Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

44
Sjálfseignarjörðin Grímsstaðir er metin til 6 hundraða samkvæmt jarðamatinu
1804. Jörðin hefur ágætan útigang. 146
Grímsstaðir eru með Nýjabæ taldir 6 hundruð að dýrleika samkvæmt
jarðamatinu 1849. Þar kemur einnig fram að engi jarðarinnar sé mjög víðslægt en
fremur slitrótt og reitingssamt. Það er sérlega kjarngott en sumt nokkuð langsótt.
Landrými og landkostir eru afar góðir fyrir allan pening .147
Ný jarðabók 1861 segir nýtt mat á Grímsstöðum með hjáleigunni Nýjabæ vera
35,2 hundruð. 148
Í fasteignamati N-Þingeyjarsýslu 1916-1918 er að finna lýsingu á
landamerkjum Grímsstaða og Nýjabæjar. Hún er nánast samhljóða þeirri sem var
þinglesin 31. maí 1886. Í matinu kemur einnig fram að landrými sé mikið og
kjarngott. Mestmegnis fjalla- og melaland. Sumarhagar eru ágætir fyrir sauðfé. 149
Töluverður málarekstur varð um mörk Möðrudalslands á árunum 1884-1892, en þar
sem þar virðist ekki komið inn á mörk móti Grímsstöðum eða öðru landi á
Hólsfjöllum vísast til þess í máli 2/2005.
Árið 1962 var land jarðarinnar Grundarhóls lagt undir Grímsstaði II og
Grímstungu II .150
Heimildir benda ekki til annars en að samfelld búseta hafi verið á
Grímsstöðum frá því að jarðarinnar er fyrst getið. Í afsals- og veðmálabókum kemur
fram að eftir gerð landamerkjabréfsins hefur jörðin framselst með hefðbundnum hætti
og verið veðsett.
5.9. Afréttir og afréttarnot
Í XIII. bindi Jarðabókar Árna Magnússonar og Páls Vídalíns 151 , er yfirlýsing eiganda
Hafrafellstungu, 1. maí 1703:
Land á hún mikið til heiðar og mikið af því í fjarska. 152
Í Jarðabók Árna og Páls fyrir Öxarfjörð, sem tekin var saman árið 1712, segir
um Skinnastað:
Afrjett á staðurinn milli Jökulsár og Vargilsár fyrir vestan Lands lönd, og er
að fornu talin 50 hundraða eign, og liggur veiðivatnið [Fiskivatn, sem sagt er
liggja fjórða part þingmannaleiðar fram á heiði] í þessum afrjett. Grasatekja
bjargleg og hvannatekja og rótagröftur í sama afrjettar landi. Upprekstur hefur
145
Land og fólk, bls. 331. Ritsafn Þingeyinga II. Lýsing Þingeyjarsýslu II. Norður-Þingeyjarsýsla, bls.
57 og 61.
146
Skjal nr. 2 (58) a-b.
147
Skjal nr. 2 (38).
148
Skjal nr. 4 (2).
149
Skjal nr. 2 (17).
150
Land og fólk, bls. 338.
151
Hliðsjónarskjal, bls. 387.
152
Skjal nr. 4 (61).