Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

1888 og þingl. 29. júní sama ár. Í nýrri jarðabók 1861 segir að býlið Foss, liggjandi á
Búrfellsheiði, sé hjáleiga frá Hafrafellstungu. Þar var búið á árunum 1846-1868 og
1870-1873. Um það voru deilur hvort býlið tilheyrði Hafrafellstungu eða Svalbarði.
Fyrirliggjandi gögn benda til að áreið á landið hafi staðið til en ekki verður séð hvort
hún hafi farið fram. Af heimildum verður ekki skýrlega ráðið hvorri jörðinni býlið
tilheyrði.
Íslenska ríkið hefur dregið kröfulínu sína frá Reyði (punktur 9) og beina stefnu
í hæsta hnjúkinn á Kollöldu (punktur 10), þaðan í hæsta hnjúkinn á Dalfjalli (punktur
11). Frá punkti ellefu er svo dregin lína að Öxarfjarðarheiði og allt í Fjórðungshól
(punktur 12). Á móti hafa gagnaðilar, þinglýstir eigendur Hafrafellstungu, lýst kröfu
um beinan eignarrétt að þeim hluta þessa landsvæðis sem þeir telja að liggi innan
þeirra merkja sem lýst er í landamerkjabréfi fyrir Hafrafellstungu. Kröfum íslenska
ríkisins er nánar lýst í kafla 3.1. og kröfum gagnaðila í kafla 3.5.
Að Hafrafellstungu liggur Sandfellshagi til norðurs. Til norðausturs og austurs
er ágreiningssvæði í máli nr. 4/2005 hjá óbyggðanefnd. Til suðurs eru Hvannstaðir og
landsvæði á Hólsfjöllum, sbr. kafla 6.6. og 6.7. Landsvæðið sem um ræðir er víðfeðmt
og liggur að mestu í yfir 300 m hæð yfir sjávarmáli. Sauðafellsmúlar (529 m) eru
nokkrir fjallahnjúkar nyrst á landsvæðinu austan Gilsbakkaár. Sunnan hæsta hnjúks
Sauðafellsmúla er lægð en litlu sunnar rís bratt Sauðafell (548 m). Austan Sauðafells
er lægð er kallast Sauðafellsblá. Tunguheiði er stórt flæmi vestan til á svæðinu. Liggur
hún sunnan Gilsbakkaár, austur að Laufskálafjallgarði og suður í mýrardrög er kallast
Flár. Norðan í Flám eru nokkur fjöll og mætti þar nefna Þrístiklufjall (434 m),
Hraundalsbrík (Bríkur) (403 m), Dalfjall (496 m) og Kollöldu (648 m). Syðri hluti
Tunguheiðar er lítt gróinn til hálfgróinn. Austan Tunguheiðar er Búrfellsheiði og eru
þær landfræðilega aðskildar með bröttum Laufskálafjallgarði sem hefur leguna
norður-suður. Á honum eru allnokkrir hnjúkar sem liggja í um 500-800 m yfir
sjávarmáli. Hæstur þeirra er Gagndagahnúkur (816 m) og liggur hann upp af
Krubbum. Austan til í Laufskálafjallgarði renna allnokkrar ár í dældum og giljum.
Búrfellsheiði, sem liggur austan til á landsvæðinu, er flatlend og gróin.
Töluvert er um votlendi á henni en einnig er nokkuð af mólendi, kjarri/skóglendi og
grasi. Heiðin liggur í um 300 m hæð yfir sjávarmáli. Syðst á henni rís bratt
móbergsfjall, Búrfell (605 m). Umhverfis Búrfell er nokkuð um vötn og ber þar helst
að geta Búrfellsvatna er liggja í um 308-327 m yfir sjávarmáli norðaustan fellsins. Frá
bæjarstæði Hafrafellstungu suður í hæsta punkt í Reyði eru rúmlega 22 km. Frá
bæjarstæðinu austur í Búrfell eru einnig rúmlega 22 km í beinni loftlínu. Þá ber þess
að geta að talið er vafalaust að við upphaf landnáms hafi gróðurþekja í
Öxarfjarðarhreppi, svo sem á Íslandi í heild, verið mun meiri að víðáttu og grósku en
nú er, sbr. skjal nr. 15.
77