RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

♦ Kategorijalnost (postojanje principa ili pravila na osnovu kojih se odlučuje da li
pojedinačni primerak spada u određenu klasu);
♦ Relaciona struktura (uključuje: odnose među kategorijama, odnose unutar kategorije,
odnose odnosa);
♦ Propozicionalnost (iskazi kojima se saopštava neka intelektualna informacija);
♦ Diskretnost (simbolički sistemi mogu se raščlanjavati na diskretne smisaone jedinice
/konstitutivne elemente/);
♦ Gramatika (sintaksa - sistem pravila za kombinovanje diskretnih jedinica)
♦ Polisemija (postoje izvesne varijacije značenja);
♦ Višeslojna struktura (semiotički sistem je organizacija koja ima više nivoa koji su
međusobno povezani);
♦ Stvaralaštvo (to je više stvaralaštvo /produktivnost/ samog sistema);
♦ Stvaranje lažnih poruka („stvaralaštva na osnovu pravila" semiotičkog sistema);
♦ Vaspitljivost (za puni razvoj simboličkih sistema neophodno je učenje);
♦ Specijalizacija (imaju specifičnu funkciju simbolizacije i komunikacije);
Polazeći od teorije i nalaza Vigotskog, Ivić (1978) grupi distinktivnih svojstava
semiotičkog pridružuje celu jednu drugačiju grupu tih obeležja, koja su još većeg značaja
nego neka formalna distinktivna obeležja, to su:
♦ Istorijska promenljivost simboličkih sistema (koju nameću promenljive potrebe ljudi);
♦ Kontekstualna promenljivost simboličkih sistema (npr. zavisnost strukture iskaza
od konteksta);
♦ Stvaranje funkcionalnih sistema sa drugim psihološkim funkcijama (zasniva se na
teoriji znakova, na teoriji simboličke funkcije);
♦ Interiorizacija socijalnih komunikativnih sistema i njihov preobražaj u individualne
semiotičke sisteme, uz zadržavanje prethodne socijalne funkcije.
Definicija semiotičke funkcije
Nakon analize distinktivnih obeležja i različitih aspekta semiotičkog, Ivić određuje
definiciju semiotičke funkcije. On daje stupnjevitu definicije simboličke funkcije jer smatra
da ona omogućava najjasnije utvrđivanje razvojnih nivoa u razvoju simboličkih
sposobnosti čoveka.
Pvi nivo: "Simbolička funkcija je opšta sposobnost sticanja i korišćenja, odnosno
stvaranja znakova."
Pojava znakova operacionalno se može prepoznati na osnovu distinktivnih obeležja
semiotičkog kao što su: razlikovanje znaka i označenog, simbolička referencija
(denotacija), označavanje bar nekih odsutnih denotata i bar nekih klasa denotata.
Ukazuje se da sposobnosti sticanja i korišćenja znakova, s jedne strane i stvaranje
znakova, s druge, nisu istog stepena složenosti. To omogućava da se na osnovu ove
prve definicije izdvoje i različiti razvojni nivoi simboličke funkcije.
Drugi nivo: "Simbolička funkcija je opšta sposobnost sticanja i korišćenja, odnosno
stvaranja znakova, semiotičkih sistema i izvođenja semiotičkih operacija."
Distinktivna obeležja koja definišu postojanje sistema znakova jesu:
propozicionalnost, relaciona struktura, gramatika i višeslojna struktura.
242