RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

DEČJI CRTEŽ
Crtanje je, kao i igra, jedna od najznačajnijih potreba deteta i jedna od osnovnih formi
dečjeg izražavanja. I razvoj crtanja povezan je sa dečjim ukupnim, a posebno
intelektualnim razvojem.
Prema Pijažeu crtež je oblik semiotičke (simboličke) funkcije koji se nalazi na pola
puta između simboličke igre i mentalne slike. Kao i simboličku igru crtanje odlikuje
autotelizam a sa mentalnom slikom crtež deli napor imitacije stvarnosti.
U aktivnosti crtanja mogu se izdvojiti određene razvojne faze, koje su u skladu sa
ukupnim psihičkim razvojem deteta.
Stadijumi razvoja dečjeg crtanja
Škrabanje (2 - 3 g)
U drugoj godini dete već počinje sa škrabanjem. To je motorna aktivnost i desnom i
levom rukom koju pobuđuje rezultat: olovka ili bojica ostavlja tragove na hartiji što privlači
dečju pažnju i ono se, u stvari, tako igra (slika 75).
Slika 75: Škrabanje
"Produkti" škrabanja nemaju oblika, nepravilni su i bez sadržine - ponekad se može
dogoditi da dete slučajno postigne crtež - da "naškrabano" na nešto liči ("slučajni
realizam"). Dete saopštava šta je nacrtalo, iako to što ono imenuje drugi često "ne vide"
(slika 76).
Slika 76: "Slučajni realizam"
U jednom ogledu deci je dato shematski nacrtano lice čoveka (slika 77 A) i od dece
traženo da reprodukuju crtež. Rezultat crtanja dece od 16 meseci bila je "škrabotina". Na
uzrastu od 20 meseci dete uspeva da nacrta zatvorenu krivu, ali nacrtano ne liči na krug.
Dete od dve godine pokušava da nacrta krug a dete od 30 meseci uspeva da nacrta lice
koje ima oči, nos i usta (slika 77 B).
199