You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Figure 2.11. Skema e rezistences<br />
tangenciale<br />
Kjo energji ka humbur për mposhtjen e<br />
rezistencës tangenciale që i kundërvihet<br />
lëvizjes së cilindrit nga fërkimi në cilindrin<br />
që e përmban. Me rritjen e rrezes së<br />
cilindrave, rritet sipërfaqja tyre anësore, për<br />
pasoje rritet fërkimi <strong>dhe</strong> rezistenca<br />
tangenciale që i kundërvihet lëvizjes se tyre.<br />
Afër paretit, ku rrezja është maksimale, do<br />
të kemi maksimumin e rezistencës<br />
tangenciale. Me fjalë të tjera, fenomeni nis<br />
të krijohet pikërisht nga fërkimi i krijuar<br />
midis lëngut <strong>dhe</strong> paretit që, transmetohet<br />
nga lëngu në lëng, deri në boshtin e<br />
tubacionit. Po të mos kishte fërkime<br />
shpejtësia e rrjedhësit do të ishte e njëjtë, si<br />
afër paretit, ashtu e<strong>dhe</strong> në qendër të boshtit<br />
të tubacionit <strong>dhe</strong> nuk do të kishte humbje<br />
energjie.<br />
Regjimi lëvizjes së lëngut real, regjimi<br />
laminar.<br />
Në një farë mënyre mund të themi se<br />
kemi dy mënyra të lëvizjes së lëngjeve:<br />
lëvizje në shtresa, laminare <strong>dhe</strong> lëvizja<br />
turbulente.<br />
Normalisht e<strong>dhe</strong> lëvizja e ujit në një<br />
tubacion, në një kanal ose lumë është<br />
turbulente. Është një lëvizje në të cilën nuk<br />
ndodhin vetëm lëvizjet e padukshme<br />
brauniane <strong>dhe</strong> lëvizin molekulat, por e<strong>dhe</strong><br />
<strong>Makinat</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Proceset</strong> <strong>Teknike</strong><br />
shumë grupe molekulash që lëvizin karshi<br />
lëngut e<strong>dhe</strong> me lëvizje të dukshme, me sy<br />
të lirë. Ka një diferencë të ma<strong>dhe</strong> midis<br />
lëvizjes së këtyre dy rrymave.<br />
Në lëvizjen laminare zhvendosja e<br />
grimcave është e parashikueshme, për çdo<br />
grimcë duke ditur se ku ndo<strong>dhe</strong>t në një<br />
moment të caktuar mund të themi se ku do<br />
të jetë në një moment të ardhshëm. Ligjet<br />
që studiojnë këtë lëvizje janë përcaktuese<br />
<strong>dhe</strong> të qarta.<br />
Ndërkaq lëvizja turbulente është e<br />
paparashikueshme, nuk mund të dihet se ku<br />
do të ndo<strong>dhe</strong>t grimca pas një farë kohe. Kjo<br />
lëvizje studiohet me metoda empirike <strong>dhe</strong><br />
statistike, duke mos qenë në gjendje të<br />
interpretojmë lëvizjen e një molekule të<br />
vetme, por atë të një mase komplekse të<br />
ma<strong>dhe</strong> lëngu. Ai që studioi mënyrat e<br />
ndryshme të lëvizjes së rrjedhësve duke<br />
dhënë konceptet themelore të tyre ishte<br />
Reynolds.<br />
Në lëvizjen laminare lëvizjet e brendshme<br />
të lëngut janë të tilla që e detyrojnë<br />
grimcën të ndjekë faqen e paretit me<br />
fjalë të tjera grimca nuk ka energjinë e<br />
mjaftueshme për të mposhtur fërkimet<br />
<strong>dhe</strong> të lëvizë për llogari të saj. Kurse në<br />
lëvizjen turbulente grimca me të arritur<br />
majën e pengesës vazhdon për inerci<br />
lëvizjen e saj <strong>dhe</strong> pozicioni karshi paretit<br />
ndryshon krejtësisht.<br />
Në këtë rast grimca zotëron një energji<br />
kinetike të mjaftueshme për të përballuar<br />
fërkimet me grimcat rrethuese.<br />
Pra Reynolds doli në përfundimin se<br />
mënyra e lëvizjes së rrjedhësve<br />
përcaktohet nga raporti midis forcave që<br />
e detyrojnë lëngun të thyejë rregullsinë e<br />
lëvizjes laminare.<br />
33
Change language