Protokoll Për kushtet teknike të vjeljes dhe ruajtjes ... - Promalisnv.org
Protokoll Për kushtet teknike të vjeljes dhe ruajtjes ... - Promalisnv.org
Protokoll Për kushtet teknike të vjeljes dhe ruajtjes ... - Promalisnv.org
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VJELJA DHE RUAJTJA E MOLLËS<br />
duke përfshirë ve<strong>të</strong> procesin e <strong>vjeljes</strong>, e deri në shpërndarjen tregtare <strong>dhe</strong><br />
konsumin. Këto aspekte përfaqësojnë një kompleks dukurish, sjelljesh,<br />
zgjedhjesh <strong>dhe</strong> orientimesh teknologjike <strong>dhe</strong> <strong>org</strong>anizative <strong>të</strong> cilat shmangin<br />
humbje <strong>të</strong> konsiderueshme, <strong>të</strong> cilat në vende në zhvillim, luhaten në<br />
50%. Ndryshimet pas <strong>vjeljes</strong> tek molla, nuk mund <strong>të</strong> ndalohen, por mund<br />
<br />
ndërgjegjësohen që problemet kryesore <strong>të</strong> pas-<strong>vjeljes</strong> varen nga para-vjelja,<br />
që do <strong>të</strong> tho<strong>të</strong> se jeta e një molle pas <strong>vjeljes</strong> e më tej nuk mund <strong>të</strong> mos je<strong>të</strong> e<br />
jet<br />
agronomike, mjedisin pedo-klimatik, ndërhyrjet <strong>dhe</strong> manipulimet që pë-<br />
<br />
e produktit përfundimtar, bëhet e domosdoshme një marrëveshje afatgja<strong>të</strong><br />
ndërmjet prodhuesit (pemëtarit) <strong>dhe</strong> shi<strong>të</strong>sit me shumicë/ruaj<strong>të</strong>sit. Ky protokoll<br />
i shërben përmbushjes së kushteve <strong>të</strong> këtyre marrëveshjeve. Në fund<br />
<strong>të</strong> protokollit jepet një model kontrate shitje.<br />
2. Pjekja e mollës<br />
Pjekja ësh<strong>të</strong> shuma e proceseve nga stadet e fundit <strong>të</strong> rritjes e deri në stadet<br />
e hershme <strong>të</strong> plakjes, që çon në arritjen e cilësisë karakteristike <strong>të</strong> ngrënies.<br />
Që në krye duhet <strong>të</strong> dallojmë ndërmjet (<strong>teknike</strong>) <strong>dhe</strong><br />
pjekjes hortikulturore (për konsum <br />
llimit në <strong>të</strong> cilin fryti do <strong>të</strong> vazhdojë ontogjeninë e<strong>dhe</strong> nëse ësh<strong>të</strong> shkëputur<br />
nga pema. Pjekja hortikulturore ndodh kur fryti plo<strong>të</strong>son kriteret e përcaktuara<br />
nga konsumatorët.<br />
<br />
Frymëkëmbimi ësh<strong>të</strong> procesi me anë <strong>të</strong> së cilit materialet <strong>org</strong>anike <strong>të</strong> depozituara<br />
(karbohidratet, proteinat) zbërthehen në produkte përfundimtare<br />
<strong>të</strong> thjeshta duke çliruar energji. Në kë<strong>të</strong> proces që përdor oksigjen (O 2 ) <strong>dhe</strong><br />
prodhon dyoksid karboni (CO 2 ) humbasin rezerva ushqimore <strong>të</strong> depozituara<br />
<br />
vlera ushqimore (vlerë energjetike) për konsumatorin; humbet cilësia aromatike,<br />
veçanërisht ëmbëlsia <strong>dhe</strong> humbet pesha e tha<strong>të</strong> e tregëtueshme. Energjia<br />
e çliruar si nxeh<strong>të</strong>si, e njohur si nxeh<strong>të</strong>si jetike, ndikon në teknologjinë<br />
e pas-<strong>vjeljes</strong>, siç ësh<strong>të</strong> përcaktimi i shkallës së ngrirjes <strong>dhe</strong> kërkesat për<br />
ajrosje. Shkalla e frymëkëmbimit ësh<strong>të</strong> e lidhur me shkallën e degradimit <strong>të</strong><br />
mollëve që prishen; sa më e lar<strong>të</strong> shkalla e frymëkëmbimit, aq më e shpej<strong>të</strong><br />
shkalla e degradimit <strong>dhe</strong> më e shkur<strong>të</strong>r jeta pas-<strong>vjeljes</strong>.<br />
<br />
i frymëkëmbimit pëson luhatje <strong>të</strong> mëdha (Figura 1):<br />
<br />
dhjes së frutave;<br />
12
Change language