RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

Slika 18: Vaga
Dvostruki sistem referenci
Dete na stadijumu
formalnih operacija shvata da
igračka koja se kreće u
jednom smeru po daščici koja
se kreće u suprotnom smeru
ostaje nepomična u odnosu
na spoljašnju tačku zato što
kretanje daščice kompenzuje
kretanje igračke
Razumevanje hidrostatičke ravnoteže
Slika 19: Podloga i igračka kreću se u suprotnim
smerovima
U jedan krak cevi oblika slova U koja je do polovine napunjena tečnošću različite
gustine (voda, alkohol, glicerin) stavimo klip i opterećujemo ga različitim težinama, a
ispitanik treba da predviđa podizanje nivoa tečnosti u drugom kraku.
Mala deca ne razumeju akciju i reakciju, tj. misle da će težina tečnosti delovati u
istom smeru kao i težina klipa.
Na nivou formalnih operacija osoba razlikuje i koordinira delovanje težine klipa I,
njenog inverza N (uklanjanje težine), reakciju tečnosti R, koja deluje suprotno od I i
inverza C (smanjivanje težine tečnosti) koje deluje u istom smeru kao I.
Pojmovi verovatnoće
Osobe na stadijumu formalnih operacija postaju sposobne da procene verovatnoću
da se iz kutije koja sadrži npr. 3 crvene, 2 plave i 4 žute kuglice izvuku dve kuglice iste
boje. Ovo je moguće na osnovu kombinatorike koja pruža uvid u sve moguće asocijacije
datih elemenata i shvatanja proporcija (shvatanje da je npr. verovatnoća 3/6 jednaka 2/4)
70