RAZVOJNA PSIHOLOGIJA

4. Neposredno ometajuće dejstvo osiromašene institucionalne sredine pokazuje
tendenciju da bude najjače na decu koja su primljena u ustanovu i odvojena od majke ili
druge roditeljske figure između 6. i 12. meseca, kada vezivanje bebe za primarnog
staratelja i zavisnost od njega obično dostižu vrhunac u intenzitetu.
5. U posebnom projektu istraživanja jaslica autori su utvrdili da kada je bilo više dece
o kojoj se brinula jedna vaspitačica, ona se manji deo vremena bavila podučavanjem - a
više je nadzirala, usmeravala ponašanje ili prosto decu "držala na oku".
U manjim grupama, vaspitač - vođa grupe je češće bio u socijalnoj interakciji sa
decom (propitivao, odgovarao, podučavao, pohvaljivao, tešio), nego vaspitači u većim
grupama.
6. Razvojni potencijal okruženja u mezosistemu pojačava se ako pri prvobitnom
prelazu u to okruženje osoba nije sama, ako u njega ulazi u društvu jedne ili više osoba
sa kojima je učestvovala u prethodnim okruženjima (npr., majka prati dete u školu).
7. Razvojni potencijal okruženja raste u funkciji broja veza podrške koje postoje
između tog i drugih okruženja (Npr., između škole i porodice).
8. Razvoj je podstaknut u onoj meri u kojoj pre svakog ulaska u neko novo okruženje
(npr., polazak u obdanište ili školu, napredovanje na poslu, zapošljavanje), osoba i
članovi oba okruženja imaju informacije, savete i iskustvo koji su značajni za predstojeći
prelaz.
Rezultati istraživanja naglašavaju koliko je važno da se obaveštenja o ekološkom
prelazu daju unapred.
Na osnovu mnogih istraživanja dečijeg psihičkog razvoja možemo zaključiti da u
formiranju ličnosti veoma značajnu ulogu ima porodica, gotovo presudnu. U harmoničnoj i
stabilnoj porodici dete će doživeti emocionalnu sigurnost. Ali isto tako u porodicama sa
lošim odnosima među roditeljima gde je dete zanemareno iz bilo kojih razloga (zauzetost
roditelja, veća pažnja drugoj deci, neželjeno dete...) ugrožena je emocionalna sigurnost.
Škola predstavlja drugu važnu ulogu u formiranju, vaspitanju deteta. Ona mu daje
nove obaveze usmerava novim ulogama, proširuje mu socio-kulturne, obrazovne nivoe i
stvara uslove za prihvatanje novih vrednosti kroz proces identifikacije sa novim
vrednostima, ličnostima svojih nastavnika, drugova,...
Iz svega ovoga proizilazi da je uloga nastavnika, kao kreatora odnosa u školi da
saznaje i sledi dečju prirodu, da joj se prilagođava i tako utiče na njen razvoj (da
prilagođava nastavne sadržaje, metode i celokupne vaspitne uticaje prirodi deteta).
Nastavnik, kao nosilac vaspitno-obrazovnog procesa treba da radi na unapređivanju
odnosa između sebe i učenika da bi došlo do unapređivanja vaspitno-obrazovnog rada,
što je bitan uslov postignuća učenika.
Pristup Jurija Bronfenbrenera novim čini koncepcija razvojne interakcije jedinke i
njenog okruženja. Razvoj se shvata kao trajno menjanje načina na koji pojedinac opaža
svoju sredinu i odnosi se prema njoj, odnosno, način na koji okruženje njega opaža i
ophodi se prema uočenim promenama.
Značajna je Bronfenbrenerova izjava: "Ekologija ljudskog razvoja se mora baviti ne
samo detetom koje se razvija već i ekologijom koja se razvija, tj. promenama u mikro - i
makro sistemima koji okružuju dete i osobe u njegovoj neposrednoj sredini.
Bronfenbrener ističe da su na njegov pristup uticala dva komentara:
»Ukoliko želite nešto da razumete, probajte da ga promenite« (Dirborn)
112