RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

Međutim, već četrdesetih godina, EEG zapisi pokazuju da pri emocijama nastaje
aktivacija korteksa, a ne kočenje - što se ne uklapa u prethodnu teoriju. Lindsli (1950) to
objašnjava funkcijom retikularne formacije: nicanje emocije bi bilo regulisano uzlaznim
aktivirajućim retikularnim sistemom a njen dalji tok se odvija po Kenon-Bardovoj shemi.
Meklin (MacLean, 1955) koristi neurofiziološke nalaze Papeca o angažovanju, u
emocijama, limbičkog dela velikog mozga koji reguliše rad visceralnih organa. Procesi
imaju kružni tok: započinju u limbičkom mozgu (hipokampusu), preko hipotalamusa
inervišu visceralne organe a povratne informacije o izmenjenom stanju visceruma preko
talamusa ponovo dospevaju u limbički mozak. Limbički mozak informacije iz visceruma
interpretira jezikom emocija. U poređenju sa mladim korteksom - limbički mozak
"snimanje" unutrašnjih procesa ostvaruje jednostavnijim nervnim mehanizmima nego što
je jezik komunikacije sa spoljašnošću (opažaji, pojmovi, govor), koji stvara i koristi
neokorteks. Položaj ovog sistema omogućava da se mnoge spoljašnje informacije vezuju
za unutrašnju visceralnu reakciju. Meklinova integracija ovih nalaza u objašnjenje emocija
dobija naziv: teorija "visceralnog mozga".
Najnovija neurofiziološka istraživanja sve više potkrepljuju teoriju da postoji
"emocionalni mozak", ali neurolog Ledu (LeDoux, 1993) ključnu ulogu pridaje amigdali,
centru limbičkog sistema, a manju hipokampusu. Goleman (Goleman, 1997) smatra da
otkrića o uzajamnom dejstvu moždanih struktura, koje utiču na nicanje i tok emocionalne
reakcije, dozvoljavaju da govorimo o emocionalnom umu - koji on povezuje sa
delovanjem amigdale i međusobnim dejstvom amigdale i neokorteksa, centra racionalnog
uma (v. sliku 108).
Slika 108: Prikaz uloge amigdale u emocionalnom procesu (prema Golemanu, 1998)
Leduovi nalazi ukazuju da vizuelni (auditivni,...) signal putuje od receptora do
talamusa gde se prevodi na jezik mozga. Veći deo poruke prosleđuje se do vizuelnog
(auditivnog,...) korteksa gde se analizira i tumači njeno značenje i priprema odgovor; ako
je odgovor emocionalan, signal se šalje amigdali da bi se aktivirali emocionalni centri.
Manji deo signala koji je primio talamus ide direktno do amigdale, brzom transmisijom,
omogućavajući neposrednu, ali manje preciznu, emocionalnu reakciju ("prekognitivnu
emociju"). To znači da amigdala (psihološki, emotivni stražar) može da pokrene
emocionalni odgovor pre nego što racionalni mozak u potpunosti registruje šta se
događa. Tada ona upravlja većim delom mozga, uključujući i racionalni mozak.
Učestalost ovakvih "ispada", koji savremenom čoveku više odmažu nego što pomažu,
zavisi od sadejstva prefrontalnog korteksa (njegovog levog režnja) i limbičkog sistema; i
noviji neurološki nalazi potvrđuju Lurijinu pretpostavku da je ovaj deo neokorteksa
283