2_2000 Grim.qxd

3.10. Krafa eigenda jarða í Grímsnes- og Grafningshreppi sem eiga upprekstrarrétt vegna
hins eiginlega afréttarlands og hreppsins vegna hluta úr landi Laugarvatns og
Þingvallakirkju
Af hálfu Grímsnes- og Grafningshrepps vegna hluta úr landi Laugarvatns og hluta úr landi Þingvallakirkju
er þess krafist að viðurkennt verði að hreppurinn hafi beinan eignarrétt að þessum hlutum
afréttarins, að öðru leyti en því sem umsamdar kvaðir á landinu greini.
Af hálfu eigenda lögbýla í Grímsnesi er þess krafist að viðurkennt verði að hið eiginlega afréttarland,
þ.e. land milli afrétta Laugardals og Þingvallasveitar sé eign eigenda þeirra lögbýla í Grímsnes-
og Grafningshreppi, sem upprekstrar- og nýtingarrétt eigi á afréttinum að öðru leyti en því sem
umsamdar kvaðir á landinu greini.
Þess er krafist að viðurkennt verði að heildarlandamerki afréttarins séu þessi:
Vesturmörk: Úr Þrasaborgum á Lyngdalsheiði í Driftarenda, þá Hamraselshæðir, þaðan í Stóra-Dímon,
síðan eftir Eldborgum uppí stærstu (hæstu) Eldborgina. Þá er bein lína í Hrafnabjörg (Bjargarhornið),
úr Hrafnabjörgum í Hlíðarstíg, þaðan bein lína í há Gatfell og af Gatfelli bein lína í vestasta Hrúðurkarlinn
við Þórisjökul.
Austurmörk: Úr Þrasaborgum í Biskupsbrekku í Litla-Barmshornið, þá ræður Litli-Barmur, svo Stóri-
Barmur (Reyðarbarmur) Hrútafjöll, svo Skefilfjöll, þá Skefilfjallahnúkur í Skriðuna, þá ræður Skriðan
í Skriðuhnúkinn. Úr Skriðuhnúknum í Mófellið, í há Sköflungahálsinn og síðan ræður Langafellið til
Jökuls.
Þess er ekki krafist að eignarhluti hvers lögbýlis í sameiginlega landinu verði tiltekinn heldur
einungis að landið sé sameign eigenda lögbýlanna. Krafa þessi er ekki gerð fyrir hönd ríkisjarða í
Grímsnes- og Grafningshreppi en viðurkennd eru samsvarandi réttindi þeirra til afréttarins og
kröfugerðin kveður á um.
Litið er svo á að í kröfugerð felist jafnframt krafa um afnotarétt í þjóðlendu, að öllum venjubundnum
afnotum að fornu og nýju, komi til þess að einhver hluti landsins teljist þjóðlenda.
Þá er krafist málskostnaðar að skaðlausu, skv. framlögðum málskostnaðarreikningi.
Við munnlegan málflutning kvaðst talsmaður Grímsnes- og Grafningshrepps gera þá breytingu
á kröfulýsingu að hún tæki einnig til skákar úr landi Laugarvatns sem væri afmörkuð af línu dreginni
úr Reyðarbarmi í norðasta Kálfstind, þaðan með stefnu í Eldborgir að línu sem dregin væri úr
Skefilfjallahorni að Hrútfjöllum og þaðan í Reyðarbarm. Breytingu þessari var ekki mótmælt af
hálfu talsmanns íslenska ríkisins.
3.11. Krafa Landsvirkjunar
Með bréfi, dags. 24. júní 1999, lýsti Landsvirkjun kröfum sínum á svæði I í heild, en óbyggðanefnd
hafði með auglýsingu í Lögbirtingarblaðinu 5. mars 1999 skorað á þá sem teldu til eignarréttinda
yfir landi eða annarra réttinda á því landsvæði að lýsa kröfum sínum fyrir nefndinni innan tiltekins
frests. Landsvirkjun lýsti kröfum sínum á svæði I í einu lagi þannig:
Landsvirkjun gerir kröfu til þess að viðurkennd verði og staðfest eftirtalin réttindi fyrirtækisins á hinu
auglýsta landsvæði:
Öll vatnsréttindi (fallréttindi) í Þjórsá ofan ármóta Þjórsár og Fossár, landsréttindi sem til þarf vegna mannvirkja
sem þegar eru fyrir hendi eða síðar kunna að verða reist til þess að hagnýta allt vatnsafl Þjórsár,
þar með talið uppistöðulón, stíflur, vatnsvegir, miðlunarmannvirki, orkuflutningslínur, spenna- og
rofavirki, vegir og vegslóðar og hvers kyns önnur mannvirki vegna starfsemi Landsvirkjunar á svæðinu.
133