2_2000 Grim.qxd

214
Landsvirkjun byggir þannig kröfur sínar um landsréttindi vegna Hrauneyjafosslínu á 7. gr., sbr.
6. gr. laga nr. 59/1965, sbr. 2. tl. 1. mgr. 4. gr. laga nr. 37/1971 leyfi iðnaðarráðherra, sbr. bréf dags.
30. desember 1976, og bótasamningum við einstakar jarðir og hreppa í Árnessýslu. Sú niðurstaða
er fyrr rökstudd, sbr. kafli 12.3. að í lögbundnum heimildum Landsvirkjunar til byggingar og reksturs
virkjana, aðalorkuveitna og/eða til framkvæmda og mannvirkjagerðar á nánar tilgreindu svæði,
felst ekki tilætlun um stofnun eignarréttarlegra heimilda að vatni, landi eða öðrum fasteignaréttindum.
Landsvirkjun sé því hvorki eigandi vatns- eða landsréttinda í skilningi 1. 2. eða 7. gr. laga nr.
58/1998, sbr. og 2. gr. og 49. gr. vatnalaga í þeim tilvikum að heimildir fyrirtækisins styðjast eingöngu
við lagaheimildir og leyfi veittum á grundvelli þeirra þó svo ótvírætt sé að Landsvirkjun er
eigandi þeirra mannvirkja sem fyrirtækið hefur byggt og komið fyrir á umræddum svæðum og njóti
lögvarins réttar til orkunýtingar. Þá fela bótagreiðslur til handa Grímsneshreppi á grundvelli samningsins
frá 22. júní 1979 ekki heldur í sér innlausn eða yfirfærslu á eignarréttindum til handa
Landsvirkjun.
Með vísan til þessa er það niðurstaða óbyggðanefndar að Landsvirkjun sé eigandi orkuveitu
þeirrar sem tilgreind hefur verið sem Hrauneyjafosslína og fyrirtækið hefur komið fyrir og njóti
lögvarins réttar til nýtingar hennar. Hins vegar er Landsvirkjun hvorki eigandi lands né annarra réttinda
á svæði því sem orkuveitan liggur um, sbr. 1. gr., 2. gr. og 7. gr. laga nr. 58/1998.
12.4.2. Sultartangalína 3
Hér er um að ræða fyrirhugaða háspennulínu Landsvirkjunar með áætlaða flutningsgetu upp á 400
kV spennu sem á að liggja samsíða Hrauneyjafosslínu frá Sultartangavirkjun að Brennimel í
Hvalfirði. Línan verður því staðsett að hluta í afrétti Grímsneshrepps, nánar tiltekið frá mörkum
Laugardalsafréttar og Grímsnesafréttar fyrir norðan Sköflung og sunnan Langafells og þaðan í vestur
yfir afrétt Grímsnesinga með fram Skjaldbreið. Sultartangalína 3 verður reist á grundvelli almennrar
heimildar í 7. gr., sbr. 6. gr. laga nr. 42/1983 og 2. gr. laga nr. 60/1981, enn fremur á leyfi
iðnaðarráðherra, dags. 12. mars 1997. Væntanleg háspennulína Landsvirkjunar sem hér hefur verið
fjallað um, er nefnd Sultartangalína 1 í kröfugerð fyrirtækisins en undir rekstri málsins var farið að
nefna þessa háspennulínu Sultartangalínu 3.
Landsvirkjun byggir þannig kröfur sínar um landsréttindi vegna Sultartangalínu 3 á 7. gr., sbr.
6. gr. laga nr. 42/1983 og 2. gr. laga nr. 60/1981 og einnig leyfi iðnaðarráðherra dags. 12. mars
1997. Sú niðurstaða er fyrr rökstudd, sbr. kafli 12.3., að í lögbundnum heimildum Landsvirkjunar
til byggingar og reksturs virkjana, aðalorkuveitna og/eða til framkvæmda og mannvirkjagerðar á
nánar tilgreindu svæði, felst ekki tilætlun um stofnun eignarréttarlegra heimilda að vatni, landi eða
öðrum fasteignaréttindum. Landsvirkjun sé því hvorki eigandi vatns- eða landsréttinda í skilningi
1. 2. eða 7. gr. laga nr. 58/1998, sbr. og 2. gr. og 49. gr. vatnalaga í þeim tilvikum að heimildir fyrirtækisins
styðjast eingöngu við lagaheimildir og leyfi veitt á grundvelli þeirra. Enn fremur er það
utan valdsviðs óbyggðanefndar að ákvarða aðilum réttindi að landi vegna mannvirkja sem ekki hafa
enn verið reist. Heimild til byggingar Sultartangalínu 3 er að finna í lagaheimildum og leyfi ráðherra
sem eru svo almenns eðlis að ekki þykir fært að ákvarða sérstök réttindi á grundvelli þeirra
þegar mannvirkin hafa ekki enn verið byggð. Styðst sú niðurstaða enn fremur við þá staðreynd að
ekki hefur verið tilgreind nákvæm staðsetning orkulínunnar.
Samkvæmt framansögðu er Landsvirkjun því ekki handhafi neinna réttinda á svæðinu vegna
fyrirhugaðra framkvæmda við Sultartangalínu 3.
12.4.3. Mælistöðvar
Hér er um að ræða ótiltekinn fjölda mælistöðva sem Landsvirkjun hefur að sögn reist í Grímsneshreppi
og er ætlað til mælinga á vatnshæð, veðri og ísingu á virkjunarsvæði fyrirtækisins.
Landsvirkjun krefst þess að landsréttindi og umferðarréttindi sem þurfi til vegna reksturs mælistöð-