В поисках счастливых цыган - European Roma Rights Centre

В поисках счастливых цыган - European Roma Rights Centre В поисках счастливых цыган - European Roma Rights Centre

23.08.2013 Views

269 Резюме на цыганском языке von muken len. Registraciake sistemo si implikacie pala pala akseso fundamentale čečipengo. Ande praksa,e civilura saven naj adresa (bešimasko than) našti astarel sociale thaj ekonomikane čačipa (xakaja) sar čačipe pala buti, čačipe pala barvalipe (te avel tut varesavo barvalipe), čačipe pala socialo sekuritato sar vi čačipe pala serviso ando hospitalo.Si tendencia te kerel pes restrikcia vi pala civile thaj politikane čačipa sar čačipe pala prandipe, čačipe po privacia (privacy), čačipe te šaj astares varesavo zakono sar vi participacia ande politkane alosaripa. But Rroma ande Rusicko Federacia ande akanutni vrama dživdinen (train) bi personale lilengo sar vi pasportosko,vaj bi bešimaske thanesko. Jekh numbri e Rromengo save gele (imigracia) ande aver thema andar purani Rusia si akana bi themesko.Diskriminaciaki praksa ,phari birokratikani procedura, sar bari na-edukacia maškar Rroma trada kadale manušen te aven ilegale so maj dur mukel than pala svako tortura katar e policia sar vi phagavipe fundone čačipengo/xakajengo. 15.6 Diskriminacia ande relacia astaripasa Sociale thaj Ekonomikane Čačipengo ERRC-esko rodipe (reshearch) savo sasa kerdino katar 2000 dži kaj 2005-to berš sikavel kaj baro Rromano komuniteto ande Rusicko them trail ando baro čorripe thaj kaj našti astaren fundone sociale thaj ekonomikane čačipa. But Rroma našti astaren (arakhen) butjarimasko than. Dži kaj pe jekh rig na-edukacia vaj cikni edukacia khelel bari rola ande ekskluzia (čhudipe pe rig) e Rromane minoritetosko katar butjarimasko (labour) marketo, o ERRC ašunda vi raportura pala direkto diskriminacia mamuj Rroma ande relacia astarimasa butjarimaske thanesko. Baro numbri Rromane komuniteturengo save o ERRC dikhla thaj lenge partner organizacie ande maj palune berša arakhen pes po agor e forosko, pe thana kaj si but cikno (vaj naj) publiko transporto sat vi na-adekvato (bilačho) šaipe pala komunikacia sar si o telefono. 15.7 Violencia mamuj Rromane džuvljikane čačipengo/ xakajengo Rromane džuvljen si specialo than ande popularo rasistikani percepcia e Rromengi ando Rusicko them. E Rromane džuvlja si sikadine sar manušnja save džanen bare magie savenca kamen te tharen vaj te keren varesavo bilačhipe e gadženge.Kadale rasistikane stereotipura butivar keren sar rezultato te e policia kerel akcie mamuj Rromane džuvlja,bi diferenciako keren von varesavi tradicionalo buti

В поисках счастливых цыган: преследование отверженных меньшинств в России sar si drabarimata pe vulica vaj numaj bikinen vareso po marketo. Ande vrama kana sasa kerdino rodipe po tereno o ERRC ašunda but kazura pala kherutni(domestikani) violencia mamuj Rromane džuvlja. Kadi tema pala kherutni (domestikani) violencia si but tolerišime vi katar Rroma vi katar Rromnja.Rromane džuvlja si ande opre sikadine situacie bi vojako te roden legalo žutipe. Vi kaj si kava jekh tema savi kerel limitacia (opripe) pala Rromano komuniteto (gav), mamuj kherutni violencia(dukhavipe,tort ura), kana si e Rromane džuvlja dukhadine o barederipe (authorities) či kerel vareso te kava opril(phagavel). Sar pe Rroma o societato či gindil kade but sar khinik či protektuil lenge fundone (bazikane) manušikane čačipa (xakaja)- e Rromane džuvlja džanen thaj si len čačipe kaj naj barederipe savo šaj len arakhel ( kerel lengi protekcia) kana pe lende keren violencia (kana dukhavel len) e membrura(džene) andar laki familia. Violencia thaj tortura mamuj Romane džuvlja,bi diferenciako si kodo kerdino katar manuša save keren buti ando fremo e zakonosko,rasistikane grupengo vaj si e violencia kerdini katar e familia či krisil pes vaš odi kaj o viktimo či del raporto, či džal ande policia vaš odi kaj si las dar, vaj kaj si lake ladžo. 15.8 Rromenge čačipa ande relacia Nacionale Kulturake Autonomiasa Federalo zakono pala Nacionalo Kulturaki Autonomia (NCA) lindo (adoptuime) ando čhon Juni 1996-ti berš či del speciale čačipa (xakaja) pala etnikane minoritetura sar vi ni khetane (kolektive) čačipa.Trubul te phenel pes kaj ande varesave paragrafura utilizil pes termino “autonomia” kava zakono či del ekskluzivo zor vaj prerogativura e Nacionale Kuulturake Autonomiasa (NCA) deso kodola save šaj arakhen pes vi ande regulare publikane asociacie. Scopo (lungipe e terenosko) ande savo minoritetura šaj len than (participirin) nande publikane butja si definišime ande NCA zakono. Nacionalo Kulturaki Autonomia utilizil pes katar kodola organizacie save si registruime sar legale entitetura pindžardine sar nacionale kulturake autonomie. Ande praksa,diferenca maškar NCA thaj aver publike asociaciako naj ande relacia zorasa vaj si ande relacia statusosa thaj aksesosa pala barvalipa (resources) save kadale organuren si. Ande praksa but NCA (Nacionalo Kulturaki Autonomia) kerel kulturake aktivitetura. Na dumut,varesave regionale Rromane NCA lie te len than ande maj but tradicionale manušikane čačipaske aktivitetura sar vi ande buti e policiasa po drom te kerel pes prevencia e diskriminaciaki ande relacia etnikane minoriteturenca thaj krisipenca diskriminaciake kazurengo. Vi kaj si kerdini limitacia kulturaki autonomia anda pesa put neve droma. Pala e Rroma sar vi pala aver etnikane grupe ande Rusicko Federacia,dindo si šaipe etnikane grupenge te te keren 270

<strong>В</strong> <strong>поисках</strong> <strong>счастливых</strong> <strong>цыган</strong>: преследование отверженных меньшинств в России<br />

sar si drabarimata pe vulica vaj numaj bikinen vareso po marketo. Ande vrama kana<br />

sasa kerdino rodipe po tereno o ERRC ašunda but kazura pala kherutni(domestikani)<br />

violencia mamuj Rromane džuvlja. Kadi tema pala kherutni (domestikani) violencia<br />

si but tolerišime vi katar Rroma vi katar Rromnja.Rromane džuvlja si ande opre<br />

sikadine situacie bi vojako te roden legalo žutipe. Vi kaj si kava jekh tema savi kerel<br />

limitacia (opripe) pala Rromano komuniteto (gav), mamuj kherutni violencia(dukhavipe,tort<br />

ura), kana si e Rromane džuvlja dukhadine o barederipe (authorities) či kerel vareso te kava<br />

opril(phagavel). Sar pe Rroma o societato či gindil kade but sar khinik či protektuil lenge<br />

fundone (bazikane) manušikane čačipa (xakaja)- e Rromane džuvlja džanen thaj si len čačipe<br />

kaj naj barederipe savo šaj len arakhel ( kerel lengi protekcia) kana pe lende keren violencia<br />

(kana dukhavel len) e membrura(džene) andar laki familia. Violencia thaj tortura mamuj<br />

<strong>Roma</strong>ne džuvlja,bi diferenciako si kodo kerdino katar manuša save keren buti ando<br />

fremo e zakonosko,rasistikane grupengo vaj si e violencia kerdini katar e familia či<br />

krisil pes vaš odi kaj o viktimo či del raporto, či džal ande policia vaš odi kaj si las<br />

dar, vaj kaj si lake ladžo.<br />

15.8 Rromenge čačipa ande relacia Nacionale Kulturake Autonomiasa<br />

Federalo zakono pala Nacionalo Kulturaki Autonomia (NCA) lindo (adoptuime)<br />

ando čhon Juni 1996-ti berš či del speciale čačipa (xakaja) pala etnikane minoritetura<br />

sar vi ni khetane (kolektive) čačipa.Trubul te phenel pes kaj ande varesave<br />

paragrafura utilizil pes termino “autonomia” kava zakono či del ekskluzivo zor vaj<br />

prerogativura e Nacionale Kuulturake Autonomiasa (NCA) deso kodola save šaj<br />

arakhen pes vi ande regulare publikane asociacie. Scopo (lungipe e terenosko) ande<br />

savo minoritetura šaj len than (participirin) nande publikane butja si definišime ande<br />

NCA zakono. Nacionalo Kulturaki Autonomia utilizil pes katar kodola organizacie<br />

save si registruime sar legale entitetura pindžardine sar nacionale kulturake autonomie.<br />

Ande praksa,diferenca maškar NCA thaj aver publike asociaciako naj ande<br />

relacia zorasa vaj si ande relacia statusosa thaj aksesosa pala barvalipa (resources)<br />

save kadale organuren si. Ande praksa but NCA (Nacionalo Kulturaki Autonomia)<br />

kerel kulturake aktivitetura. Na dumut,varesave regionale Rromane NCA lie te len<br />

than ande maj but tradicionale manušikane čačipaske aktivitetura sar vi ande buti<br />

e policiasa po drom te kerel pes prevencia e diskriminaciaki ande relacia etnikane<br />

minoriteturenca thaj krisipenca diskriminaciake kazurengo. Vi kaj si kerdini limitacia<br />

kulturaki autonomia anda pesa put neve droma. Pala e Rroma sar vi pala aver<br />

etnikane grupe ande Rusicko Federacia,dindo si šaipe etnikane grupenge te te keren<br />

270

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!