Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

66
rétt lýst. Landamerkjabréf Arnarstaða er undirritað af fyrirsvarsmanni jarðarinnar,
þinglesið, fært í landamerkjabók og á því byggt síðan um merki jarðarinnar, án þess
að séð verði að komið hafi fram athugasemdir yfirvalda eða ágreiningur við nágranna.
Þetta bendir allt til þess að lýsing merkja hafi verið í samræmi við það sem almennt
var talið gilda. Jafnframt er ljóst að eigendur jarðarinnar Arnarstaða hafa um langa
hríð haft réttmætar ástæður til að vænta þess að merkjum sé þar rétt lýst.
Kemur þá til skoðunar hver sé eignarréttarleg staða lands innan
framangreindra merkja. Um þýðingu landamerkjabréfa fyrir jarðir við mat á sönnun
um eignarhald að landi vísast til þess sem rakið er í kafla 6.1.1. Í málinu hafa ekki
komið fram nein gögn sem hnekkt geta landamerkjabréfinu eða rýrt eignarréttarlegt
sönnunargildi þess.
Ekki eru heimildir um annað en að jörðin Arnarstaðir hafi verið byggð og nýtt
eftir búskaparháttum og aðstæðum á hverjum tíma. Innan þeirra marka sem tilgreind
eru 1887, svo sem þeim er nánar lýst hér framar, hafa eigendur jarðarinnar farið með
umráð og hagnýtingu og gert ráðstafanir með löggerningum á sama hátt og gildir um
eignarland almennt. Þó nýting heiðarlands jarðarinnar hafi eðli málsins samkvæmt
verið takmarkaðri en láglendishlutans þá leiðir það eitt og sér ekki til neinnar
eignarréttarlegrar aðgreiningar.
Ekki verður annað séð en að þetta eignarhald hafi verið án ágreinings eða
athugasemda. Engar heimildir eru þannig um að land innan marka jarðarinnar hafi
mismunandi eignarréttarlega stöðu og verða staðhættir, gróðurfar eða
nýtingarmöguleikar ekki taldir hafa úrslitaáhrif í því sambandi. Þá verður
fyrirkomulag smölunar á þessu svæði ekki talið hafa eignarréttarlega þýðingu.
Að öllu framangreindu virtu hefur af hálfu íslenska ríkisins ekki verið sýnt
fram á að land innan tilgreindra landamerkja Arnarstaða sé þjóðlenda. Er það raunar
mat óbyggðanefndar að verulega hafi skort á efnislegan rökstuðning ríkisins fyrir
kröfulínu sinni við skriflega og munnlega reifun málsins. Rannsókn óbyggðanefndar
leiðir einnig til þeirrar niðurstöðu að þar sé eignarland, án þess þó að tekin sé afstaða
til þess hver fari með þau eignarréttindi eða hver séu mörk milli eignarlanda, sbr. 7.
gr. laga nr. 58/1998. 196
Það er því niðurstaða óbyggðanefndar að land Arnarstaða, svo sem því er að
framan lýst, teljist ekki til þjóðlendu í skilningi 1. gr., sbr. einnig a-lið 7. gr., laga nr.
58/1998.
6.4. Þverá
6.4.1. Inngangur
Hér verður fjallað um þann hluta þjóðlendukröfusvæðis íslenska ríkisins sem einnig er
gerð krafa til sem eignarlands Þverár, sbr. ódagsett landamerkjabréf þingl. 7. júní
196 Sbr. einnig lokakafla í Almennum niðurstöðum óbyggðanefndar (í viðauka).