Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

46
Afréttarland Núpsveitinga og Sléttunga nær austur undir Þistilfjarðarfjöllin að
austanverðu, en að Valþjófstaðafjalli að sunnanverðu, og Sléttan er að
norðanverðu. Landið liggur að mestu undir Núpasveit og nokkuð undir
Sléttu. 161
Um Búrfellsvötn segir Valdimar Ásmundsson í lýsingu Svalbarðssóknar frá
því um 1875:
6. Búrfellsvötn eru norðaustur af Búrfelli. Þau eru þrjú og er eitt þeirra
allstórt. Í þeim er silungur mikill. Þar var fyrrum veiði stunduð úr
Hafrafellstungu en nú er því löngu hætt. 162
Síðan segir Valdimar í athugasemd:
Vera má að réttast hefði verið að geta eigi Búrfellsvatna. Þau heyra til
landeign Hafrafellstungu í Axarfirði, því að landamerki eru utar (um Langás
sem er suðvestur frá Svalbarðsgnúpum) að menn ætla. 163
Hinn 29. júlí árið 1848, var skipt óskiptu heimalandi jarðanna Hóls, Víðirhóls
og Hólssels, þ.e. búfjárhögum og engi en „fjalllendi og afréttarland“ var óskipt. Er
mörkum þess lýst í bréfi áreiðarmanna og jafnframt ógilt eldri skjöl fyrir þessum
jörðum. Meginhluti þessa bréfs er tekinn upp í kafla 5.6. en hér er endurtekið það sem
segir um mörkin:
Þó er athugandi við þessi skipti að hér er alleina tiltekið [talað: undirstrikað
þ.e. yfirstrikað] um búfjárhaga: so sem engi útbeit og haglendi. Enn
hlutaðeigendur semjast uppá að Fjallendi og Afrettarland sé óskipt og brúkist
í sameiníngu eptir tiltölu af ofann nefndum eigendum þessara þrigga jarða í
eptir greind örnefni. Úr Fálka klett á há Reiði. Úr Reiði beint austur yfir
Fjallgarð í Sandá móts við Hafrafellstúngu land. Þaðann beint Austur uppá há
Alptadyngu Fjallgarð. Þaðann á há Búngu. Þaðann í so nefnda Sandhnjuka.
Þaðann í ytri Hrútá þar sem hún fellur í Selá, og eptir sem Hrúta ræður í
Dauðagil Úr Dauðagili í Krumma skarð og þaðann í Hrafnakle[tta].
Þetta land sem hér er að framan greint: Á Eigandi Hóls eptir réttri tiltölu við
Víðirhól og Hólsel
... 164
Hinn 30. júní árið 1876, fóru fram landskipti milli Fagradals, Nýjahóls og
Gamlahóls. Þar er vitnað til „heiðarmerkja“ eins og eldri skjöl greini. Raunar er víðar
vitnað til eldri skjala. Um „sameignarland“ jarðanna, þar með talið heiðarlandið segir
í öðru bréfinu (bréfin nær samhljóða nema um stafsetningu):
161
Þingeyjarsýslur. Sýslu- og sóknalýsingar Hins íslenzka bókmenntafélags. Reykjavík 1994, bls. 240.
162
Þingeyjarsýslur. Sýslu- og sóknalýsingar, bls. 254.
163
Þingeyjarsýslur. Sýslu- og sóknalýsingar, bls. 254.
164
Skjal nr. 2 (140) a-b.