W bazie Ghazni żołnierze GROM o anonimowość ... - Polska Zbrojna
W bazie Ghazni żołnierze GROM o anonimowość ... - Polska Zbrojna
W bazie Ghazni żołnierze GROM o anonimowość ... - Polska Zbrojna
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Przewodn k po twierdzach<br />
Piotr ZarZycki<br />
Spokojna<br />
forteca<br />
Choć ogromna i w swoim czasie nowoczesna,<br />
tylko raz musiała bronić się przed najeźdźcą.<br />
Twierdza w Srebrnej Górze, wzniesiona<br />
w drugiej połowie XVIII wieku<br />
przez króla Prus Fryderyka II,<br />
była jedną z najnowocześniejszych<br />
tego typu budowli w Europie. Jest również<br />
uważana za jedną z największych twierdz<br />
górskich na Starym Kontynencie. Głównym<br />
zadaniem fortecy było wzmocnienie obrony<br />
Kotliny Kłodzkiej i pasa sudeckiego, którego<br />
broniły wtedy już warownie w Świdnicy,<br />
Kłodzku i Nysie. Specjalnie na potrzeby budowy<br />
w okolicy powstały cegielnie, wodociągi<br />
i drogi transportowe. W prace zaangażowanych<br />
było kilka tysięcy murarzy.<br />
Twierdza, projektu Ludwiga Wilhelma<br />
Regelera, jest zespołem wielu<br />
konstrukcji obronnych.<br />
Składa się z sześciu fortów i kilku bastionów,<br />
a jej centralnym punktem jest donżon, wyposażony<br />
pierwotnie w 151 pomieszczeń<br />
obronnych. To tutaj mieściło się centrum dowództwa<br />
i obrony fortecy. W warowni wybudowano<br />
299 kazamat i 54 stanowiska strzeleckie,<br />
znajdowały się tutaj także magazyny,<br />
studnie, więzienie, kaplica, zbrojownia, piekarnia,<br />
a nawet browar. Załoga składała się<br />
z około 60 oficerów i 400 żołnierzy, którzy<br />
mieli do dyspozycji 80 dział. Cały obiekt zachwycał<br />
swym przepychem i był w pełni samowystarczalny.<br />
Zasoby i infrastruktura pozwalały<br />
na przetrwanie nawet kilku miesięcy<br />
oblężenia bez dostaw z zewnątrz.<br />
76 POLSKA ZBROJNA NR 4 | 22 StycZNiA 2012<br />
Choć dzieje bojowe twierdzy nie są zbyt<br />
bogate, to z pewnością godne uwagi. Pod koniec<br />
XVIII wieku dwukrotnie wprowadzano<br />
w fortecy stan pogotowia wojennego, jednak<br />
dopiero w 1807 roku Srebrna Góra przeszła<br />
swój jedyny sprawdzian obronności. Stawiła<br />
wtedy czoła wojskom Napoleona. Cesarska armia<br />
najpierw zdobyła twierdze w Nysie<br />
i Kłodzku, a następnie przeprowadziła szturm<br />
na fortecę srebrnogórską. Ta jednak skutecznie<br />
broniła się do momentu zawarcia pokoju w Tylży,<br />
na którego mocy Francuzi musieli odstąpić<br />
Vademecum<br />
Srebrna Góra leży w województwie dolnośląskim,<br />
kilkanaście kilometrów od granicy z czechami<br />
i około 60 kilometrów od Wrocławia. Dojedziemy<br />
tutaj samochodem (trasą E67), a także pekaesem<br />
z Wrocławia. Na terenie twierdzy mieści się<br />
Forteczny Park Kulturowy. Działa też tutaj centrum<br />
turystyki Niekonwencjonalnej. Odwiedzający<br />
warownię mogą przeżyć żywą lekcję historii, wziąć<br />
udział w grze terenowej, czy też wcielić się w rolę<br />
żołnierza. twierdza jest otwarta codziennie, a wejściówki<br />
kosztują 10 i 13 złotych. Najtańszy nocleg<br />
można znaleźć w kwaterach prywatnych<br />
i małych pensjonatach, gdzie ceny za-<br />
Srebrna<br />
czynają się od kilkudziesięciu złotych. Góra<br />
Bardziej wymagający turyści mogą przenocować<br />
w pobliskim Wrocławiu.<br />
od oblężenia. Dzięki temu warownia do dziś<br />
cieszy się opinią niezdobytej.<br />
Po szturmie wojsk napoleońskich odbudowano<br />
to, co zostało zniszczone, jednak warownia<br />
zaczęła zmieniać swój charakter. W latach<br />
1830–1848 funkcjonowało tutaj pruskie więzienie.<br />
W 1860 roku władze zadecydowały o likwidacji<br />
przestarzałej już twierdzy, a ostatni<br />
<strong>żołnierze</strong> opuścili ją siedem lat później. Niedługo<br />
potem warownię zaczęto wykorzystywać jako<br />
poligon doświadczalny dla nowych dział,<br />
moździerzy i materiałów wybuchowych.<br />
Późniejsze losy<br />
fortecy związane<br />
są głównie<br />
z turystyką, która<br />
rozwinęła się tu za<br />
sprawą kupca Eugena Juttnera.<br />
W XIX wieku na terenie obiektu otwarto restaurację,<br />
muzeum broni i platformę widokową. Biznes<br />
stale się rozwijał i przed rozpoczęciem<br />
II wojny światowej twierdzę odwiedzało już kilka<br />
tysięcy turystów rocznie. W czasie wojny<br />
mieścił się tu natomiast oflag o zaostrzonym rygorze,<br />
gdzie przetrzymywano polskich oficerów,<br />
w tym dowódcę obrony Wybrzeża z 1939<br />
roku kontradmirała Józefa Unruga. W 1941<br />
roku na miejscu oflagu powstał obóz jeniecki<br />
dla żołnierzy z Polski, Rosji i Francji.<br />
W 1961 roku twierdzę wpisano do rejestru<br />
zabytków, a w 1974, na terenie fortu donżon<br />
otwarto muzeum ciężkiej broni palnej. W 2002<br />
roku powołano natomiast w Srebrnej Górze<br />
Forteczny Park Kulturowy, a dwa lata później,<br />
na mocy rozporządzenia prezydenta<br />
Rzeczypospolitej, twierdza została uznana<br />
za pomnik historii.<br />
<br />
RyS. tOmASZ gOS
Change language