RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

. Vokalizacija
Glasovna ekspanzija
Glasovi se javljaju spontano, sazrevanjem; u prvim mesecima javljaju se svi govorni
zvuci koje ljudski glasovni sistem može proizvesti (francuski trileri, arapski grleni
suglasnici, nemački umlauti, i dr.). Kada dete ovlada kontrolom dijafragme (drugi mesec)
igra se jačinom proizvedenih zvukova; kada ovlada kontrolom mišića glasnih žica (3 - 4
meseca) igra se visinom tona. Vrlo rano preko vokalizacije dete izražava i svoje
emocionalno doživljavanje (Ferguson & Slobin, 1973, slika 98).
Slika 98: Razvoj intonacije glasa sa uzrastom
Vokalizacija započinje i kod dece koja su gluva od rođenja, što ukazuje da na početak
vokalizacije utiče faktor sazrevanja. Međutim, sa vremenom slabi oglašavanje i gluvo
dete zaćuti, jer ne prima auditivne impulse i nema mogućnosti da imitira ni svoje ni tuđe
glasove.
Glasovna kontrakcija
Pod uticajem okoline, učenja imitacijom (maternjeg) jezika, ustaliće se glasovi koji se
čuju i ponavljaju u detetovoj okolini, a ostali će se postepeno gubiti.
Praktični aspekt ovog saznanja o glasovnoj ekspanziji/kontrakciji vezan je za
određivanje optimalnog vremena za početak učenja drugog jezika, koji neki autori vezuju
za uzrast između 4 - 8 godina (Penfield, 1959).
c. Slogovanje (brbljanje)
U petom mesecu dete koordinira rad dijafragme, glasnih žica, jezika, usana i vilice -
pomoću kojih se reguliše kvalitet izgovorenih glasova i to omogućava prelazak na
slogovanje - izgovaranje zajedno vokala i konsonanata. Dete najčešće počinje razvoj
artikulacije glasom "a (e) ", prednjim samoglasnikom koji je između "a" i "e" i iz njega se
razvija slog "ma", a zatim uz ovladavanje "srednjim" i "zadnjim" samoglasnicima
slogovanje se sve više uvećava i prelazi u udvajanje slogova.
250