KONTRAPUNKT - Gazeta 55
KONTRAPUNKT - Gazeta 55 KONTRAPUNKT - Gazeta 55
SPECIALE Dossier 10 55 E hënë, 18 qershor 2012 Nga KASTRIOT DERVISHI 1948/Kampet e punës në komunizëm Shfrytëzimi i punës Në prill 1946 qeveria komuniste, pa humbur kohë nisi të mendojë për shfrytëzimin e punës së të dënuarve politikë dhe ordinerë. Kampi i parë për të dënuarit politike ishte ai i Jubës. Këtu punuan rreth 700 të burgosur nga burgjet afër kampit si nga Tirana, Durrësi, Kruja, etj. Të burgosurit politikë hapnin kanal afër detit. Këtu morën pjesë në punime ish kryeministrat e burgosur Kostaq Kotta e Ibrahim Biçakçiu, ish ministri i Financave Et’hem Cara, etj. U punua për rreth 4 muaj. Hapën një kanal 5 km të gjatë, me gjerësi 6 metra e thellësi 10 metra. Pa u menduar akoma për kampe të mirëfillta pune, të burgosurit niseshin nga burgjet ekzistuese dhe dërgoheshin atje ku ishin punimet e rastit të “ndërtimit të socializmit” i cili thuhej se po vihej në jetë me ndihmën e “vëllait Tito” e më pas të “shokut të math Stalin”. Duke ia ndjerë lezetin këtyre punëve angari, në veprat e këtij lloji, komunistët nisën përqendrimin e disa kampeve që janë karakteristikë para vitit 1950 pasi janë të përkohshëm. Këto kampe ishin të përqendruar në disa pika të vendit (shih më poshtë), Shënime të nxjerra nga relacioni informativ mbi burgjet, datë 13.8.1948, Dega Zbatim Vendime Penale e Drejtorisë së Policisë Popullore të MPB-së Shërbimi nga ana e rojeve në përgjithësi ka qenë i mirë, gjatë këtij muaji ka pasur 12 zënie gjumi. Ka pasur dy rase që në burgun ordiner të për tharje kënetash hyjë thika. Kjo ka ardhur nga moskujdesi i shokëve. Polici Gani Tërsheva i ngarkuar me shërimin e një të burgosuri për në gjykatë ushtarake, lë automatikun të pasiguruar në tavolinë duke plagosur lehtë një të burgosur. -Kampi i Valiasit. Në punë marrin pjesë çdo ditë 405 të burgosur dhe rendimenti i tyre është i mirë. Rrjeti informativ është i dobët. Me gjithë që janë bërë kërkesa Drejtorisë, kampi vazhdon të jetë akoma pa drita. Forcat ruajtëse në krahasim me numrin e të burgosurve janë shumë të pakta. -Kampi i Maliqit. Në punë për çdo ditë kanë marrë pjesë 1.080 të burgosur. Rendimenti i tyre ka qenë i mirë. Në një konferencë u vendos që ush- qimet që u vijnë të burgosurve nga shtresa e lartë t’u merreshin e t’u jepeshin të gjithëve. Kjo edhe për arsye se ata mbajnë qëndrim të keq duke mos dhënë rendimet në punë. -Kampi i Bedenit. Në punë marrin pjesë për çdo ditë 790 – 800 të burgosur. Rendimenti i tyre është i mirë. Norma që është caktuar vazh-
U punua për rreth 4 muaj. Hapën një kanal 5 km të gjatë, me gjerësi 6 metra e thellësi 10 metra. Pa u menduar akoma për kampe të mirëfillta pune, të burgosurit niseshin nga burgjet ekzistuese dhe dërgoheshin atje ku ishin punimet e rastit të “ndërtimit të socializmit” i cili thuhej se po vihej në jetë me ndihmën e “vëllait Tito” e më pas të “shokut të math Stalin” don të tejkalohet megjithëse vendi është i fortë. 5 kurse kundra analfabetizmit ndiqen nga 128 veta. 70% e të kursuarve kanë përfituar mjaft mirë. 5 kurse profesionale ndiqen nga 171 vetë dhe 60% e tyre shkojnë mirë. -Kampi i Vlashukut. Të burgo- surit që futen në punë për çdo ditë janë 623 dhe rendimenti i tyre ka qenë mjaft i mirë. Janë vënë në punë nga 3 – 4 orë në ditë dhe fëmijë që fizikisht janë të shëndoshë. -Kampi i Beratit. Këtu për çdo ditë venë në punë 65 veta. Këta kanë punuar në fermën e Kuçovës. {{ Kampi i Maliqit, kujtimet e ish të burgosurit politik, Beqir Ajazi Na nisin për në Orman-Pojan Ishte nëntor i vitit 1949 dhe kish qëlluar ditë Bajrami. Familjet e shkreta kishin ardhur që nga ana e anës për t’u takuar me të dashurit e tyre, si dhe për t’u sjellë ndonjë ushqim tradicional apo ëmbëlsirë që të mos e ndjenim veten të braktisur e të harruar në këtë jetë. Pikërisht dhe qëllimisht komunistët e kishin caktuar transferimin tonë po atë ditë që nga kampi i Lekajt të Kavajës në atë të Orman-Pojanit të Korçës. Bënte ftohtë dhe moti kishte marrë shumë për së keqi atë vit. Komanda e burgjeve, në vend që të na sillte nëpër vendet përkatëse, na niste për në Orman- Pojan. Se ç’mund të bënin këta të mjerë që ishin robëruar tërë verën si në kanal të Bedenit, në atë fund kënete ku të mbulonte lluci në pikë të gushtit; këtë, veç Zoti mund ta dinte, se njeriu s’e merrte dot me mend. Çfarë kontrast i tmerrshëm! Ndërsa nënat dhe gratë tona dridheshin së ftohti me trasta ushqimesh nëpër duar, neve na kishin vënë në rresht dhe po na lidhnin me litarë. Ishim lidhur nga 62 vetë në një deng litari, dhe duhej të hipnim në të njëjtën skodë, dhe pritej të hynin aty skodat njëra pas tjetrës... Në këtë çast, si një hije e keqe, u duk Hamdi Lemo me një palë hekura gjermane ndër duar. Nuk kisha as më të voglin dyshim se këto, ai i kishte kërkuar e gjetur për të më lidhur mua. Dhe vërtet ashtu doli. Ndërsa kalonin orë e orë në përgatitjen e nisjes sonë, komanda nuk u thoshte familjeve që të shkonin se nuk kishte atë ditë vend as për takim e as për të marrë ushqime. I linte ashtu në mëdyshje që ata të vuanin, sepse kishin fatkeqësinë që të ishin njerëzit tanë. Më në fund, karvani shëmtaraq i mizerjes u nis për atë rrugë të gjatë. Veç 62 të burgosurve, karroceria e skodës kishte në të edhe 6 policë të armatosur për çdo eventualitet. Na kishin përplasur duke na hedhur në karroceri njërin mbi tjetrin, ashtu si të kishin qëlluar. Krahu i njerit, mbi kokën e tjetrit, kurse ai tjetri kish qëlluar me tule mbi turinjtë e shokut dhe s’i linte mundësi që të merrte frymë. Ky i fundit as që mund të lëvizte që të lehtësonte shokun, sepse në një pozitë të tillë, ishte dhe vetë ndaj një tjetri. I lidhur hem me litarë në mënyrë kolektive dhe hem me hekura gjermane si individ, kisha qëlluar të bija mbi një fshatar nga rrethi i Petrelës, i cili ishte derr nga trupi, derr nga mendja dhe derr nga çdo sjellje. Kisha qëlluar pra kaluar mbi të dhe nuk më vinte keq se e kisha njohur që ishte kafshë në tërë kuptimin e fjalës. *** Beqir Ajazi i burgosur. Foto e vitit 1945 Nuk duhet harruar se rruga jonë nga kampi për në vendin e punës ishte “ec dhe ec e s’ka të sosur” dhe, sa herë që ndalje për të nxjerrë këpucën që kish ngecur në baltë, fjalë të ashpra dhe E hënë, 18 qershor 2012 SPECIALE shumë fyese, bashkë me dajakun, nuk të linin pa të shqetësuar dhe pa të dëmtuar. Kur arrinim në vendin e punës, nuk kishim se ç’të bënim fare, sepse lopata nuk ngulej dot në tokë dhe, nëse e ngulje, s’kishte burrë që ta ngarkonte dheun në karro. Po, mos të harrojmë se dhe karroja e dorës, nuk zbrazej dot se i ishte ngjitur balta. Në këto kushte, nëse nuk na kishin çuar atje për të na mbytur, askush nuk mund ta kuptonte përse na kishin grumbulluar mëse 3000 vetë, në kushte të tilla, ku edhe gomari nuk qëndronte dot. Të nesërmen na treguan se si e kishte adresën ky kamp dhe na thanë që të bënim telegrame nëpër shtëpitë. Të gjithë bënë nga një copë telegram, po ai që u bë masiv e kaloi në historinë tonë, ka qenë ai i Osman Bishqemit, ku i thoshte së ëmës: “Jam Orman Pojan, aman derman, Osman.” 55 11
- Page 1 and 2: E PËRDITSHME E PAVARUR Drejtor: FA
- Page 3 and 4: Rama zhduket për të fshehur gjurm
- Page 5 and 6: Halimi: Emërimet në gjyqësor, Pr
- Page 7 and 8: Ne, Europa dhe kriza e partive Nga
- Page 9: E hënë, 18 qershor 2012 DITA Tony
- Page 13 and 14: CMYK CMYK Nr. 25/ Qershor 2012 Inte
- Page 15 and 16: Eurovizioni ...apo fobizmi klasik
- Page 17 and 18: Prof.dr.sc.Akil Mark KOCI (vijon ng
- Page 19 and 20: gjitha zhanret e muzikës zhanrin s
- Page 21 and 22: KONTRAPUNKT Kontaktoni në Etnomuz
- Page 23 and 24: Roli dhe kontributi i Mbretit Leka
U punua për rreth 4 muaj.<br />
Hapën një kanal 5 km të<br />
gjatë, me gjerësi 6 metra e<br />
thellësi 10 metra. Pa u<br />
menduar akoma për kampe<br />
të mirëfillta pune, të<br />
burgosurit niseshin nga<br />
burgjet ekzistuese dhe<br />
dërgoheshin atje ku ishin<br />
punimet e rastit të “ndërtimit<br />
të socializmit” i cili thuhej se<br />
po vihej në jetë me ndihmën<br />
e “vëllait Tito” e më pas të<br />
“shokut të math Stalin”<br />
don të tejkalohet megjithëse vendi është<br />
i fortë.<br />
5 kurse kundra analfabetizmit<br />
ndiqen nga 128 veta. 70% e të kursuarve<br />
kanë përfituar mjaft mirë. 5<br />
kurse profesionale ndiqen nga 171 vetë<br />
dhe 60% e tyre shkojnë mirë.<br />
-Kampi i Vlashukut. Të burgo-<br />
surit që futen në punë për çdo ditë janë<br />
623 dhe rendimenti i tyre ka qenë mjaft<br />
i mirë. Janë vënë në punë nga 3 – 4<br />
orë në ditë dhe fëmijë që fizikisht janë<br />
të shëndoshë.<br />
-Kampi i Beratit. Këtu për çdo ditë<br />
venë në punë 65 veta. Këta kanë punuar<br />
në fermën e Kuçovës.<br />
{{<br />
Kampi i Maliqit, kujtimet<br />
e ish të burgosurit politik, Beqir Ajazi<br />
Na nisin për në Orman-Pojan<br />
Ishte nëntor i vitit 1949 dhe<br />
kish qëlluar ditë Bajrami. Familjet<br />
e shkreta kishin ardhur që nga<br />
ana e anës për t’u takuar me të<br />
dashurit e tyre, si dhe për t’u<br />
sjellë ndonjë ushqim tradicional<br />
apo ëmbëlsirë që të mos e ndjenim<br />
veten të braktisur e të harruar<br />
në këtë jetë. Pikërisht dhe<br />
qëllimisht komunistët e kishin<br />
caktuar transferimin tonë po atë<br />
ditë që nga kampi i Lekajt të<br />
Kavajës në atë të Orman-Pojanit<br />
të Korçës.<br />
Bënte ftohtë dhe moti kishte<br />
marrë shumë për së keqi atë vit.<br />
Komanda e burgjeve, në vend që<br />
të na sillte nëpër vendet përkatëse,<br />
na niste për në Orman-<br />
Pojan. Se ç’mund të bënin këta<br />
të mjerë që ishin robëruar tërë<br />
verën si në kanal të Bedenit, në<br />
atë fund kënete ku të mbulonte<br />
lluci në pikë të gushtit; këtë, veç<br />
Zoti mund ta dinte, se njeriu s’e<br />
merrte dot me mend.<br />
Çfarë kontrast i tmerrshëm!<br />
Ndërsa nënat dhe gratë tona<br />
dridheshin së ftohti me trasta<br />
ushqimesh nëpër duar, neve na<br />
kishin vënë në rresht dhe po na<br />
lidhnin me litarë.<br />
Ishim lidhur nga 62 vetë në<br />
një deng litari, dhe duhej të hipnim<br />
në të njëjtën skodë, dhe<br />
pritej të hynin aty skodat njëra<br />
pas tjetrës... Në këtë çast, si një<br />
hije e keqe, u duk Hamdi Lemo<br />
me një palë hekura gjermane<br />
ndër duar. Nuk kisha as më të<br />
voglin dyshim se këto, ai i kishte<br />
kërkuar e gjetur për të më lidhur<br />
mua. Dhe vërtet ashtu doli.<br />
Ndërsa kalonin orë e orë në<br />
përgatitjen e nisjes sonë, komanda<br />
nuk u thoshte familjeve që të<br />
shkonin se nuk kishte atë ditë<br />
vend as për takim e as për të<br />
marrë ushqime. I linte ashtu në<br />
mëdyshje që ata të vuanin, sepse<br />
kishin fatkeqësinë që të ishin<br />
njerëzit tanë.<br />
Më në fund, karvani shëmtaraq<br />
i mizerjes u nis për atë<br />
rrugë të gjatë. Veç 62 të burgosurve,<br />
karroceria e skodës kishte<br />
në të edhe 6 policë të armatosur<br />
për çdo eventualitet. Na kishin<br />
përplasur duke na hedhur në<br />
karroceri njërin mbi tjetrin, ashtu<br />
si të kishin qëlluar. Krahu i<br />
njerit, mbi kokën e tjetrit, kurse<br />
ai tjetri kish qëlluar me tule mbi<br />
turinjtë e shokut dhe s’i linte<br />
mundësi që të merrte frymë. Ky<br />
i fundit as që mund të lëvizte që<br />
të lehtësonte shokun, sepse në një<br />
pozitë të tillë, ishte dhe vetë ndaj<br />
një tjetri.<br />
I lidhur hem me litarë në<br />
mënyrë kolektive dhe hem me<br />
hekura gjermane si individ, kisha<br />
qëlluar të bija mbi një fshatar<br />
nga rrethi i Petrelës, i cili ishte<br />
derr nga trupi, derr nga mendja<br />
dhe derr nga çdo sjellje. Kisha<br />
qëlluar pra kaluar mbi të dhe<br />
nuk më vinte keq se e kisha njohur<br />
që ishte kafshë në tërë kuptimin<br />
e fjalës.<br />
***<br />
Beqir Ajazi i burgosur. Foto e vitit 1945<br />
Nuk duhet harruar se rruga<br />
jonë nga kampi për në vendin e<br />
punës ishte “ec dhe ec e s’ka të<br />
sosur” dhe, sa herë që ndalje për<br />
të nxjerrë këpucën që kish ngecur<br />
në baltë, fjalë të ashpra dhe<br />
E hënë, 18 qershor 2012<br />
SPECIALE<br />
shumë fyese, bashkë me dajakun,<br />
nuk të linin pa të<br />
shqetësuar dhe pa të dëmtuar.<br />
Kur arrinim në vendin e<br />
punës, nuk kishim se ç’të<br />
bënim fare, sepse lopata nuk<br />
ngulej dot në tokë dhe, nëse<br />
e ngulje, s’kishte burrë që ta<br />
ngarkonte dheun në karro.<br />
Po, mos të harrojmë se dhe<br />
karroja e dorës, nuk zbrazej<br />
dot se i ishte ngjitur balta. Në<br />
këto kushte, nëse nuk na<br />
kishin çuar atje për të na<br />
mbytur, askush nuk mund ta<br />
kuptonte përse na kishin<br />
grumbulluar mëse 3000<br />
vetë, në kushte të tilla, ku<br />
edhe gomari nuk qëndronte<br />
dot.<br />
Të nesërmen na treguan se<br />
si e kishte adresën ky kamp dhe<br />
na thanë që të bënim telegrame<br />
nëpër shtëpitë. Të gjithë bënë<br />
nga një copë telegram, po ai<br />
që u bë masiv e kaloi në historinë<br />
tonë, ka qenë ai i Osman<br />
Bishqemit, ku i thoshte së<br />
ëmës: “Jam Orman Pojan,<br />
aman derman, Osman.”<br />
<strong>55</strong> 11
Change language