Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

þjóðlenda. 205 Af fyrirliggjandi gögnum verður hins vegar ráðið að landsvæðið sé í
afréttareign Víðirhóls, Nýhóls og Fagradals.
Það er því niðurstaða óbyggðanefndar að umrætt landsvæði, svo sem það er
afmarkað hér á eftir, teljist til þjóðlendu í skilningi 1. gr., sbr. einnig a-lið 7. gr. laga
nr. 58/1998:
Úr Fálkakletti í há Reiði, þaðan beint austur á fjallgarð á móts við
Hafrafellstunguland og ræður þaðan Hvannstaðafjallgarður suður í
Mýrgil, þaðan í ytri Minnisöxl, og þaðan í Klettagil. Úr Klettagili
austur í sveitarfélagamörk og kröfulínu gagnaðila og þeim fylgt austan
við Bungu og suður á Austaribrekku við Dauðagil. Þá er kröfulínu
gagnaðila fylgt eftir Dauðagili í Krummaskarð og þaðan í Hrafnaklett.
Síðan ræður bein stefna úr Hrafnaklettum í háa fjallgarðinn fyrir ofan
Krubbana, þaðan bein stefna út fyrir ofan Bunguvatnsmýrar að
Langamúla. Úr Langamúla ræður bein stefna þvert vestur fyrir norðan
Ytri-Fagradal og þaðan beina stefnu vestur sunnan við Krókavötn á
austari Vegg og þaðan aftur í Fálkaklett.
Sama landsvæði er í afréttareign jarðanna Víðirhóls, Nýhóls og Fagradals, sbr.
2. mgr. 5. gr. og c-lið 7. gr. sömu laga.
6.8. Hvannstaðir
6.8.1. Inngangur
Hér verður fjallað um þann hluta þjóðlendukröfusvæðis íslenska ríkisins sem einnig er
gerð krafa til sem eignarlands Hvannstaða, sbr. landamerkjabréfi dags. 24. maí 1890
og þingl. 12. júní 1891.
Íslenska ríkið hefur dregið kröfulínu sína mun vestar og sunnar en landsvæði
þetta liggur og gerir þannig þjóðlendukröfu til svæðisins í heild sinni. Á móti hafa
gagnaðilar, þ.e. þinglýstir eigendur Víðirhóls, lýst kröfu um beinan eignarrétt að
Hvannstöðum, eins og þeim er lýst í landamerkjabréfi. Kröfum íslenska ríkisins er
nánar lýst í kafla 3.1. og kröfum gagnaðila í kafla 3.7.
Að Hvannstöðum liggur til suðurs og vesturs „afréttarland á Hólsfjöllum“, sbr.
kafla 6.7. Til norðurs er Hafrafellstunga en til austurs er ágreiningssvæði í máli nr.
4/2005 hjá óbyggðanefnd. Landsvæðið sem um ræðir liggur í um 400 m hæð yfir
sjávarmáli og er nokkuð gróið. Vestan til liggur Hvannstaðafjallgarður og er hæsti
tindur hans í 763 m yfir sjávarmáli. Nyrst í Hvannstaðafjallgarði er Svartás og sunnan
undir honum er nokkuð bratt gil sem um rennur Svartáskvísl sem rennur til norðurs í
Fossá. Svæðið sunnan Fossár og austan Hvannstaðafjallgarðs er í tæplega 400 m hæð
yfir sjávarmáli, flatlent og er að mestu votlendi. Nokkrar ár renna úr austanverðum
205 Sbr. einnig lokakafla í Almennum niðurstöðum óbyggðanefndar (í viðauka).
89