RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

KONTROLNA VARIJABLA - (v. VARIJABLA)
KONTROLNI MEHANIZAM - unutrašnja reprezentacija zahteva situacije. Omogućuje procenu i svojih i
tuđih aktivnosti. Uže značenje je kriterijski obrazac za samoprocenu.
KORTEKS - moždana kora koja je centar svesnih psihičkih doživljaja.
KONVENCIONALNI NIVO - je drugi nivo moralnog suđenja po Kolbergu, koji uključuje treći i četvrti stadijum.
Na tom nivou moralno suđenje se temelji na konformisanju socijalnim pravilima, koja su potrebna
za dobre odnose među ljudima. Orijentacija vida "dobar dečko - dobra devojčica" je treći
stadijum u Kolbergovoj teoriji, koji se temelji na pojedinčevoj težnji ka socijalnom odobravanju od
strane referentne grupe. Dete može dostići treći stadijum moralnog suđenja, ako je razvilo sposobnost
razlikovanja između vlastite tačke gledišta i gledišta druge osobe i (referentne) grupe. Orijentacija
zakonom i redom je četvrti stadijum u moralnog suđenja u Kolbergovoj teoriji, koji se temelji na
poštovanju stanovišta velike društvene grupe - društvenih zakona.
KONVERGENTNO MIŠLJENJE - sposobnost nalaženja jednog odgovora koji zadovoljava dati uslov ili
informaciju; sposobnost misaonog rešavanja onih problema, koji imaju samo jedno pravilno rešenje.
KONVERZIJA - obrtanje: stavova, verovanja, sistema vrednosti; prevođenje psihičkih sukoba u telesne
simptome.
KONZERVACIJA - nepromenjenost; u razvojnoj psihologiji označava dostignuti razvoj sposobnosti da
se shvati da je materija zadržala masu ako je promenila oblik (oko 7. godine). Obrazovanje pojmova
konzervacije za Pijažea je merilo pojave konkretnih operacija (ovladavanje reverzibilnošću).
Nalazi ukazuju da deca ovladavaju konzervacijom sledećim redosledom: materija, težina, zapremina.
Misaona konzervacija znači razumevanje, da dva predmeta ostaju ista (npr. u količini, dužini,
težini) bez obzira na spoljašnje promene (npr. promene oblika), ako se ništa ne doda niti oduzme.
KRATKOROČNO PAMĆENJE (RADNA MEMORIJA) - jedna od glavnih funkcija u sistemu pamćenja. U
njemu se obrađuju informacije i iz njega skladište u dugoročnom pamćenju. Ima funkciju da prilikom
sećanja zadrži informaciju iz dugoročnog pamćenja radi upotrebe. Opseg kratkoročnog
(neposrednog, operativnog) pamćenja je 7 ± 2 elemenata (u proseku).
KREATIVNO MIŠLJENJE - oblik mišljenja koji dovodi do otkrivanja povezanosti pojava na nov i originalan
način, što dovodi do stvaranja novih produkata (rešenja problema, proizvoda). Kreativno mišljenje
prolazi kroz četiri faze: preparaciju, inkubaciju, iluminaciju i verifikaciju.
KREATIVNOST - sposobnost da se stvore nova rešenja problema, nov način umetničkog izraza - koji
su društveno korisni produkti; u širem značenju: ostvarenje rešenja, izraza, proizvoda koji su novi
za individuu (a ne i za druge).
KREATIVNA IMAGINACIJA - novi sklop ili sekvenca slika ili ideja koje omogućavaju uviđanje novih
relacija, stvaranje novih pojmova, rešenje problema. Stvaralačko zamišljanje zavisi od strukture
ličnosti i načina njenog funkcionisanja.
KREATIVNI STAV - težnja ka orginalnosti, radoznalo i istraživačko prilaženje rešavanju problema u
kome se ispoljava nekonvencionalno i nekomformističko ponašanje - prilaz problemu na neuobičajen
i neočekivan način. To dovodi do stvaranja originalnih ideja rešenja. Otuda je razvijanje kreativnog
stava u osnovi razvijanja stavralačkih sposobnosti ličnosti.
KRITERIJ - merilo, polazište u proceni; objekt poređenja, standard.
KRITERIJSKI TEST - test u kome se rezultat pojedinca ocenjuje prema unapred postavljenom kriteriju
(traženom procentu uspešnosti). Ocenjivanje pojedinca ne zavisi od rezultata drugih, već od toga
da li je dostignut kriterij ili nije.
390