SKÐRSLA ÌBYGGžANEFNDAR - Óbyggðanefnd

58
og Hofsness og fjörumörk milli Stúfs og Hofsfjöru og einnig að því er snerti fjörumörk milli Staðarfjöru
og Kóngsvíkurfjöru.
Nákvæm landamerkjalýsing Hofs er í lögfestu sem undirrituð var að Hofi 7. apríl 1851 og
upplesin fyrir manntalsþingsrétti 7. maí á sama stað:
Við undirskrifaðir lögfestum hér í dag eignarjörð okkar Hof liggjandi i Hofshrepp og Austur-
Skaftafells sísslu, að þeim hluta er við eigum af nefndri jörð, eða höfum eptir géfinni fullmagt, umráð
um. Lögfestum við nefnda jörð með öllum ítökum og hlunnindum, akra og töður, eingjar og skóga
vötn og veiðistaði, og allar þær landsnitjar, er því landi eigu að filgia til þessara ummerkja: að innan
eður til móts við Sandfell, eru morkinn:
sjónhendíng úr Rótafjalli þar sem það ber hædst i hólinn i Miðjökli og þaðann sömu stefnu að
fjörumáli því er síðar verður tiltekið í skjali þessu; að austann ráða jöklar austureptir frá Rotafjalli að
upptökum Gljúfursár enn síðann ræður hún mörkum framm í gljúfurskjapt enn úr gljúfurskjaptinum á
nefndri á er stefnann á mörkonum við Hamarenda og þaðann sömu stefnu til sjáfar.
Að sunnann eður á þá hlið er að sjó veit, eru mörkinn: að austan útað Ingólfshöfða, að Borgarklett beri
í Selaklett, sem standa upp af Höfðavík 1 firir austan Ingólfshöfða, en vestureptir eru mörkin frá
Borgarklett að nefndann klett beri fremst í Fossnúp á Síðu, heldur þessari stefnu áfram til að afmarka
landið á þá hlið er veit til sjáfar, þartil að stefnan á mörkonum milli Sandfells og Hofs kross skéra
þessa stefnulínu frá Borgarklett í Fossnúp. Innann þessara ofanskrifaðra Hofs landamerkja liggur
Hofsness land og eins Eirarhorni Kirkjuland sem lagðist til Hofs kirkju þegar Eirarhorn lagðist í eiði.
Það af Leirum sem verður uppaf Hofs og Tángafjörum þá á báðum fjöru endum, hvörrar þeirra firir
sig, er tekin frá sjó bein stefna í norður, uppað landamerkjum þeim er ofar seigir að séu á Hofs landi
á þá hlið er til sjáfar veit filgir fjörunum, hvörjar báðar fjörur að filgja Hofi. Tángafjara er Kirkju eign
enn Hofs fjara filgir Hofslandi.
Enn fremur lögfestum við eptirskrifuð ítök sem Hofsjörðu eiga að fílgja; first einn fjórðapart af grasnít
í Ingólfshöfða; anað, eiðijörðin Fjall, sem liggur á Breiðamerkursandi austann Kvískerja land,
lögfestum við nefnda jörð með öllum nitjum til fjalls og fjöru, er fjarann talinn 9 c [hundruð] firir
Fjallsfít, og loksins lögfestum við hálfa eiðijörðina Breiðumörk með tilheirandi fjöru veiðistöðum og
öllum landsnitjum, liggur jörð þessi firir austann Fjallsland, austur að Fellslandi í Suðursveit, vestann
Jökulsá á Breiðamerkursandi þar sem hún nú fellur úr Jökli. 2
Í lok lögfestunnar var þeim öllum stefnt fyrir fimmtardóm sem vildu mótmæla þessari lögfestu:
„Við leggjum eirninn hérmeð fimtarstefnu, við þá er móti þessari lögfestu kinni vilja mæla, hér að
Hofi, hvörja við látum hér í dag þínglesa, öllum viðkomendum til þóknanlegrar vitundar.“ 3 Þegar
lögfestan var þinglesin mánuði síðar mælti enginn henni í mót, en 24. júlí svöruðu eigendur Fells
með nýrri lögfestu þar sem þeir andmæltu „ínytjum“ Hofsmanna innan tilgreindra ummerkja
jarðarinnar Fells. Þessi deila var til lykta leidd með samkomulagi árið 1854 og er gerð nánari grein
fyrir henni í kafla 6.10. um Breiðármörk.
Í Jarðatali Johnsens 1847 er dýrleiki Hofs sagður vera 21 hundrað. Þá var Litlahof komið í eyði,
og einnig eru nefndar eyðihjáleigurnar Fjall og Breiðumörk með tilvísun í jarðamatið 1805. 4 Í
1 útaf hér næst á eftir yfirstrikað.
2 Skjal nr. 2 (16). Undirstrikanir í frumriti.
3 Skjal nr. 2 (16).
4 Jarðatal 1847, s. 5-6. Í jarðamatinu 1804-1805 eru nafngreindir sjö leiguliðar á jörðinni auk landeigandans (skjal nr. 2
(44)).