You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2.3 Gjendja e qëndrueshme <strong>dhe</strong> e<br />
paqëndrueshme. Derivatet në lidhje me<br />
kohën.<br />
Sistemi apo procesi ndo<strong>dhe</strong>t në një gjendje<br />
të qëndrueshme (stacionare) kur parametrat<br />
e tij (shpejtësia, temperature, presioni,<br />
përqendrimi etj) në çdo pikë të tij nuk<br />
ndryshojnë me kohën. Në të kundërt kemi<br />
të bëjmë me gjendjen e paqëndrueshme.<br />
Sistemi apo procesi mund të ndo<strong>dhe</strong>t në<br />
gjendje stacionare e<strong>dhe</strong> në kushte<br />
joizotermike apo joizobarike sikundër<br />
mund të ndo<strong>dhe</strong>t në kushte izotermike apo<br />
izobarike duke qënë ne gjendje<br />
jostacionare. Më poshtë do të trajtojmë<br />
kryesisht sisteme në gjendje stacionare.<br />
Gjendja jostacionare është objekt kontrolli<br />
<strong>dhe</strong> drejtimi të sistemeve ose ndeshet vetëm<br />
në rastet e lëshimit apo fillimit të procesit,<br />
ndërprerjes së tij ose ndryshimit të<br />
parametrave operacional. Sqarojmë<br />
derivatet në lidhje me kohën me të cilat do<br />
të ndeshemi në trajtim: konsiderojmë një<br />
madhësi M, që ndryshon në hapësirë <strong>dhe</strong><br />
kohë:<br />
M=f(x,y,z,t)<br />
Ndjekim ndryshimin e madhësisë M në<br />
pikën e hapësirës me koordinata x, y <strong>dhe</strong> z.<br />
Supozojmë se gjatë një intervali<br />
pambarimisht të vogël kohe dt, madhësia<br />
në fjalë ndryshon me dM. ndryshimi i plotë<br />
i madhësisë në këtë rast erdhi vetëm nga<br />
kalimi i intervalit të kohës:<br />
dM=(αM/αt)dt<br />
kështu që derivati i pjesshëm në lidhje me<br />
kohën shpreh e<strong>dhe</strong> derivatin e plotë të saj<br />
në lidhje me të.<br />
2.4. Rrjedhësit idealë <strong>dhe</strong> rrjedhësit<br />
piklorë.<br />
Në të gjithë materialin lëngjet <strong>dhe</strong> gazet<br />
emërtohen rrjedhës. Ky emërtim nxjerr në<br />
pah vetinë e përbashkët <strong>dhe</strong> dalluese të tyre<br />
nga trupi i ngurtë d.m.th, rrjedhshmërinë që<br />
fitojnë kur mbi ta ushtrohet forcë<br />
zhvendosëshe e<strong>dhe</strong> nëse është e vogël.<br />
Në nxjerrje <strong>dhe</strong> në zbatimin e ligjshmërive<br />
të rrjedhjes, përdoret gjerësisht koncepti i<br />
rrjedhësve idealë <strong>dhe</strong> realë. Ideal<br />
konsiderohet rrjedhësi joviskoz <strong>dhe</strong> me<br />
densitet konstant.<br />
Rrjedhësit realë ose siç quhen rrjedhësit<br />
viskozë nga ana e tyre janë dy llojesh<br />
rrjedhës piklorë <strong>dhe</strong> elastikë- densiteti i të<br />
cilëve konsiderohet i pandryshueshëm ndaj<br />
ndryshimeve të temperaturave <strong>dhe</strong><br />
presionit.<br />
Ndarja në fakt është konvencionale, në të<br />
vërtetë përderisa densiteti i rrjedhësit të<br />
pastër është në funksion të temperaturës<br />
<strong>dhe</strong> presionit të gjithë rrjedhësit në gjendje<br />
stacionare <strong>dhe</strong> në kondita izotermike sillen<br />
si piklorë <strong>dhe</strong> e kundërta, në gjendjen<br />
jostacionare apo në kondita joizotermike<br />
<strong>dhe</strong> joizobarike sillen si rrjedhës elastikë.<br />
Gjatë zhvillimit të proceseve është shumë e<br />
vështirë të sigurohen kushte operacionale<br />
për ta konsideruar rrjedhësin piklor. Deri në<br />
shekullin e kaluar studimet për rrjedhjen e<br />
lëngjeve <strong>dhe</strong> gazeve (studimet në<br />
hidrodinamikë <strong>dhe</strong> aerodinamikë) mbështeteshin<br />
në supozimin e rrjedhësit ideal<br />
(joviskoz).<br />
Në përputhje me këtë teori të rrjdhjes<br />
ideale, <strong>dhe</strong> të rrjedhjes kundrejt trupit apo<br />
zhvendosjes së trupit në rrjedhësin e<br />
palëvizshëm nëpërmjet shtresave të<br />
rrjedhësit si <strong>dhe</strong> ndërmjet tij <strong>dhe</strong> paretit
Change language