Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

Samkvæmt landamerkjabréfi Sandfellshaga eru merki jarðarinnar til austurs,
gagnvart Heiðarmúla og Þverfellslandi á ágreiningssvæði í máli nr. 4/2005 hjá
óbyggðanefnd, „...úr vörðum í Langás í Djúpá og eftir henni í gil, sem liggur milli
Djúpárbotna og Mýrarsels og þaðan í vörðu við Ormarsá“. Bréfið er hvorki áritað
vegna Heiðarmúla né Þverfellslands. Engar eldri heimildir finnast um merki
Sandfellshaga að þessu leyti, sbr. kafla 5.4. Landamerkjum Heiðarmúla er eins lýst í
landamerkjabréfi fyrir landsvæðið, dags. 28. júní 1884 og þingl. 16. maí 1885. Bréfið
er áritað vegna Sandfellshaga. Landamerkjum Þverfellslands er lýst í
landamerkjabréfi fyrir jörðina Garð, dags. 25. nóvember 1887 og þingl. 26. júní 1890.
Samkvæmt landamerkjabréfi Garðs er merkjum Þverfellslandsins gagnvart
Sandfellshaga lýst svo: „...að sunnan og vestan ræður Djúpá frá ósi til upptaka sinna í
Djúpárbotnum. Bréfið er ekki áritað vegna Sandfellshaga. Engar eldri heimildir
finnast um merki Þverfellslands, sbr. mál nr. 4/2005 hjá óbyggðanefnd. Merki
Þverfellslands og Sandfellshaga eru í samræmi.
Samkvæmt landamerkjabréfi Sandfellshaga eru merki jarðarinnar til suðurs,
gagnvart Hafrafellstungu, úr „Fjórðungshól og þaðan í vörðu í Langás austur í
Búrfellsheiði“. Bréfið er áritað vegna Hafrafellstungu. Samkvæmt landamerkjabréfi
fyrir Hafrafellstungu, eru merki jarðarinnar til norðausturs, gagnvart Sandfellshaga,
„...á Fjórðungshól, þaðan í þverfell á hlið við Sandfellshaga land og með því í vörðu
þá er stendur á Langa ás“. Bréfið er áritað vegna Sandfellshaga. Eldri heimildir um
Hafrafellstungu fást samrýmst þessu, sbr. kafla 5.5.
Þrátt fyrir að lýsingar í landamerkjabréfum Sandfellshaga, Hafrafellstungu og
Garðs virðist í samræmi er afmörkun kröfulínu eigenda Sandfellshaga til suðausturs
og Hafrafellstungu til norðausturs ekki í fullu samræmi við afmörkun á kröfulínu
eigenda Garðs vegna Þverfellslands. Miðað við orðfæri landamerkjabréfs
Hafrafellstungu og Sandfellshaga, vegna suðurmerkja jarðarinnar, virðast mörkin ekki
ná að Djúpá en það fær einnig stuðning af framburði eiganda Hafrafellstungu fyrir
óbyggðanefnd. Þessi óvissa helgast einnig af vafa um hvar er að finna vörðu í Langás
en það kennileiti kemur fyrir bæði í landamerkjabréfum Sandfellshaga og
Hafrafellstungu. Að þessu virtu verður að miða við að land Sandfellshaga nái ekki
norðaustur fyrir Djúpá.
Í kjölfar þess að landamerkjalög tóku gildi 1882 var gert landamerkjabréf fyrir
jörðina Sandfellshaga. Fyrirliggjandi gögn benda til þess að landamerkjum
Sandfellshaga sé þar rétt lýst. Landamerkjabréf Sandfellshaga er undirritað af
fyrirsvarsmanni jarðarinnar, þinglesið, fært í landamerkjabók og á því byggt síðan um
merki jarðarinnar, án þess að séð verði að komið hafi fram athugasemdir yfirvalda eða
ágreiningur við nágranna. Þetta bendir allt til þess að lýsing merkja hafi verið í
samræmi við það sem almennt var talið gilda. Jafnframt er ljóst að eigendur
jarðarinnar hafa um langa hríð haft réttmætar ástæður til að vænta þess að merkjum sé
þar rétt lýst.
73