RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

I kod mladih odraslih vršnjaci i prijatelji imaju značajnu ulogu u socijalnom razvoju.
Dobri odnosi sa vršnjacima su izvor pozitivnih socijalnih iskustava i omogućavaju
efikasnije suočavanje sa stresnim događajima i razvojnim zadacima u ovom periodu.
Nalazi istraživanja (Eronen i Nurmi, 1999) otkrivaju i kod mladih odraslih pet kvalitativno
različitih položaja, koje pojedinci mogu zauzimati u svojoj grupi vršnjaka (npr. u
prijateljskoj družini, na poslu, u kontekstu daljeg obrazovanja):
♦ popularni (imaju visok socijalni uticaj i poželjni su),
♦ prosečni (prosečni socijalni uticaj i željenost u grupi),
♦ kontroverzni (visok socijalni uticaj, relativno visoka poželjnost/nepoželjnost u
vršnjačkoj grupi)
♦ prezreni (nizak socijalni uticaj, niska željenost),
♦ odbačeni (nizak socijalni uticaj, relativno visoko nepoželjni i nisko poželjni).
Autori smatraju da stil socijalnog reagovanja, subjektivno zadovoljstvo sa socijalnim
odnosima i povratni odzivi, koje pojedinci primaju od svojih vršnjaka, dvosmerno i kumulativno
utiču na razvoj socijalnih odnosa vršnjačkih grupa mladih odraslih.
Razvoj partnerstva
Kod mladih odraslih partnerski odnosi postaju stalniji nego u adolescenciji. Dato je nekoliko
modela izbor partnera. Sažeto ćemo prikazati proces izbora stalnog partnera kroz redosled
"sita" (Udry, 1974). Model sadrži šest sita:
♥ geografska blizina,
♥ telesna privlačnost i privlačnost svojstava ličnosti,
♥ socijalna primerenost partnera,
♥ skladnost među svojstvima ličnosti, vrednostima, stavovima, potrebama,
očekivanjima, običajima i interesima,
♥ komplementarnost karakteristika ličnosti,
♥ spremnost za razvoj stalne partnerske veze.
Sternberg (1986) je razvio trougaoni model partnerske ljubavi, koji je opisao sa tri
karakteristike:
♥ intimnost (dimenzija emocionalne razmene i stepena prisnosti među partnerima),
♥ strast (želja za telesnom blizinom, iskazivanje naklonosti i polni odnosi) i
♥ odlučnost (saznajni i motivacioni aspekt partnerskog odnosa).
Sternberg svoj model prikazuje trouglom u kome dužina starnice predstavlja izraženost
pojedine dimenzije kod pojedinca. Sa partnerskim odnosom su zadovoljniji oni partneri, koji
imaju skladnije trouglove; najbolji partnerski odnos prikazuje ravnostrani trougao (slika 131).
Kombinujući izraženost pojedinih dimenzija Stemberg je opisao osam oblika
partnerske ljubavi:
1. Kod prazne ljubavi sve tri dimenzije su nisko izražene (veza traje iz praktičnih razloga).
2. Kod intimne ljubavi su strast i odlučnost nisko izraženi, intimnost pak visoko (visok
stepen razumevanja).
3. Za strasnu ljubav je karakteristična snažna telesna privlačnost, dok su odlučnost i
intimnost nisko izraženi (počinje kao "ljubav na prvi pogled", kratkotrajna je).
339