RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

Strategija selekcije je u upotrebi pri postavljanju ciljeva i promene ciljeva. Pri tome
se vrši alternativno usmeravanje energije i posvećenosti ciljevima koji su izabrani kao
prioritet, a kod više ciljeva usredsređivanje na najznačajniji.
Zavisno od vrste ciljeva i područja aktivnosti razvija se strategija optimizacije:
sticanje, upotreba i usavršavanje odgovarajućih sredstava/strategija, sa kojima se dostižu
postavljeni ciljevi. U tom sklopu su dobra koncentarcija pažnje, izbor pravog trenutka
započinjanja ostvarenja, istrajnost.
Dok se strategija selekcije više odnosi na promene ciljeva pojedinca, strategija
kompenzacije implicira posebno promene sredstava za dostizanje ciljeva - upotrebu
alternativnih sredstava. Te promene mogu biti vezane za uvođenje efikasnijih načina
delovanja ali i za prilagođavanje opadanju sposobnosti sa uzrastom (telesnih,
perceptivnih ili saznajnih sposobnosti).
Nalazi istraživanja ukazuju da se sa uzrastom sve viže izražavaju preferencije ali i
veća efikasnost upotrebe strategija selekcije, optimizacije i kompenzacije. Pri tome osobe
srednje i pozne zrelosti su relativno najefikasnija starosna grupa u rešavanju
svakodnevnih problema (na poslu, u porodici i ostalim područjima).
Kvantitativne promene primarnih sposobnosti u odraslom dobu
Psihometrijski nalazi, dobijeni u transverzalnom ispitivanju, pokazuju da kod
prostorne orijentacije i verbalnog razumevanja u odraslom dobu dolazi do blagog
opadanja. Kod numeričkih sposobnosti posle početnog opadanja u 25 godini dolazi do
blagog porasta, a od srednje zrelosti do blagog opadanja. Induktivno zaključivanje i
verbalna fluentnost su u porastu sve do pozne zrelosti (Schaie, 1994, slika 129).
Slika 129: Kvantitativne promene primarnih sposobnosti u odraslom dobu (transverzalne
studije)
Legenda: S - spacijalne sposobnosti; V - verbalno razumevanje; N - numeričke sposobnosti; R - induktivno zaključivanje; W -
verbalna fluentnost
Nalazi longitudinalnih studija pokazuju da su u ranoj odraslosti u porastu sve merene
sposobnosti (do 33 g, sl. 130). Sposobnost prostorne orijentacije, verbalnog razumevanja
i induktivnog zaključivanja nastavljaju da rastu do srednje odraslosti.
336