Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

Helga Jónsdóttir og Kristín Eiríksdóttir, Grundarhóls, Jón Sigurðsson á Skinnalóni, og
Fagradals, Jón Bjarnason.
Í landamerkjadómi Þingeyjarsýslu á Hólsseli 27. ágúst 1909 var tekið fyrir
landaþrætumálið Sigurður Þorsteinsson vegna Hólssels gegn Jónasi Kristjánssyni
vegna Fagradals. Minnst er á Nýjahól. 100 Meðal framlagðra skjala var skiptagerð um
land Hóls, Víðirhóls og Hólssels frá árinu 1848. 101 Sjá nánar kaflana um Hól og
afréttarlönd.
Samkvæmt jarðamatinu 1804 er sjálfseignarjörðin Hóll metin á 8 hundruð.
Henni fylgir hjáleiguna Hólssel. Þessi býli hafa útigang. 102
nægilegt. 103
Í jarðamati 1849 er Hóll talinn 4 hundruð að dýrleika. Landrými mun
Í fasteignamatinu sem útbúið var fyrir N-Þingeyjarsýslu á árunum 1916-1918
er að finna lýsingu á landamerkjum Nýjahóls. Lýsingin er nánast samhljóða þeirri sem
var þinglesin 29. júní 1888. Umfjöllunin um melastykkið á Hólselsmelum er þó ólík. Í
fasteignamatinu stendur:
Nýihóll á ennfremur frá Fagradalsmerkjum melastykki í Hólselsmelum. (sjá
við Nr. 4 [Sjá umfjöllun um fasteignamatið í kaflanum um Fagradal.]) 104
Ákveðin orð eru einnig skrifuð öðruvísi. Þannig er í fasteignamatinu talað um
Víðihólsland, Hólsland, Myllukofabrot, Stóruflöt, Þórgrímslæki, Melgötu,
Hólsselsland og móana.
Í fasteignamatinu er einnig minnst á að land Nýjahóls sé lítið og að jörðin eigi
upprekstrarrétt. Sumarhagar eru góðir.
5.6.2. Hólssel
Hólssels á Fjalli er getið í greinargerð sem Björn Pétursson, sýslumaður á Bustarfelli,
gerði um jarðeignir sínar 9. júní 1704. Þar er talað um Hól með Hólsseli. 105
Árið 1712 segir Jarðabók Árna og Páls Hólssel part af Hóli, 4 hundruð, byggt
fyrir hér um 60 árum, aðeins afdeilt að túni. Kostir og ókostir sömu og á Hóli. 106
Ás var byggður í landi Hólssels, allangt norður af bæ, árið 1862, en fór í eyði
1879. 107
Landamerkjabréf fyrir jörðina Hólssel var útbúið 26. maí 1889. Það var
þinglesið 24. júní 1890:
100
Skjal nr. 2 (43) a-b. Þess má geta að skjöl þau sem fram voru lögð í málinu hafa ekki fundist, utan
eitt.
101
Skjal nr. 2 (140) a-b.
102
Skjal nr. 2 (58) a-b.
103
Skjal nr. 2 (38).
104
Skjal nr. 2 (17).
105
Skjal nr. 4 (61).
106
Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns XI. bindi, bls. 322-323.
107
Land og fólk, bls. 57.
35