RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

Slika 53: Mijelinizacija različitih oblasti korteksa: a. spoljašnja površina; b. unutrašnja
površina (krupnim tačkama označeni su delovi kore koji najranije sazrevaju a sitnim delovi kore koji
najkasnije sazrevaju; srednje tačke odnose se na zone koje se mijelinizuju u međuvremenu; prema: Luriji,
1976)
Razvoj endokrinog sistema, u
kome svaka žlezda ima svoju funkciju,
značajan je i za fizički i za psihički
razvoj. Od žlezda sa unutrašnjim
lučenjem najistaknutije mesto ima
hipofiza, koja ima više funkcija a među
najvažnijim je kontrola i regulacija rada
endokrinog sistema. Od značaja za
fizički i psihički razvoj su funkcije
tireoidne žlezde, nadbubrežnih žlezda,
timusa, pinealne žlezde i polnih žlezda.
Hormoni većine ovih žlezda imaju i
trenutno i dugotrajno dejstvo - kao
biohemijski mehanizmi koji utiču na
razvoj i ponašanje pojedinca. Na slici 21
prikazan je razvoj endokrinog sistema u
prenatalnom periodu, detinjstvu i
adolescenciji. U prenatalnom razvoju
sve žlezde se ravnomerno razvijaju; u
periodu posle rođenja svaka žlezda ima
svoj tempo razvoja.
Slika 54: Dinamika razvoja endokrinog sistema od začeća do 20 godina
Osifikacija, stvaranje kostiju započinje u prenatalnom periodu kada od hrskavičavog
nastaje koštano tkivo, ali se intenzivno nastavlja posle rođenja, paralelno sa opštim
telesnim razvojem, kada se povećava broj kostiju i njihova veličina. Kod novorođenčeta
ima 270 kostiju, u četrnaestoj godini taj broj je maksimalan (350); nakon toga broj kostiju
se smanjuje (proces srastanja) na 206 u četrdesetim godinama. Skelet ostaje istih
proporcija u svim uzrasnim periodima i fazama osifikacije: 15-20% od težine tela.
Proces dentacije, razvoja zuba ima tri faze: bezuba faza traje do 2-3 godine i nakon
nje dete izlazi iz statusa bebe a počinje faza mlečnih zuba (20) koju, na kraju
predškolskog uzrasta (6-7 god.), smenjuje faza stalnih zuba (32) koja se završava krajem
adolescencije nicanjem umnjaka. Proces dentacije povezan je sa psihičkim razvojem; već
smo naveli da je korišćen kao kriterijum periodizacije.
Na telesnu težinu najviše utiče rast masnog i mišićnog tkiva. Porast mišićnog tkiva
je izrazit u periodu puberteta. U tabeli 11 dati su podaci o procentualnom učešću
mišićnog tkiva u organizmu.
148