SKÐRSLA ÌBYGGžANEFNDAR - Óbyggðanefnd

206
Gervitunglamyndir með 10-30 m greinihæfni, aðrar en Landsat-myndir, eru oftast ekki teknar
nema eftir pöntun og er því alger tilviljun ef slíkar myndir eru til af ákveðnu svæði og frá ákveðnum
tíma ef slík gögn hafa ekki beinlínis verð pöntuð sérstaklega.
Leit á heimasíðum og fyrirspurnir til söluaðila sumarið 2003 leiddu í ljós að einu gervitunglamyndirnar,
sem til greina komu fyrir þetta verkefni voru myndir frá Landsat 7 gervitunglinu.
Þó voru engar Landsat-myndir til frá árinu 1998, en aftur á móti höfðu góðar myndir verið teknar
1999 og 2000.
6. Myndir frá Landsat 7
Gervitunglinu Landsat 7 var komið á braut umhverfis jörðu í apríl 1999. Myndatökubúnaðurinn um
borð (Enhanced Thematic Mapper Plus: ETM+) tekur fjölrása myndir með 30 m greinihæfni í einstökum
litböndum en með helmingi meiri greinihæfni eða 15 m í einu bandi (panchromatic band).
Þetta gerið að verkum að hægt er að kortleggja fyrirbrigði á yfirborði jarðar með 10-15 m nákvæmni.
Fyrir þennan tíma höfðu Landsat-gervitunglin (Landsat 1-6) 30m greinihæfni í öllum
böndum og þarafleiðandi er kortunarnákvæmni þeirra helmingi minni.
Landsat 7-myndir eru fjölrása, þ.e. þær eru teknar samtímis á nokkrum aðgreindum bylgjulengdaböndum
eða rásum í sýnilegu og innrauðu ljósi. Með því að setja ákveðin bönd saman í eina
mynd má búa til litmyndir með mismunandi upplýsingum. Algengustu litframsetningar Landsatmynda
eru búnar til úr böndum 2, 3 og 4 sem tekin eru í grænu, rauðu og nærinnrauðu ljósi. Á
slíkum myndum kemur gróður fram í rauðum litum. Í tölvuvinnslu myndanna er einnig hægt að
reikna bandið með mestri greinihæfninni (pankrómatíska bandið) inn í hin mæliböndin og skerpa
þau sem því nemur (auka greinihæfni þeirra úr 30 m í 15 m).
Fyrir þetta verkefni var aflað þriggja mynda frá Landsat 7-gervitunglinu, tvær frá 1999 (28. júlí
og 4. ágúst) og ein frá árinu 2000 (23. sept.). Ástæða þess að ekki voru notaðar myndir frá árinu
1998 er einfaldlega sú að ekki eru til neinar nothæfar gervitunglamyndir af Vatnajökli frá þeim
tíma.
Allar þessar myndir verða að teljast afar góðar. Þær eru teknar að haustlagi eða síðla sumars og
þær eru meira eða minna skýjalausar á jökuljaðrinum. Með því að nota þessar myndir saman fæst
skýjalaus mynd af öllum jaðri Vatnajökuls í A-Skaftafellssýslu sem hægt er að draga upp útlínu
jökulsins eftir.
7. Vinnuferli við úrvinnslu Landsat 7-myndanna
7. 1. Upprétting og vinnsla á Landsat-mynd: l71216015_01519990728
Mynd l71216015_01519990728 var tekin 28. júlí 1999 og er mynd nr. 15 af braut 216. Hún er
nánast skýjalaus yfir landi en nær ekki nema vestur á miðjan Skeiðarárjökul. Hinar tvær myndirnar,
sem notaðar voru í þessu verkefni, voru teknar af braut 217 og ná yfir allan jökuljaðarinn í A-
Skaftafellssýslu.
7. 1. 1. Vinnuferli:
1. Bönd 2, 3, og 4 (grænt, rautt og nær-innrautt) eru sameinuð í eina mynd.
2. Myndskráin úr 1. sameinuð Pan-bandinu og greinihæfnin þar með tvöfölduð.
3. Niðurstöðunni úr 1. og 2. varpað úr UTM Zone 28 með WGS 84 viðmiðun í Lambert Conformal
Conic með viðmiðunina ISN93.
4. Landsat myndin rétt upp DTED-landhæðarlíkani og viðmiðunarpunktum úr vegakerfinu. Auk
þess var notuð upprétt og hnitasett SPOT 5-mynd norðan Vatnajökuls til þess að auka nákvæmnina.
5. Hlutmynd sem nær yfir Vatnajökul klippt út úr heildarmyndinni (sjá mynd 2).