RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

napisan je naziv: mur, sev, lag ili fik. Za nazive, kao stimuluse-sredstva, su uzete reči bez
smisla jer za njih nije vezano nikakvo iskustvo ispitanika.
Slika 24: Geometrijske figure korišćene u eksperimentu
Po prvobitnoj zamisli eksperimenta subjektima je postavljan zadatak da izvrše
uopštavanje figura po grupama odlika (visini, širini, obliku i boji) uz očekivanje da
besmislene reči na njihovoj osnovi postanu stimulusi-sredstava.
U toku izvođenja eksperimenta pojavio se nepredviđen rezultat - da uopštavanje
figura uz pomoć stimulusa-sredstva ispitanik pretvara u drugi zadatak: da se otkrije
značenje tih naziva putem izbora samih geometrijskih figura. Tako su se stimulusisredstva
pretvorili u nosioce određenih značenja.
Vigotski je u konačnoj verziji eksperimenta pretvorio stimuluse-znake u zavisno
promenljive veličine, proučavao problem uopštavanja značenja reči a time i formiranja
pojmova. "Tako je za Vigotskog proučavanje problema uopštavanja, razvitka pojmova,
problema značenja reči bilo i put ka proučavanju ontogeneze mišljenja, što je postalo
nervnim čvorom cele njegove teorije." (Leontijev, 1996) 6
Subjekt dolazi do rešenja ako uvidi da su boja i oblik irelevantna obeležja, a
relevantni su visina i širina; figure koje imaju reč lag imaju dva bitna svojstva: visok i širok;
mur: visok i uzak; fik: nizak i širok; sev: nizak i uzak
Međutim, ova značenja reči će imati kod deteta ako se formira pojam, ali dok se on
ne formira ono može razvrstavati figure po drugim, nebitnim svojstvima.
Ovim eksperimentom su obuhvaćeni ispitanici različitog uzrasta i njegovi nalazi
poslužili su Vigotskom da zaključi da pojmovi, a zajedno sa njima i značenje reči, prolaze
u svom razvoju nekoliko stupnjeva. Pri tome je utvrđeno da znak (reč) i u procesu
uopštavanja posreduje menjajući ulogu u različitim razvojnim etapama.
tom.
6 Leontjev, A.N.(1996): O stvaralačkom putu L.S. Vigotskog, predgovor, Sabrana dela, I
87