W bazie Ghazni żołnierze GROM o anonimowość ... - Polska Zbrojna

miach podoficer starszy, dojrzały zarówno
stażem, jak i wiekiem, jest partnerem dla
dowódcy na każdym szczeblu dowodzenia.
Polska Zbrojna: kryterium wieku
jako decydujące może być zawodne.
DariusZ sroka: Aby zasłużyć na stanowisko
najstarszego podoficera, trzeba spełnić
zaostrzone kryteria, a to wymaga czasu. Kandydaci
do awansów na ogół zaliczają regularne,
dobrze zorganizowane kursy. Często warunkiem
dalszego rozwoju jest znajomość języka
angielskiego. Wymagają tego w Czechach,
Niemczech, Estonii, Rumunii czy Albanii.
Bez znajomości wspólnego języka
w środowisku międzynarodowym podoficer
jest bezużyteczny. W kilku krajach, aby
otrzymać najwyższy stopień podoficerski,
konieczny jest natomiast licencjat.
Polska Zbrojna: nie wystarczy zatem
wiernie służyć. Trzeba inwestować
w rozwój.
DariusZ sroka: Wszyscy żołnierze
chcą awansować, przy czym jedni czekają
dość biernie na wyższy stopień, a drudzy zakasują
rękawy, sami się uczą języka, kończą
dodatkowe szkoły, ochotniczo wyjeżdżają na
misje. Promowanie tych aktywnych jest lepszym
rozwiązaniem, bo awansowanie biernych
psuje morale wojska.
Polska Zbrojna: lepiej więc zapomnijmy
o błyskawicznych karierach.
DariusZ sroka: Dla sojuszników liczą
się zarówno ogólna wysługa, wysługa
w stopniu poprzednim, jak i przebieg całej
służby. Żeby awansować z grupy zaszeregowania
OR8 na OR9, z chorążego na starszego
chorążego lub starszego chorążego sztabowego,
trzeba odsłużyć w poprzednim stopniu
od trzech do ponad sześciu lat. W Holandii
i Belgii minimum służby w poprzednim
stopniu przed takim awansem wynosi pięć
lat, w Niemczech, Estonii, Włoszech, Francji
– ponad sześć lat. U sojuszników nie ma więc
błyskawicznych karier.
Polska Zbrojna: a czy stosują zasadę
tożsamości stopnia ze stanowiskiem, która
jest utrapieniem naszych podoficerów od
2004 roku? ostatnio ożył pomysł, by mogli
oni awansować w stopniu bez zmiany posady.
DariusZ sroka: Nie słyszałem o tym,
by podoficer starszy mógł awansować
w stopniu i nie objąć wyższego stanowiska.
W zdecydowanej większości sojusznicy przestrzegają
zasady tożsamości. „Rozdawanie”
stopni tylko za to, że się służy, zrujnowałoby
system motywacyjny i naruszyło hierarchię,
która jest jedną z podstaw wojskowości.
Polska Zbrojna: Czy spotkał
się pan z takimi systemami, w których samemu
można ubiegać się o wyższe stanowisko?
DariusZ sroka: Holendrzy mają system
komputerowy, w którym widać wszystkie
wolne stanowiska oraz te, które zwolnią się
w najbliższej przyszłości. Żołnierz może się
zalogować do niego, wybrać odpowiednią
posadę i zgłosić chęć jej objęcia. Właściwe
osoby do awansu wybiera już komisja.
Polska Zbrojna: jak radzą sobie sojusznicy
z przechodzeniem starszych podoficerów
do korpusu oficerskiego?
DariusZ sroka: Nie każdy ma taką
szansę. Przejście jest obwarowane dużymi
wymaganiami, ale istnieje taka możliwość.
W wielu krajach dopuszcza się nawet przej-
ście podoficera doświadczonego,
czyli w natowskim
systemie OR8–OR9,
na stopnie wyższe niż podporucznik,
nawet jeśli nie
ma wyższego wykształcenia.
Niekiedy zostaje od
razu majorem. W Holandii
i w Czechach istnieje możliwość
awansowania na kapitana.
Polska Zbrojna:
u nas, jeśli podoficer
awansuje, to jako oficer
zaczyna wszystko od nowa,
czyli od dwóch gwiazdek.
jak pan to ocenia?
DariusZ sroka: Weźmy
starszego chorążego w samodzielnym batalionie
czy nawet szefa służby żywnościowej
lub mundurowej, żołnierza z dwudziestoletnim
doświadczeniem, który ukończył studia
powiązane z pracą. Od lat jego poziom jest
porównywalny z podporucznikiem, a wiedzę
i wykształcenie mógłby spożytkować w stopniu
porucznika czy kapitana na przykład
w pułku lub brygadzie.
Polska Zbrojna: Postawmy kropkę
nad „i”: u nas nie wykorzystujemy tego,
marnotrawimy kapitał ludzki.
DariusZ sroka: W 2010 roku dwóch
pomocników dowódcy do spraw podoficerów
na szczeblu rodzaju sił zbrojnych zdecydowało
się zostać podporucznikami. Jednym
z nich był kolega, z którym przed kilku
laty ukończyłem kurs sierżantów majorów
w USA. Zajmowali nobilitujące stanowiska,
mieli tysiące szeregowych i podoficerów
pod sobą. Teraz zaczynają wszystko od początku.
Należy inwestować
w edukację
podoficerów,
ale też postawić
konkretne, formalne
wymagania,
by na wyższe
stanowiska nie
awansowały osoby
przypadkowe
Polska Zbrojna: Co ludzi zmusza do
takich kroków?
DariusZ sroka: Sądzę, że pieniądze.
Polska Zbrojna: u nas płace wynikają
z tabeli zaszeregowania stanowisk.
a jak jest w innych krajach?
DariusZ sroka: Najczęściej nie ma jednej
tabeli płac dla wszystkich żołnierzy, tylko
są odrębne dla oficerów i dla podoficerów.
W Estonii najstarszy podoficer ma uposażenie
prawie takie jak podpułkownik. Awans ze
stopnia OR7 na stopień OR8 – co odpowiada
u nas awansowi z młodszego chorążego na
chorążego – podnosi jego zarobki o mniej
więcej 300 euro. A jeśli podoficer pracuje
w akademii czy w szkole podoficerskiej, dostaje
20 procent dodatku do pensji.
Polska Zbrojna:
u nas nie dostaje z tego tytułu
ani złotówki.
DariusZ sroka: Nie
dziwmy się więc, że trudno
szkole podoficerskiej pozyskać
dobrych instruktorów
lub utrzymać obecnych. Proszę
powiedzieć sierżantowi
z małego garnizonu, że
awansuje i będzie starszym
sierżantem, dostanie 70 złotych
więcej i zamieszka na
przykład w Poznaniu, gdzie
wszystko jest o wiele droższe.
Zdarza się, że jak ma być
w ten sposób awansowany, to
woli się zwolnić do cywila.
Polska Zbrojna: u amerykanów
dzięki selekcji kadrowej dowódcami i ich
pomocnikami są osoby nieprzypadkowe.
Dlatego się dogadują.
DariusZ sroka: Siły zbrojne Stanów
Zjednoczonych nie są dobrym przykładem, bo
tam najstarszy podoficer – sierżant major – ma
bardzo silną pozycję, jest pierwszym żołnierzem
po dowódcy, stoi po jego prawicy. Powtórzę:
u nas system amerykański nie zadziała.
Polska Zbrojna: a co zadziała?
DariusZ sroka: Ideałów nie ma, ale są
wzorce godne naśladowania. W innych krajach
nigdy nie dochodzi do sytuacji, w której
szeregowi i podoficerowie muszą wybierać
między poleceniami podoficerów starszych
a oficerów. Żaden z oficerów nigdy nie podważy
tam też jednak autorytetu najstarszego
podoficera, ponieważ wierzy w jego kompetencje
i fachowość. To, że nie zdarzają się na
tym tle konflikty, wynika również z taktu
oraz kultury osobistej.
POLSKA ZBROJNA NR 4 | 22 StycZNiA 2012
21