'SHTEPIA E VERDHE' AKUZON - Gazeta Express
'SHTEPIA E VERDHE' AKUZON - Gazeta Express
'SHTEPIA E VERDHE' AKUZON - Gazeta Express
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E martë, 21 dhjetor 2010 25<br />
LIRIA, SUNDIMI I LIGJIT<br />
DHE TRANSPARENCA<br />
Fatmir Bytyqi<br />
Se në Kosovë është e garantuar<br />
liria, se sundon ligji dhe se institucionet<br />
tona janë transparente,<br />
pas datës 12 dhjetor – ditën e<br />
zgjedhjeve – nuk mund ta mohojë<br />
askush më.<br />
Anë e kënd Kosovës, gjithandej<br />
e këtej, në çdo qendër të votimit u<br />
manipulua vullneti i qytetarëve në<br />
mënyrë transparente dhe lirshëm<br />
duke vënë në përdorim edhe sundimin<br />
e ligjit të Darwinit në rast<br />
nevoje, nga të gjitha subjektet<br />
politike pa përjashtim, kush më<br />
e zoja e kush më qyqare.<br />
Akuzat e kundër akuzat, debatet<br />
dhe analizat, paralajmërimet dhe<br />
parashikimet nuk pushojnë më që<br />
prej asaj dite. Por ç’rëndësi ka kjo<br />
për popullin e shkret, përveç se<br />
është argëtuese?<br />
Hiq asgjë, ama pikë rëndësie<br />
nuk ka. Edhe sikur të përsëriteshin<br />
zgjedhjet në tërë Kosovën,<br />
jo vetëm në Drenas dhe Skënderaj,<br />
nuk do të ndryshojë asgjë.<br />
Arsyeja!? Është shumë e thjeshtë.<br />
Për derisa populli zgjedhjet e<br />
lira i percepton si një mundësi<br />
e ushtrimit të vullnetit për një<br />
rend më të mirë shoqëror (më të<br />
mirë në kuptimin relativ), partitë<br />
politike ose më saktë ata të cilët<br />
gjenden në lista zgjedhore, e perceptojnë<br />
si mundësi, në radhë të<br />
parë, për realizimin e interesave<br />
të ngushta personale, e pastaj<br />
nëse mbetet hapësirë, edhe të<br />
një rrethi më të gjerë rreth vetes.<br />
Sa për popullin dihet, populli duhet<br />
të paguajë e jo të marrë. Për<br />
fat të keq, hapësira e një gazete<br />
nuk mjafton të paraqiten arsyet<br />
e perceptimit të ndryshëm të të<br />
njëjtit qëllim. Vullneti i qytetarëve<br />
do të manipulohej përsëri edhe sikur<br />
të përsëriteshin zgjedhjet, në<br />
mënyrë transparente dhe lirshëm,<br />
siç u manipulua den baba den, -<br />
ndoshta radhën tjetër do të tregohet<br />
dikush tjetër më e zoja - edhe<br />
askush nuk do të mërzitej aspak<br />
(nuk do të jap llogari).<br />
Edhe sikur të koalicionin PDK<br />
– LDK, PDK – AAK, LDK – AAK,<br />
apo Vetëvendosja pa askënd, nuk<br />
do të keqqeverisemi më keq sesa<br />
u keqqeverisëm deri më sot. Për<br />
arsye të njëjta siç u cek më lart.<br />
Por, qëllimi imë në këtë vështrim<br />
nuk është që t’i bëjmë historiografi<br />
keqpërdorimit të pushteteve të<br />
deritashme në Kosovë, por të analizojm<br />
se nga buron mundësia (<br />
vetëm mundësia jo edhe motive)<br />
e keqpërdorimeve dhe cilat janë<br />
mundësit dhe mekanizmat e parandalimit<br />
(jo të luftimit) të këtyre<br />
dukurive. A ekziston një mundësi<br />
e tillë? Apo jemi plotësisht të pashpresë?<br />
Përgjigja është e shkurtër<br />
dhe e prerë. PO! Sepse çdo problem<br />
përcillet nga një zgjidhje. Për<br />
ta gjetur zgjidhjen e një problemi<br />
duhet së pari ta kuptojmë dhe<br />
analizojmë atë.<br />
PËRCEPTIMI<br />
Kosova është shtet demokratik<br />
(të paktën në letër- de juro) parlamentar<br />
ku pushteti është i ndarë<br />
në tri shtylla: Legjislativ, Ekzekutiv<br />
dhe Gjyqësor.<br />
Legjitimimi i pushtetin Legjislativ<br />
dhe Ekzekutiv buron nga<br />
populli përmes zgjedhjeve të lira.<br />
Pushteti Legjislativ ka për detyrë<br />
t’i legjitimojë planifi kimet e Ekzekutivit.<br />
ANALIZA<br />
Këtu hasim dobësinë e parë<br />
të ndarjes së pushtetit pasi që<br />
Koalicioni<br />
Qeveritar<br />
Partia<br />
opozitare<br />
më e vogël<br />
Partia<br />
opozitare<br />
më e madhe<br />
pushteti Legjislativ dhe Ekzekutiv<br />
dominohen nga partia apo koalicioni<br />
i fi tuesve (manipulueseve)<br />
të zgjedhjeve. Është dëshmuar se<br />
forca/koalicioni politik i cili dominon<br />
parlamentin nuk ka kufi zuar<br />
apo kontrolluar qeverinë, pasi që<br />
është e njëjta forcë politike dhe<br />
mbrojnë interesin e njëjtë.<br />
Pushteti Ekzekutiv përmes kontrollimit<br />
të taksave është shumë<br />
më e fuqishëm dhe ushtron kontroll<br />
dhe ndikim të plot mbi Legjislativin<br />
dhe Gjyqësorin, e sidomos<br />
në vendet e pazhvilluara.<br />
Kontorlli, në rast të keqpërdorimeve<br />
nga qeveria, i është lënë<br />
opozitës përmes komisioneve<br />
parlamentare pjesë e të cilave janë<br />
edhe përfaqësuesit e koalicionit<br />
qeverisës dhe kështu e asgjëson<br />
forcën e kontrollit edhe ashtu të<br />
dobët kundrejt qeverisë.<br />
Pra, ushtrimi i forcës i është lënë<br />
më të fortit kurse kontrolli më të<br />
dobëtit. Se i dobëti mund ta kontrollojë<br />
forcën e më të fortit, le ta<br />
besojë kush të dojë.<br />
ZGJIDHJA<br />
Ndarja e Pushtetit<br />
Ekzekutiv<br />
Sikurse ndarje e punës që<br />
ndikoi pozitivisht në rritjen e<br />
mirëqenies (rritjen produktivitetit,<br />
ngritjen e vetëpërgjegjësisë,<br />
angazhimit, iniciativës dhe<br />
ngritjen e kapacitetit intelektual<br />
– shpikjeve) ashtu edhe ndarja e<br />
pushtetit ( në Legjislativ, Ekzekutiv<br />
dhe Gjyqësor) ndikoi drejtpërdrejt<br />
në përmirësimin e funksionalitetit<br />
dhe kualitetit shtetformues.<br />
Egzekutiv<br />
(Zyra e partneritetit<br />
tenderuese)<br />
Me qëllim të minimizimit<br />
të mundësisë së keqpërdorim<br />
të mjeteve publike, ngritjes së<br />
transparencës, gatishmërisë për<br />
kontroll, llogaridhënies, hetim të<br />
plotë, kthimin e besimit të humbur<br />
në strukturat dhe organet<br />
shtetërore (udhëheqëse) propozoj<br />
që pushteti Ekzekutiv të ndahet në<br />
tre sektor, mbi bazën e parimit – i<br />
dobëti ushtron forcën – ekzekuton<br />
- i forti kontrollon forcën ushtruese<br />
– ekzekutimin - si me poshtë:<br />
Vendimmarrës -<br />
Koalicioni qeveritar<br />
Ekzekutiv -<br />
Partia më e vogël opozitare<br />
Ekzekutiv verifi kues -<br />
Partia më e madhe opozitare<br />
Vendimmarës<br />
Zgjedhë Kryeministrin dhe ministrant<br />
Planifikon dhe ndan bugjetin<br />
Përcakton objektivat dhe mjetet investuese<br />
Përcakton kriteret<br />
Bënë promovimin<br />
Monitoron punën e zyrës së pagesave dhe<br />
zyrës së partneritetit<br />
Bënë publikimet (shpalljet)<br />
Përzgjedh partnerët qeveritarë për kryerjen e<br />
punimeve sipas kritereve të përcaktuara nga<br />
Qeveria (tenderimin)<br />
Ekzekutiv verifikues<br />
(Zyra e pagesave)<br />
Kontrollon Cash-in<br />
Verifikon (kontrollon) punimet e firmave<br />
tenderuese<br />
Bën pagesat<br />
Edhe ruajtja e vullnetit (votës) të popullit mund të bëhet përmes aplikimit të së njëjtës mostër. Më i dobëti ekzekuton, e më i forti kontrollon.