RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

METODE ISTRAŽIVANJA PSIHIČKOG RAZVOJA
Razvojna psihologija u istraživanju primenjuje većinu metoda i tehnika koje koriste i
druge grane psihologije, ali razvija i nove, saglasno potrebama sistematskog praćenja
razvoja psihičkog života na pojedinim uzrastima, posebno u najranijem detinjstvu.
Pojam metode
Pod metodama psihologije podrazumevamo opšti način istraživanja psiholoških
problema koji prolazi kroz određene etape ili faze:
• izbor i formulisanje problema,
• izrada projekta istraživanja,
• sprovođenje istraživanja,
• obrada, analiza i tumačenje podataka,
• proveravanje zaključaka istraživanja.
Izbor problema spada u najteži deo istraživačkog procesa jer nema odgovarajućih
standarda koji obezbeđuju pravilan izbor. Problem će biti pogodniji za istraživanje ako je:
značajan, originalan, interesantan, izvodljiv u datim uslovima - da se može istraživati
naučnim postupcima kojima se služi psihologija. Iskaz kojim se formuliše problem je bitan
jer usmerava istraživača (šta će istraživati i u kom obimu).
Izrada projekta sledi posle utvrđivanja problema istraživanja. Nakon preciznog
određivanja ciljeva i zadataka, postavljanja hipoteza, biraju se metode, tehnike i
instrumenti za prikupljanje podataka, planira uzorak ispitanika, istraživačka ekipa,
materijalno-tehnički preduslovi, vremenski okvir istraživanja i način prikupljanja i obrade
podataka.
Sprovođenje istraživanja realizuju obučeni stručnjaci prema planu istraživanja. Ovo je
značajno za sva istraživanja a posebno ona koja imaju primenu standardizovanih
postupaka ili sistematsko uvođenje eksperimentalnog faktora.
Obrada podataka i interpretacija rezultata zahtevaju da se uspešno razreše brojne
teškoće. Rezultate treba interpretirati u skladu sa postavljenim problemom, uslovima
ispitivanja, karakteristikama ispitanika, postavljenim hipotezama - i, uz diskusiju i
upoređivanje sa sličnim istraživanjima, izvesti zaključke i preporuke.
Vrednosti nalaza istraživanja proveravaju se ponovnim praćenjem pojave koja je
istraživana i testiranjem zaključaka i predviđanja koja su data na osnovu njih. Ako su
nalazi ujednačenih uzastopnih istraživanja iste pojave konzistentni - onda oni imaju
naučnu i praktičnu vrednost.
Ukratko, naučna metoda u psihologiji je sistematski način bavljenja činjenicama i
pojmovima psihičkog života. Nacrtom istraživanja se obezbeđuje naučni pristup predmetu
psihologije - selektivna upravljenost na određene probleme, sistematsko, objektivno i
kontrolisano njihovo izučavanje i oprezno izvođenje generalizacija.
Tehnike istraživanja su posebni postupci koji se koriste pri prikupljanju, obradi i
prikazivanju podataka.
Razvoj i diferenciranje psihologije kao nauke omogućilo je preuzimanje,
prilagođavanje i korišćenje, u psihološkim istraživanjima, metoda i tehnika drugih nauka.
Međutim, u poslednjim decenijama beležimo i obrnutu pojavu - da metode i tehnike koje
17