? ?????? ??? ??????? - the new users server

οργανισµός κάνει όλα τα πράγµατα που κάνουν τα πρωτόγονα µονοκύτταρα ζώα
(κινείται, αναπνέει, βρίσκει τροφή, αφοδεύει, αποφεύγει απειλές, αναπαράγει, κλπ.).
Μερικά κύτταρα στον οργανισµό µπορεί να είναι καλύτερα σε κάποια πράγµατα από
άλλα. Μερικά µπορεί να είναι σπουδαία στο να κάνουν το ζώο να κινείται αλλά όχι
πολύ καλά στο να λαµβάνουν τροφή προς χώνευση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα
οµάδες κυττάρων να είναι οργανωµένες σε συστήµατα, όπως το γαστροεντερικό
σύστηµα, το µυϊκό σύστηµα, και ούτω καθεξής. Σ’ έναν ανώτερο οργανισµό (όπως ο
άνθρωπος) τα µονοκύτταρα ζώα έχουν γίνει πάρα πολύ εξειδικευµένα: µερικά
κύτταρα αναλαµβάνουν κάποιες βασικές λειτουργίες, αναγκαίες για να παραµένουν
ζωντανά ώστε να στηρίζουν άλλα που έχουν µάθει κάποια εντυπωσιακά καινούργια
τεχνάσµατα, όπως π.χ. το να διαβιβάζουν µια ηλεκτρική ώθηση, πράγµα που κάνουν
τα νευρικά ή τα µυϊκά κύτταρα.
Κάθε κύτταρο του εγκεφάλου είναι ένα “µονοκύτταρο ζώο” το οποίο έχει
εξειδικευτεί σε υψηλό βαθµό κατά τη διάρκεια της εξέλιξης. Το καθένα επιτελεί
ειδικές λειτουργίες µέσα στον εγκέφαλο. Τα νευρικά κύτταρα διαβιβάζουν ηλεκτρικά
σήµατα (signals) το ένα στο άλλο. Όµως δεν είναι πολύ καλά στο να φροντίζουν τον
εαυτό τους. Τα νευρικά κύτταρα (νευρώνες) χρειάζονται άλλα εξειδικευµένα κύτταρα
για να τα στηρίζουν, καθώς είναι απασχοληµένα µε τις εξειδικευµένες λειτουργίες
τους (τη διαβίβαση ηλεκτρικών σηµάτων). Αυτά τα εξειδικευµένα κύτταρα
ονοµάζονται νευρογλοιακά κύτταρα (glial cells).
Υπάρχουν διάφοροι τύποι νευρογλοιακών κυττάρων:
Αστροκύτταρα (Astrocytes):
«Αυτά τα κύτταρα έχουν σχήµα αστεροειδές (απ’ όπου και τ’ όνοµά τους).
Έχουν διάφορες λειτουργίες, αλλά η πιο σπουδαία λειτουργία τους είναι η ακόλουθη:
Τα αστροκύτταρα αντλούν θρεπτικές ουσίες από τα αιµοφόρα αγγεία και τις
µεταδίδουν στους νευρώνες. Οι νευρώνες χρειάζονται και καταναλώνουν µεγάλη
ποσότητα τροφής (γλυκόζη) από την οποία παράγουν ενέργεια. Και, όπως τα άτοµα
που τρώνε και χωνεύουν ένα µεγάλο γεύµα πρέπει να αφοδεύσουν, έτσι και οι
νευρώνες πρέπει ν’ αποβάλουν τα υποπροϊόντα (by-products) της χώνευσης. Όµως,
δεν µπορούν ν’ αποβάλουν αυτό το άχρηστο υλικό στο νερό στο οποίο επιπλέουν,
διότι αυτό θα δηλητηρίαζε γρήγορα άλλα κύτταρα καθώς επίσης και τον ίδιο τον
εαυτό τους. Έτσι λοιπόν, τα αστροκύτταρα ενεργούν επίσης και σαν ένα
αποχετευτικό σύστηµα (sewage system). Συγκεντρώνουν τα υποπροϊόντα του
µεταβολισµού και τα ρίχνουν στα αιµοφόρα αγγεία απ’ όπου αποµακρύνονται.
Τα αστροκύτταρα και οι νευρώνες είναι όπως η σύζυγος και ο σύζυγος. Η
σχέση τους είναι όπως σ’ ένα γάµο: η “σύζυγος” (αστροκύτταρο) τρέφει και κατόπιν
καθαρίζει και πλένει εκείνον που κερδίζει το µεροκάµατο (νευρώνας).
Οι νευρώνες “εργάζονται” παράγοντας ηλεκτρικά σήµατα (νευρικά
ερεθίσµατα) που διαβιβάζονται µέσω των προεκτάσεων του κυτταρικού τους
σώµατος (νευράξονες) στα πόδια τους – τα τελικά κοµβία (terminal boutons). Εκεί ο
ηλεκτρικός παλµός προκαλεί την απελευθέρωση µιας χηµικής ουσίας που λέγεται
νευροδιαβιβαστής (neurotransmitter). Αυτό το χηµικό µόριο επιπλέει µέσα στο
εξωκυτταρικό υγρό µέχρι που να χτυπήσει την πλευρά ενός άλλου νευρώνα. Εδώ
προκαλεί ένα ηλεκτρικό ερέθισµα. Το ηλεκτρικό ερέθισµα προκαλεί τον νευρώνα να
παράγει έναν ηλεκτρικό παλµό. Αυτός κατόπιν περνάει κάτω στο νευράξονά του, και
ούτω καθεξής. Οι νευράξονες µπορεί να έχουν µεγάλο µήκος. Στον άνδρα µερικοί
φτάνουν τα 4 πόδια (1.22µ.)!
11