2_2000 Grim.qxd

188
Elsta heimild um Búrfell er í máldaga sem talinn er frá 13. öld. Jarðarinnar er einnig getið í
máldögum 1397 og 1553-1554. Í jarðabókunum 1597, 1686, 1695 og 1708 er Búrfell skráð sem
eign Skálholtsstóls. Jörðin er seld undan Skálholtskirkju á stólsjarðauppboði 1794 og kemst þá í
einkaeigu. Hennar er jafnframt getið í jarðabókum 1847 og 1861. Í þessum heimildum er ekkert
fjallað um landamerki Búrfells.
Fyrstu lýsinguna á landamerkjum jarðarinnar er að finna í landamerkjabréfi, dags. 20. október
1884. Þar lýsir eigandi jarðarinnar landamerkjum hennar þannig:
Úr þúfu í Þrengslás (sem skal endurbyggjast) bein stefna norður í há Grensás, og áframhaldandi bein
stefna í stein þann sem stendur á Nónhólataglinu, svo í klett þann sem stendur austan undir Tjarnarhólum
og nefndur er „Hestur“, þaðan í Gildruhólinn, svo í Hnífhól, þaðan bein stefna um Sauðadalinn
í Gilfarveg, sem liggur niður úr Búrfellsfjalli úr vatninu á Vatnsásnum. Úr Vatnsásnum áframhaldandi
bein stefna í vestar Gilklofann sem liggur ofan úr norðari Búrfellsfjallsenda vestur að austari brún á
Búrfellshálsi, þaðan yfir Búrfellsdal upp eptir Lingdalsheiði Klapparhólinn við efri Beinugrófarenda,
og þaðan í Þrasaborgir, þaðan aptur til suðurs í Markagil sem liggur vestan við Lingbrekku, þaðan bein
stefna í norðurendann á Grænugróf, svo eptir miðri Grænugróf og þaðan í Berjaholtalæk, svo ræður
hann til Búrfellslækjar, svo ræður hann (Búrfellslækur) til áðurnefnds Þrengsla-áss.
Hér að auki tilheyrir jörð þessari svo kallaður „Hólmi“, fyrir sunnan Búrfellslæk, sem er afmarkaður
í suðursíðuna með gömlum lækjarfarveg.
Þar að auki á jörðin skógarítak í Miðengislandi sem liggur innan þeirra ummerkja er nú skal greina:
Frá kirkjuvaðinu á Búrfellslæk suður vestari kirkjugötuna suður á hraunbrún, svo ræður brúnin til
landnorðurs í Kálfshóla, þaðan bein stefna norður í Búrfellslæk.
Þar á móti á jörðin Miðengi slægjuítak, sem kallað er „Ítala“, sem er þríhyrnd spilda siðst við Búrfellslæk,
sem takmarkist að austanverðu af litlum farveg sem liggur til vesturs, þvert yfir lækjarbakkann,
og þaðan ræður bein stefna vestur í klett í hrauninu.
Landamerkjabréf Búrfells er þinglesið 6. júní 1885 og innfært í landamerkjabók sýslumanns.
Jörðinni hefur síðar verið skipt upp í Búrfell I, II og III.
Að Búrfelli liggja Ásgarður, Efri-Brú, Hæðarendi og Miðengi. Bréfið er áritað um samþykki
vegna allra framangreindra jarða auk Klausturhóla.
Hér hefur að framan verið rakið hvernig Búrfells er getið í heimildum allt frá 13. öld. Af þeim
verður ráðið að um sjálfstæða jörð hafi verið að ræða, sbr. umfjöllun í kafla 10.4.2. Jafnframt eru
líkur til þess að landsvæði það, sem hér er til umfjöllunar, sé innan upphaflegs landnáms í
Grímsneshreppi. Þá benda fyrirliggjandi gögn til þess að landamerkjum Búrfells sé rétt lýst í landamerkjabréfi,
dags. 20. október 1884. Ekki eru heimildir um annað en að jörðin hafi verið byggð og
nýtt eftir búskaparháttum og aðstæðum á hverjum tíma.
Svo sem að framan greinir tekur þjóðlendukrafa íslenska ríkisins ekki til Búrfells. Jafnframt
benda þau gögn málsins, sem hér hafa verið reifuð, ekki til annars en að þar sé um eignarland að
ræða, sbr. einnig umfjöllun í kafla 10.6., án þess þó að tekin sé afstaða til þess hver fari með þau
eignarréttindi eða hver séu mörk milli eignarlanda, sbr. 7. gr. laga nr. 58/1998.
Það er því niðurstaða óbyggðanefndar að landsvæði það sem afmarkað er í landamerkjabréfi Búrfells
frá 20. október 1884 teljist ekki þjóðlenda í skilningi 1. gr., sbr. einnig a-lið 7. gr., laga nr. 58/1998.
11.5. Efri-Brú og Brúarholt
Kröfugerð íslenska ríkisins gerir ráð fyrir að þjóðlendulínan liggi norðan þess lands sem samkvæmt
landamerkjalýsingu frá 4. maí 1887 telst innan landamerkja jarðarinnar Efri-Brúar og taki ekki til