utiču na ukupan intelektualni razvoj i formiranje mnogih sposobnosti u toku života; razvoj mišljenja se može podsticati i ako se ništa ne uradi za njegov razvoj u najranijem detinjstvu, kasnije se manje može nadoknaditi propušteno. Za sledbenike Vigotskog je karakteristično da, uz socijalni interakcionizam u tumačenju razvoja psihičkog života, pa i razvoju mišljenja, prepoznaju i uvažavaju uticaj sazrevanja i individualnog učenja. Od rođenja deteta počinju socijalne interakcije, dete je od samog početka razvoja "utkano u socijalno korito humano elaborirane sredine" (Vigotski). Dete je od početka socijalno biće jer su njegove individualne akcije socijalno posredovane. U tom socijalnom odnosu javljaju se svi psihički procesi koji su, pre razvoja procesa interiorizacije, svojevrsna iterpsihička tvorevina. Otuda za dete ljudska sredina nije samo uslov, već izvor psihičkog razvoja. Psihički razvoj se odvija u procesu aktivnosti i zavisi od uslova i prirode te aktivnosti. Najpre se javlja manipulativna delatnost (prva godina), zatim predmetna delatnost (od druge godine), igrovna aktivnost (predškolski uzrast), školsko učenje... Šta, prema ruskim psiholozima, predstavlja sam proces razvoja mišljenja? O prvim misaonim procesima može se govoriti pri kraju prve godine kada dete uspeva da reši konkretnu "problemsku situaciju", npr. da dohvati igračku sa dna kreveta, koja je van domašaja ruke, privlačenjem pokrivača. Početni oblici mišljenja imaju opažajno-praktični karakter: dete rešava probleme uz pomoć praktičnih radnji. Đačenko i Lavrentjeva (1998) ovu karakteristiku opažajno-praktičnog mišljenja u rešavanju zadatka sažimaju sa "misliti - znači raditi". Ovo ilustruju primerom deteta koje uporno skakuće i pokušava da dohvati igračku sa ormana. Kada je odrasli sugerisao 97
- Page 46 and 47: azvoja i druge veoma značajne indi
- Page 48 and 49: je naučila letenje, ali je u pore
- Page 51 and 52: TEORIJE PSIHIČKOG RAZVOJA Intereso
- Page 53 and 54: nema sposobnosti za dostizanje real
- Page 55 and 56: Psihosocijalna teorija E. Eriksona
- Page 57 and 58: udružuje s identitetom nekog drugo
- Page 59 and 60: Pijažeova teorija kognitivnog razv
- Page 61 and 62: ponavljanjem akcije sekundarna kru
- Page 63 and 64: 2. Preoperacioni stadijum (od 2 g -
- Page 65 and 66: Način ispitivanja konzervacije Ogl
- Page 67 and 68: Na stadijumu konkretnih operacija d
- Page 69 and 70: Slika 17: Klackalica koju treba dov
- Page 71 and 72: Eksperimentalno mišljenje Propozic
- Page 73 and 74: dete najpre nalazi u predmetnoj del
- Page 75 and 76: • Za sticanje "fizičkog iskustva
- Page 77 and 78: zaspalih?". Na prvo pitanje tačno
- Page 79 and 80: Kolbergova teorija moralnog razvoja
- Page 81 and 82: Promene koje se javljaju na ovom ni
- Page 83 and 84: Kulturno-istorijska teorija Vigotsk
- Page 85 and 86: mišljenja, i prelaz od unutrašnje
- Page 87 and 88: napisan je naziv: mur, sev, lag ili
- Page 89 and 90: Na ovo se nadovezuje uspostavljanje
- Page 91 and 92: Zona narednog razvitka Jedna od ese
- Page 93 and 94: Za vreme etape 1: - postepeno se sm
- Page 95: Takva kognitivna tehnologija omogu
- Page 99 and 100: pomoć crteža i slika. Na verbalno
- Page 101 and 102: Kognitivno-informacione teorije Aut
- Page 103 and 104: što su: kodiranje, kanal komunikac
- Page 105 and 106: Etološka teorija Etologija je nau
- Page 107 and 108: Slika 40: Krznena surogat majka pru
- Page 109 and 110: Ekološka teorija Ekologija ljudsko
- Page 111 and 112: dostižu vrhunac nakon godinu dana
- Page 113 and 114: »Čini mi se da američki istraži
- Page 115 and 116: Razvojna teorija humanističke psih
- Page 117 and 118: UČENJE I RAZVOJ Da li se zakonitos
- Page 119 and 120: - upoređivanje mogućnosti razvoja
- Page 121 and 122: RAZVOJ POJMOVA Proces formiranja po
- Page 123 and 124: Nađene su četiri strategije: 1. u
- Page 125 and 126: identiteta, nivo klasifikovanja i f
- Page 127 and 128: ODLIKE RAZVOJA DEČJEG MIŠLJENJA M
- Page 129 and 130: govor. U prilog svome stanovištu V
- Page 131 and 132: posredujuću funkciju. Oba autora u
- Page 133 and 134: PERIODIZACIJA PSIHIČKOG RAZVOJA Pe
- Page 135 and 136: taj uzrast. Većina ljudi određeno
- Page 137 and 138: RANI RAZVOJ U okviru ranog razvoja
- Page 139 and 140: su svi glavni sistemi organa i orga
- Page 141 and 142: olne inervacije fetusa starog od 13
- Page 143 and 144: Novorođenče je prvi sat po rođen
- Page 145 and 146: hodanja ili vožnje bicikla; savrem
(a) interpsihološka (kognitivno prenošenje od<br />
individue do individue u interakciji sa drugima).<br />
U predstavljanju inter psihološkog učenja, ovaj grafikon sa<br />
strelicama povezuje usta sagovornika (slika 33).<br />
(b) intrapsihološko (kognigtivno prenošenje<br />
prema individui)<br />
U predstavljanju intra psihološkog učenja grafik prikazuje<br />
da se razmišljanje javlja samo u svakoj glavi osoba; nema<br />
povezanosti između ovih individua (slika 34).<br />
96<br />
Slika 33: Komunikacija<br />
Slika 34: Interiorizacija<br />
Rezime ZNR<br />
Zona narednog razvitka je razlika između:<br />
(a) onoga što učenik može da dostigne individualno i<br />
(b) onoga što učenik može da dostigne u saradnji sa sposobnijim drugima.<br />
Dakle, da bi se kvalifikovalo kao zona narednog razvitka, vođenje mora biti<br />
interiorizovano, da je intrapsihološko tako da se izvođenje na višem kognitivnom nivou<br />
javlja nezavisno od te socijalne inerpsihološke interakcije sa sposobnijim drugim ili<br />
drugima (slika 35).<br />
Učenik se kreće:<br />
☺ od pozicije... gde je učenje... pomognuto i kooperativno (inerpsihološko)<br />
☺ do pozicije... gde je učenje... samoregulisano (intrapsihološko).<br />
Slika 35: Uslovi koji su neophodni da vođeno učenje dosegne ZNR<br />
Zona narednog razvitka ima mnoge pedagoške implikacije. Jedna od njih je ideja da<br />
ljudsko učenje pretpostavlja specifičan socijalni ambijent i deo je procesa u kome se dete
Change language