Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
E<strong>dhe</strong> pse njihej që në antikitet, vetëm<br />
në mesjetë u zhvillua nga gurët<br />
origjinalë një seri mjetesh me bazë<br />
pluhurat që krijoheshin nga griraj <strong>dhe</strong><br />
shtypja e tyre, të cilaët pasi futeshin në<br />
disa mbajtëse të thjeshta krijuan,<br />
shkumsat, pastelat bojrat e vajit etj.<br />
Po aq antike është e<strong>dhe</strong> përdorimi i<br />
materialeve metalike sidomos të<br />
plumbit, kallajit <strong>dhe</strong> argjendit që<br />
lëshojnë shenja të dukshme mbi fletë,<br />
pergamena ose dru, ku shpesh ishin të<br />
ngjyrosuar sipas qëllimit.<br />
Rreth shekullit të 17 filloi të përhapet<br />
lënda e parë e një tjetër materiali që në<br />
fillim u përcaktua si metal që u quajt<br />
grafiti ose ndryshe “plumbi spanjoll”,<br />
“plumbi anglez”etj që linte mbi fletë<br />
sipas dimensioneve <strong>dhe</strong> intensitetit të<br />
dëshiruar një shenjë e cila gradohej<br />
nëpëmrjet presionit që i jepej me dorë, i<br />
cili mund të mbahej në dorë ose të<br />
hi<strong>dhe</strong>j në mbajtëse të veçanta.<br />
Rreth fundit të shekullit 17 filluan të<br />
dalin mbajtëset prej druri e më vonë<br />
grafiti i pluhurosur i cili pasi<br />
mbështillej ose futej nëpër cilindra të<br />
hollë në fund të të cilëve dilte një majë<br />
e hollë sa për të lëshuar pluhurin e hollë<br />
në letër. Më vonë mbajtëset e drurit u<br />
përmirsuan sidomos në Francë <strong>dhe</strong><br />
Gjermani në fund të 700 ku baza ishte<br />
grafiti <strong>dhe</strong> argjila e pjekur për një<br />
shenjë që thahej disi më shpejt.<br />
<strong>Makinat</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Proceset</strong> <strong>Teknike</strong><br />
Figura 1.3. Evoluimi i majave të<br />
penave për shkrim <strong>dhe</strong> vizatim<br />
Një hap tjetër në përdorimin e mjeteve<br />
të vizatimit <strong>dhe</strong> në përparimin e<br />
teknologjisë së tyre ishte shpikja e<br />
portaminës së lëvizshme me vida, të<br />
cilat me kalimin e kohës u kthyen në<br />
instrumentat kryesorë të vizatuesit<br />
teknik, me frma të ndryshme, me<br />
përdorim të majave të holla, pak<br />
elastike për të të eleminuar faktin që<br />
ishin delikate <strong>dhe</strong> me shumëllojshmëri<br />
ngjyrash.<br />
Figura 1.4. Një mjet bivalent ku<br />
tregohet një mbajtës maje lapsi <strong>dhe</strong><br />
portamine<br />
Deri më tani kemi folur për shenja <strong>dhe</strong><br />
vizatimi që realizohen nga materiale<br />
solide por ka e<strong>dhe</strong> një seri tjetër<br />
materialesh që përdoren <strong>dhe</strong> mund të<br />
jenë të lëngshëm, ose që quehn<br />
njollues.<br />
E<strong>dhe</strong> për këtë gjurmët e para të tyre i<br />
gjejmë në Egjiptin e lashtë me zgjidhje<br />
7
Change language