Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
II. EMIGRIMI SI MENYRE JETESE<br />
A. Emigrantet e hershëm<br />
Aeroporti i Prishtinës shtrihet ve<strong>të</strong>m 30 kilometra larg kryeqytetit <strong>të</strong> Kosovës. I ndërtuar ne<br />
fillim si një aeroport ushtarak, pista e tij shtrihet ne token e lagësht dhe te paqëndrueshme te<br />
Fushe Kosovës. Nuk ishte planifikuar kurrë për një aeroport tregtar <strong>të</strong> një kryeqyteti evropian<br />
dhe, si rezultat, dalngadal, po fundoset në moçal. 3<br />
Megjitha<strong>të</strong>, Aeroporti i Prishtinës sot, ësh<strong>të</strong> aeroporti më i ngarkuar me punë në Evropën<br />
Juglindore. Në vitin 2003 një revis<strong>të</strong> zvicerane e përshkruan ke<strong>të</strong> aeroport si më <strong>të</strong><br />
suksesshmin në Ballkanin Perëndimor 4 , duke cilësuar se qe prej 2001-it e ka rritur numrin e<br />
udhëtarëve në 75 % , ndërsa në vitin 2005 5 e kapi shifrën prej 1 milion udhëtarësh në<br />
qarkullim. Sot, Prishtina ësh<strong>të</strong> shndërruar në një destinacion profitabel, madje edhe ne dimër<br />
kur 14 kompani ajrore ndërkombëtare kryejnë fluturime për Prishtinë për çdo di<strong>të</strong>. 6<br />
Disa nga këta udhëtarë janë <strong>të</strong> huaj, pjesëtarë <strong>të</strong> stafit <strong>të</strong> UN-it dhe policë ndërkombëtare që<br />
kthehen për <strong>të</strong> punuar në Kosovë, por pa dyshim numri më i madh i udhëtarëve i përket<br />
familjeve shqiptare që jetojnë në Gjermani dhe Zvicër, <strong>të</strong> cilët kthehen në fshatrat e tyre për<br />
disa javë. Aeroporti i Prishtinës ësh<strong>të</strong> kështu një lidhje në mes Kosovës rurale dhe ekonomisë<br />
globale.<br />
Emigrimi ka qenë një nga karakteristikat kryesore <strong>të</strong> shoqërisë kosovare për dekada me<br />
radhë, ashtu siç ka qenë edhe për brezat e vjetra <strong>të</strong> irlandezëve, grekëve dhe spanjollëve (si<br />
dhe para disa shekujsh ka ndodhur me gjermanët dhe suedezet). Por, përgja<strong>të</strong> shekullit te 20<strong>të</strong>,<br />
familjarët kosovarë rurale mbijetonin dhe me raste edhe përparonin duke i dërguar burrat<br />
e tyre si punëtorë emigran<strong>të</strong> jash<strong>të</strong> vendit për te ndenjur larg familjes për pjesën më <strong>të</strong> madhe<br />
te vitit. Në Evropë ata punonin në ndërtim, në bujqësi e në disa raste edhe shitnin akullore.<br />
Në një <strong>të</strong> kaluar më <strong>të</strong> largët këta emigran<strong>të</strong> shkonin në Stamboll dhe Selanik. Më vonë, në<br />
epokën socialiste ata shkonin drejt Zagrebit dhe Beogradit (dhe ishin te njohur për furrat dhe<br />
ëmbëltoret e tyre <strong>të</strong> famshme) dhe pastaj, gja<strong>të</strong> viteve ’60-<strong>të</strong>, rruga e emigrimit mori<br />
drejtimin e perëndimit për tu shërbyer nevojave ne rritje te ekonomive evropiane si<br />
“Punëtore Mysafir”ose te njohur ndryshe si “Gastarbeiter”.<br />
Emigrantet Kosovare nuk i humbën lidhjet me familjet e tyre neper fshatra, te pak<strong>të</strong>n jo ne<br />
brezin e pare te emigran<strong>të</strong>ve. Në fillim ata flinin shume në një dhomë te vetme në qytetin e<br />
Shtutgartit ose <strong>të</strong> Gjenevës dhe i ruanin rrogat e tyre për t’ia dërguar familjes. Para<strong>të</strong> e<br />
dërguara i ndihmonin familjeve në Kosovë <strong>të</strong> blinin një traktor ose disa bagëti <strong>të</strong> tjera, <strong>të</strong><br />
paguanin për dasma dhe t´ i bënin shtese sh<strong>të</strong>pisë ku jetonte familja për ti bëre vend brezave<br />
<strong>të</strong> rinj. Për ta përshkruar me fjalët e një antropologeje amerikane, e cila studioi je<strong>të</strong>n në<br />
Kosovë gja<strong>të</strong> viteve ‘80-<strong>të</strong>:<br />
3 Intervis<strong>të</strong> e <strong>ESI</strong>-t me Paul Nelles, Kosovo Trust Agency, 2005.<br />
4 Norman C. Bandi, Ein oftmals unterschëtzter Markt, Travel Inside (www.travelinside.ch), 4 Korrik<br />
2003. Sipas Unique (Aeroporti Zürich AG) në Prill dhe Maj <strong>të</strong> vitit 2003, janë bëre 392 fluturime<br />
vajtje-ardhje në Pristinë, 298 fluturime vajtje-ardhje në Ljubljanë, 283 fluturime vajtje-ardhje në<br />
Belgrade, 226 fluturime vajtje-ardhje në Zagreb and 201 fluturime vajtje-ardhje në Skopje.<br />
5 Zyra Statistike e Kosovës, Bulletini Mujor, 4-2006, Pristinë.<br />
6 Aeroporti I Prishtinës, Infromacione Fluturimi 23 Nentor 2005.<br />
3
Change language