Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

þeim verður ráðið að um sjálfstæða jörð hefur verið að ræða. 202 Svo sem rakið er í
kafla 6.2. er því ekki lýst í Landnámabók hversu langt inn til landsins landnám á þessu
svæði. Sé tekið mið af staðháttum og fjarlægðum við túlkun landnámslýsinga verður
þó að telja fremur líklegt að landsvæði það sem hér er til umfjöllunar sé innan þess.
Vafi um landnám hlýtur þó að vaxa eftir því sem sunnar dregur og land hækkar.
Kemur þá til skoðunar hvernig merkjum Hafrafellstungu er lýst í
landamerkjabréfi jarðarinnar, dags. 20. janúar 1888 og þingl. 29. júní sama ár. Þá er
að finna lýsingu á merkjum Hafrafellstungu í óársettum máldaga sem er líklega frá um
1400 og lögfestum frá árunum 1741, 1752, 1808 og 1829. Jafnframt verður litið til
gagna um merki þeirra landsvæða sem liggja að Hafrafellstungu. Athugun þessi tekur
til suður-, austur og norðurmerkja Hafrafellstungu, að því leyti sem þau liggja innan
kröfusvæðis íslenska ríkisins. Að fenginni niðurstöðu um landamerki Hafrafellstungu
verður fjallað um eignarréttarlega stöðu landsvæðisins.
Fyrst verða merki Hafrafellstungu skoðuð eins og þeim er lýst í
landamerkjabréfi fyrir jörðina, þá verða eldri merkjalýsingar athugaðar og að endingu
verður litið til merkja aðliggjandi landsvæða.
Verður þá fyrst litið til norðurmerkja Hafrafellstungu, samkvæmt afmörkun á
korti gagnvart Þverfellslandi, á ágreiningssvæði í máli nr. 4/2005 hjá óbyggðanefnd,
og hins vegar gagnvart Sandfellshaga. Samkvæmt landamerkjabréfi Hafrafellstungu
eru norðausturmerki frá Fjórðungshóli „...þaðan í þverfell á hlið við
Sandfellshagaland og með því í vörðu þá er stendur á Langa ás. Bréfið er áritað vegna
Sandfellshaga en ekki vegna Þverfellslands. Samkvæmt landamerkjabréfi
Sandfellshaga, dags. 16. janúar 1883 og þingl. 25. júní 1884, eru merki til suðurs,
gagnvart Hafrafellstungu, miðuð við Fjórðungshól og þaðan í vörðu í Langás austur í
Búrfellsheiði. Bréfið er áritað vegna Hafrafellstungu. Þessi lýsing er í samræmi við
merki Hafrafellstungu. Engar eldri heimildir finnast um þessi merki Sandfellshaga.
Landamerkjum Garðs er lýst í landamerkjabréfi fyrir landsvæðið, dags. 25. nóvember
1887 og þingl. 26. júní 1890. Land Garðs er tvískipt en að Sandfellshaga liggur
svokallað Þverfellsland liggjandi „í afréttarlöndum inn til heiða“, svo vitnað sé til
orðalags bréfsins. Samkvæmt landamerkjabréfi Garðs er merkjum Þverfellslandsins
gagnvart Sandfellshaga lýst svo: „...að sunnan og vestan ræður Djúpá frá ósi til
upptaka sinna í Djúpárbotnum. Bréfið er ekki áritað vegna Hafrafellstungu. Engar
eldri heimildir finnast um þessi merki Þverfellslands, sbr. mál nr. 4/2005 hjá
óbyggðanefnd. Samkvæmt afmörkun gagnaðila, þingl. eigenda Hafrafellstungu,
Sandfellshaga og Garðs er skörun á mörkum Hafrafellstungu, Sandfellshaga og
Þverfellslands. Af landamerkjalýsingum verður hins vegar ráðið að merki
landsvæðanna séu í samræmi og nái landamerki Hafrafellstungu ekki norður fyrir
202 Sbr. umfjöllun um hugtakið jörð í Almennum niðurstöðum óbyggðanefndar (í viðauka).
79