Mál nr. 5/2005 - Óbyggðanefnd

Af framangreindri afmörkun leiðir hins vegar að umrætt land norðan þeirra
marka sem hér eru lögð til grundvallar telst ekki hluti Grímsstaðajarðarinnar. Það er
hins vegar sjálfstætt álitaefni hvort Grímsstaðir eigi eitthvert eignarréttarlegt tilkall til
þess landsvæðis. Afmörkun aðliggjandi jarða og landsvæða, sbr. t.d. áritun vegna
Hauksstaða í Vopnafjarðarhreppi á landamerkjabréf Grímsstaða og áritun Grímsstaða
á landamerkjabréf Hauksstaða, benda til þess að gagnaðilar hafi talið til einhvers réttar
yfir umþrættu landsvæði og slíkt verið viðurkennt af eigendum aðliggjandi jarða. Til
sömu niðurstöðu leiðir kröfugerð og málatilbúnaður aðila í máli þessu. Engra
heimilda nýtur hins vegar við sem styðja að hið umþrætta land hafi nokkurn tímann
verið háð beinum eignarrétti. Þá hefur heldur ekki verið færð fram sönnun þess að
skilyrðum eignarhefðar hafi verið fullnægt en hagnýting hins umþrætta lands fyrir
setningu laga nr. 46/1905 um hefð gat ekki að þágildandi lögum stofnað til
eignarréttar yfir landinu, sjá Almennar niðurstöður óbyggðanefndar 210 um þetta. Ekki
hefur verið sýnt fram á að umráð landsins eftir gildistöku fyrrgreindra laga hafi verið
slík að þau fælu í sér óslitið hefðarhald þannig að beinn eignarréttur hafi stofnast á
grundvelli hefðar. Að öllu framangreindu virtu hefur, af hálfu gagnaðila, ekki verið
sýnt fram á að landsvæði það sem hér er til umfjöllunar sé eignarland, hvorki fyrir
nám, löggerninga né með öðrum hætti. Rannsókn óbyggðanefndar leiðir einnig til
þeirrar niðurstöðu að þar sé þjóðlenda. Af fyrirliggjandi gögnum verður hins vegar
ráðið að landsvæðið sé í afréttareign eigenda Grímsstaða.
Það er því niðurstaða óbyggðanefndar að landsvæði það sem hér er til
umfjöllunar, svo sem það er afmarkað hér á eftir, teljist til þjóðlendu í skilningi 1. gr.,
sbr. einnig a-lið 7. gr. laga nr. 58/1998:
Frá upptökum Ytri-Vatnsleysu beina stefnu í Selá, þar sem Fremri-
Hrútá fellur í hana. Þaðan er Selá fylgt þar til Ytri-Hrútá fellur í hana
og síðan Ytri-Hrútá í Austaribrekku við Dauðagil. Síðan eftir
Dauðagili að þeim stað þar sem gilið breytir um stefnu og þaðan
skemmstu leið til suðvesturáttar yfir í Ytri-Vatnsleysu. Þá er Ytri-
Vatnsleysu fylgt til áðurnefndra upptaka.
Sama landsvæði er í afréttareign jarðarinnar Grímsstaða, sbr. 2. mgr. 5. gr. og
c-lið 7. gr. sömu laga.
6.10. Um málskostnað
Í samræmi við 2. mgr. 17. gr. laga nr. 58/1998 hefur óbyggðanefnd lagt mat á það
hvað telja megi nauðsynlegan kostnað vegna hagsmunagæslu fyrir nefndinni í máli
210 Sjá viðauka.
99